EMDR tedavisi nedir, nasıl uygulanır?

Herkesin bazı korkuları var; kimi uçak yolculuğundan korkar, kimi dost canlısı hayvanlardan, bazı insanlar ise karanlıktan. Ama iş korkudan öte bir fobiye dönüşmüşse, hayatınızı ciddi anlamda etkiler. EMDR yöntemi, bu tip kaygı ve korkuların altında yatan sebepleri belirleyip ortadan kaldırıyor. Peki, ama nasıl? Dr. Psikiyatrist Püren Akçalı; EMDR yöntemi nedir, nasıl işlev görür, uygulama alanları nelerdir gibi merak edilen sorulara yanıt verdi.

1987 yılında Dr. Francine Shapiro tarafından geliştirilen ve kısaca EMDR “Eye Movement Desensitization and Reprocessing (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşlemleme) adı verilen tedavi yöntemi güçlü bir psikoterapi methodu. Geçmişte yaşanan ve yıllar boyunca bilinç dışında kalmış travmatik anılar, bu yöntem ile etkisiz hale getirilebiliyor.

EMDR tedavisi kaç seans sürer?

“Adaptif Bilgi İşleme Modeli” olarak adlandırılan bir modele göre beyin, geçmişten günümüze gelen her bir yaşantıyı ‘bilgi’ olarak işleyip depoluyor. O esnadaki duygu, düşünce, beden duyumu, ses ve hatta koku gibi bilgiler de beyin tarafından ilgili anı ağlarına bağlanarak bütünleştiriliyor. Ruhsal sıkıntılar, travmatik olaylar ve olumsuz yaşanmışlıklar da bu durumdan payını alıyor ancak travmatik olaylarda beyin bu işlemleme ve bağlanma sürecini gerçekleştiremediğinden bu tür anılar yaşandığı esnadaki rahatsız edici haliyle, donmuş olarak depolanıyor ve sorun burada kendini gösteriyor.

Günlük yaşamda olaylar kişiyi istemediği ölçüde etkiliyorsa EMDR teorisine göre bu, kişinin geçmiş travmatik anılarının tetiklendiği anlamına geliyor. Tıp literatüründe ‘kısa süreli terapiler’ grubunda yer alan EMDR tedavisinin ne kadar süreceği, sorunun tipi, danışanın mevcut yaşam koşulları, önceki travmaların sayısı ve etkisi ile bağlantılı olarak belirleniyor.

EMDR nasıl işlev görüyor?

Doğal afetler, büyük kazalar, kayıplar, savaş, taciz, tecavüz gibi önemli travmaların yanı sıra, başta çocukluk çağı olmak üzere her yaşta yaşanan ve etkisi travmatik olan her tür yaşantı; günlük hayatta aile, okul, iş çevresinde yaşanan olumsuz olaylar, şiddete maruz kalmalar, aşağılanmalar, reddedilmeler, ihmal ve başarısızlıklar işlenememiş anılar arasında yer alabiliyor.

EMDR, bu tür izole anıların işlenmesini sağlayan ve beynin zamanında yapamadığı işlemi yapmasını sağlayan fizyolojik temelli bir terapi biçimi. Bu yöntemle kilitli kalmış anı ile diğer anı ağları arasında ilişki kurulması, öğrenmenin sağlanarak bilginin adaptif bir şekilde depolanması mümkün oluyor. EMDR terapisi ile kişi, geçmişte yaşanmış kötü deneyimlerden kendisi için öğretici olan gerekli ve kullanışlı bilgiyi alarak yaşanan bu olayı, anı ağına uyumlu, sağlıklı ve stres oluşturmayacak şekilde depoluyor. Dolayısıyla anıyı yeni ve sağlıklı bir perspektiften görüyor ve artık o travmatik anıdan rahatsız olmuyor.

EMDR uygulama alanları neler?

EMDR terapisi aşağıdaki durumlardan yoğun etkilenen kişilerde başarıyla kullanılabiliyor:

Travma sonrası stres bozukluğu
Panik atak, kaygı bozukluğu ve fobiler
Kendilik değer ve özgüven problemleri
Performans kaygısı (Sınav kaygısı vb.)
Öfke ve stres yönetimi
Psikolojik kökenli fiziksel rahatsızlıklar (baş ağrısı vb.)
Kilo kontrolü ve yeme bozuklukları