Anadolu’nun en güzel antik tiyatroları

Anadolu topraklarında Yunan ve Roma dönemlerinden kalma 50’den fazla antik tiyatro var. Yüzyıllarca ayakta kalan, kimi gladyatör dövüşlerine bile ev sahipliği yapan bu seyirlik arenalar arasında bir geziye çıkalım.

Tiyatro, ‘Teatron’ yani seyirlik, bakılan yer anlamına geliyor. İnşaları için pek çok sebep var olsa da benim en hoşuma giden, liderlerin halkı hoşnut edip oyalamak istemesi. İlk tiyatrolarda oyuncular ve seyirciler bir aradaymış. Yıllar geçtikçe mütevazı tiyatrolar görkemli sahne binaları haline dönüşmüş. Romalılar Anadolu’ya egemen olduktan sonra Yunan tarzındaki tiyatroları kendi tarzlarına, ihtiyaçlarına göre yeniden şekillendirmişler. Öyle ki kimi tiyatroları gladyatör dövüşleri yapılabilecek arenalara dönüştürmüşler. Ülkemizde bu devasa antik yapıların çok güzel örnekleri var. Hatta kimisi halen kullanımda.

MÜKEMMEL AKUSTİK
Aspendos / Antalya

Günümüze kadar sağ salim ulaşan Aspendos, Roma tiyatrolarının en eski ve en sağlam örneği. Mimar Zenon tarafından inşa edilmiş ve 15 bin kişilik kapasiteye sahip. Görkemli büyüklüğüne rağmen yarım daire yapısı ve geliştirilen akustik yöntem sayesinde sahnedeki en ufak sesler bile en üst basamaklara kadar ulaşabiliyor. Zaten bu nedenle de bu muhteşem tiyatro günümüzde konserler ve çeşitli etkinlikler için kullanılıyor.

KENTİ VE TARİHİ ANLATIYOR
Hierapolis / Denizli

Pamukkale’nin yanı başında Bergama Kralı II. Eumenes tarafından kurulun Hierapolis Antik Kenti’ndeki tiyatro dört ada üzerine inşa edilmiş ve 10 bin kişilik. Tiyatroda sütunlarının arasının heykellerle süslendiği yedi bölüm ve 50 oturma sırası var. Yüksek arkalıklı, aslan ayaklı oturaklar, kentin önemli kişilerine ayrılmış. Tiyatronun sahnesindeki mitolojik kahramanlar ve onların efsanelerinin anlatıldığı kabartmalar oldukça etkileyici.

25 BİN KİŞİLİK ARENA
Efes / İzmir

Tiyatro Helenistik dönemde inşa edilmiş. 25 bin kişilik kapasitesiyle yarım daire şeklindeki tiyatroların en büyüğü. Roma döneminde yapılan mimari değişikliklerden bu tiyatro da nasibini almış. Uygulanan restorasyonlarla hem tiyatro hem de gladyatörler için arena olarak kullanılmış. Bu amaçla alt sıralar kaldırılarak orkestranın da kullandığı yer büyük bir dövüş alanı haline getirilmiş. Etrafına da seyirciler zarar görmesin diye 2 metrelik duvarlar inşa edilmiş.

HALEN KULLANIMDA
Halikarnassos / Muğla

Muhteşem akustiğiyle öne çıkan Halikarnassos Antik Kenti’ndeki görkemli tiyatro tam bir Helenistik dönem mimarisi. 55 sıralık oturma bölümü ana kayaya at nalı şeklinde oyularak biçimlendirilmiş ve üzeri mermerle kaplanmış. 13 bin kişi kapasiteli tiyatrodaki sunakta oyunlardan önce mitolojik tanrı Dionysos adına kurbanlar kesilirmiş. 1960’larda restore edilen tiyatro, günümüzde de Bodrum’daki birçok festivale ev sahipliği yapıyor.

ÜÇ MİMARİ ÜSLUP BİR ARADA
Aphrodisias / Aydın

Akropol tepesi adı verilen höyüğün doğu kısmına oyulmuş bu antik tiyatronun en önemli özelliği Anadolu’nun en eski üç katlı sahne binasına sahip olması. ‘Dor’, ‘İyon’ ve ‘Korint’ olmak üzere Antik Yunan mimarisindeki en önemli üç üslubu da görebileceğiniz tiyatro 7 bin kişi kapasiteli. Oturma sıralarının üst kısmındaki taşlar Bizans döneminde yapılan kale için kullanılmış.

DÜNYANIN EN DİK TİYATROSU
Pergamon / İzmir

Bergama Akropol’ünde, Athena kutsal alanının hemen altında, Zeus Sunağı’nın yanı başındaki tiyatro 33 derecelik eğimiyle dünyanın en dik antik tiyatrosu unvanına sahip. Yani tırmanırken eğilseniz burnunuz bir üst sıradaki koltuğa çarpabilecek kadar dik. Görkemli yapısına rağmen kapasitesi 6-7 bin kişilik.