Umut Fırat Eroğlu
Zeynel Balcı
Uğur MELEKE
X HASTALIĞI YENİDEN GÜNDEM OLDU | X hastalığı nedir, adı neden X olarak tanımlandı? İşte DSÖ tarafından yapılan ilk açıklama
Dünya Sağlık Örgütü'nün son açıklamalarının ardından X hastalığı belirtileri yeniden gündeme geldi. Dünya liderleri, Çarşamba günü İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nun yıllık toplantısında, COVID-19'dan 20 kat daha ölümcül olan varsayımsal bir virüs olan Hastalık X'i tartışmak üzere bir araya geldi. Böyle bir virüsün şu anda var olduğu bilinmemekle birlikte, araştırmacılar, bilim adamları ve uzmanlar, böyle bir virüsle mücadele etmek için proaktif bir eylem planı hazırlamayı ve bir pandemi olarak ortaya çıkması durumunda sağlık sistemini hazırlamayı umuyorlar. Peki, X hastalığı (X disease) nedir, nasıl bulaşır? X hastalığı belirtileri nelerdir? İşte, X hastalığı belirtileri hakkında bilgiler...
Johns Hopkins Sağlık Güvenliği Merkezi'nden Dr. Amesh Adalja, "İnsandan insana hızlı bir şekilde bulaşabilecek, çok yüksek ölüm oranlarına sahip virüs türleri var" dedi.
2022 yılında Dünya Sağlık Örgütü, ortalığı kasıp kavurma potansiyeline sahip olduğuna ve daha fazla çalışılması gerektiğine inandıkları patojenlerin bir listesini oluşturmak amacıyla 25 virüs ailesini ve bakteriyi incelemek üzere 300 bilim adamını bir araya getirdi. Bu listede, kuruluş tarafından ilk kez 2018 yılında tanınan Hastalık X de yer alıyor.
DSÖ, virüsün "ciddi bir uluslararası salgının [bilinmeyen] bir patojenden kaynaklanabileceği bilgisini temsil ettiğini" söyledi.
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ UYARDI!
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus Çarşamba günü Davos'ta yaptığı açıklamada, COVID-19'un ilk "Hastalığımız X" olabileceğini ve bilim adamlarının ve uzmanların bu deneyimden aktif olarak ders aldığını söyledi.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre 7 milyondan fazla insanı öldüren COVID-19'da yaşadığımızdan daha fazla hasara neden olması muhtemel.
Adalja, dünya çapında tahminen 50 milyon insanı öldüren 1918 grip salgınına atıfta bulunarak, "COVID-19 gibi bir olayda bu kadar başarısız olsaydık, 1918 düzeyindeki bir olayda ne kadar kötü durumda olacağımızı hayal edebilirsiniz." dedi.
Bu nedenle dünyanın dört bir yanından uzmanlar, en kötü senaryoya hazırlanmak için sağlam ve etkili bir plan üzerinde çalışıyor. Ghebreyesus, erken uyarı sisteminin ve Kovid-19 salgını sırasında aşırı yüklenen ve çok sayıda ölüme yol açan sağlık altyapısına yönelik bir planın gelecekteki bir senaryoya yardımcı olabileceğini söyledi.
X hastalığı, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) Şubat 2018'de, gelecekteki bir salgına neden olabilecek varsayımsal, bilinmeyen bir patojeni temsil etmek üzere plan öncelikli hastalıkların kısa listesinde benimsenen bir hastalık ismidir.
X HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?
Adalja'ya göre muhtemelen bir solunum virüsü olabilecek Hastalık X gibi ölümcül bir patojen, hayvan türlerinde zaten dolaşıyor olabilir ve henüz insanlara bulaşması mümkün değil.
"Bu, Kovid-19 gibi yarasalarda olabilir , kuş gribi gibi kuşlarda olabilir ya da domuz gibi başka hayvan türlerinde olabilir" dedi. "Aslında bu tür virüslerin bir yer edinmesi, etkileşimlerin meydana geldiği, insanlar ve hayvanlar arasındaki temasla ilgili."