Zahmetine katlanırsanız boyunuzu 10 santim uzatabilirsiniz

"Bu parmağım diğerlerinden kısaydı. Uzattırıyorum." "Anlamadım?" dedim. Parmağındaki o cihazı gösterdi, "Yaklaşık 4 ayda uzayacak" dedi ve tamamen normal bir şeymiş gibi anlatmaya devam etti: "6 saatte bir ben şu vidayı çeviriyorum, günde çeyrek milim uzuyor, 4 günde 1 milim. 4 ayda eski haline gelecek..." İşte benim Amerikan Hastanesi doktorlarından operatör Dr. Okan Soyhan’la tanışmam bu olay üzerine oldu. Buyurun, buradan okuyun...

Uzmanlığınız hangi alanda?

- Ortopedi.

Çaresizlikten mi ortopediyi seçtiniz?

- Yooo, ilk tercihimdi. Çocukluktan beri bir elimde tornavida, bir elimde çekiç dolaşır dururdum. Mekaniği sevdiğim için ya marangoz olacaktım ya ortopedist. Ortopedist olmaya karar verdim.

Uzmanlık alanınız?

- Kemik uzatma.

Yani boy uzatma...

- Öyle de diyebiliriz.

Bir insanın boyunu uzatmak mümkün mü?

- Mümkün. Ancak bacak uzatılabiliyor, gövde değil. Gövde boyu aynı kalıyor. Bacakta femur ve tibia kemikleri var. Yani uyluk ve kaval kemiği. Bu kemikler uzatılabiliyor.

Nasıl oluyor?

- Kemik, özel testerelerle kesiliyor. Dışarıdan bir cihaz yerleştiriliyor. O cihaz kemiğe vidalarla tutturuluyor. Cihazın üzerinde ayrıca bir vida var. Hasta, her gün 6 saatte bir o vidayı çeyrek milim açıyor. Ve iki kemiğin arası günde 1 milim uzamış oluyor. Bu işlem, istenen uzama miktarına kadar devam ediyor. Sabırlı olmak gerekiyor. Mesela 3 santim uzatmak için 30 gün boyunca 6 saatte bir, cihazı çeyrek milim açıyorsun. İnsan, milim milim uzuyor. Yani hasta ameliyata girdi, çıktı, "Buyurun boyunuz uzadı!" diye bir şey yok. Asıl iş, ameliyattan sonra başlıyor.

Peki sonra, uzama işlemi bittikten sonra...

- Vücut araya kemik yapmaya başlıyor. Bu da uzatma süresinin 1 ila 3 katı arasında değişiyor. 30 günde 3 santim mi uzadı, 45 ile 90 gün arası da o kemiğin sertleşmesini bekliyoruz...

Ağrı?

- Çok fazla yok.

Yatıyor mu hasta?

- Yok hayır, yatmıyor, dahası yürüyebiliyor. Arası kemik dolduktan sonra cihazı çıkarıyoruz, uzatma tamamlanmış oluyor...

Peki kaslara ne oluyor?

- Esas problem o. Kemiği uzatmak en kolayı. Kas, uzamamak için direnç gösteriyor. Gergin bir hale geliyor. Hastanın her gün en az 30 dakika ya kendi çalışması ya da çalıştırılması gerekiyor. Düzenli çalışma gerçekleşmezse, bacak boyu uzasa da, ayak aşağıda kalıyor. Ameliyat olmuş ama sakat kalmış oluyor. Yani kolay bir işlem değil.

Korkutucu değil mi?

- Hayır değil ama komplikasyonları olabilir. Enfeksiyon gibi, kemik iltihabı gibi. Ya da kemik kesilirken damar da kesilebilir. Her ameliyat gibi riskleri var...

Bütün bu riskleri nasıl alır insan?

- Zaten bu operasyonu gerçekten hasta olanlar kabul ediyor.

Kim onlar?

- Öncelikle cüce dediğimiz grup. Cücelik, büyüme kıkırdaklarının, yeterli büyüme sağlayamaması halinde oluşuyor. Genetik bir hastalık. Bu hastalarımızın boyu genelde 1.20 santim oluyor. Böyle çok hastamız var...

Bu operasyondan sonra "cüce insan"lar, "normal insan" mı oluyor?

- Hayır ama kısa boylu normal bir insan haline geliyorlar. 1.24’ken, 1.40 oluyorlar.

Peki bir rahatsızlığı olmadığı halde, boyu daha uzun olsun diye gelenler var mı?

- Olmaz mı? Kafayı boyuna takmış olanlar var. Erkek olsun, kadın olsun. Boyu 1.60 mesela, daha uzun olmak istiyor. Haftada 2-3 tane onlardan geliyor...

Ne yapıyorsunuz?

- Boy uzatma işleminin kolay bir işlem olmadığını anlatıp, onları vazgeçirmeye çalışıyorum.

Etiğe aykırı mı?

- Bence aykırı. Sorunu olmayan bir hastaya sırf estetik amaçlı yapılmasına karşıyım. Ben yapmıyorum. Ama yapanlar var. Tüm bu anlattığım zahmete katlanıp, yaptıranlar da, 1.60’ken, 1.70 oluyorlar. O riske giriyorlar.

Maliyeti çok yüksek bir şey mi?

- Evet. Böyle bir ameliyat, nereden baksanız 15-20 bin doları buluyor.

Bir bacak 15, diğeri de 15... 30 bin dolara insan 10 santim mi uzuyor?

- Evet öyle oluyor.

Başarı oranı ne kadar?

- Başarısızlık yok. Komplikasyon var. Uzatmalar istenilen oranda olamayabiliyor, 10 santim diye yola çıkıyorsunuz, 3 santimde kalabiliyorsunuz. Ama genelde hedeflediğimiz sonuca ulaşıyoruz.

Son olarak, ben ne kadar uzarım? Boyum 1.72....

- Diyelim ki, bacak kemiğiniz 40 santim. 40 santimlik bir kemik rahatlıkla 10 santim uzar. Sizi 1.82 yaparız. Ama mankenlik yapmayı filan düşünüyorsanız unutun, çünkü ameliyat izleri olur. Bikini defilelerine çıkamazsınız!

SEN 60 YAŞINDASIN KEMİKLERİN 30

İnsan kemiğiyle ilgili bilmemiz gereken temel şeyler neler?

- Kemik, yaşayan canlı bir organ. Ve vücudun kalsiyum deposu. 25 bilemedim, 30 yaşına kadar kemiklerin kalsiyum deposunu çok iyi doldurmamız gerekiyor. Çünkü vücut, kemiktekini kullanıyor...

Diyelim ki, 25’e kadar yeterli kalsiyum biriktirmedik, ne olur?

- Östropoz dediğimiz, kemik erimesi meydana gelir. Ufak travmalarda, çarpmalarda kemikler kırılabilir. Erken yaşta kambur olunabilir. Boy kısalabilir...

Bir yaştan sonra insanın "çektiği" gerçekten doğru mu?

- Evet.

1.80’lik birinin 1.60’a inecek hali yok ya...

- 90 yaşına doğru 1.60’a inebilir. Bacak boyu çok değişmiyor ama gövde kısalıyor, omurgalar çöküyor. Kemikten kalsiyum çekildikçe, kemik dokusu yumuşamaya ve çökmeye başlıyor. Tam da bu yüzden süt, peynir, yoğurt gibi kalsiyumu seven gıdaların düzenli yenmesi gerekiyor. Ve tabii spor çok önemli. Spor yapan insanların kemikleri daha kuvvetli...

40 yaşında biri artık kemiklerine yatırım yapamaz mı?

- Yapabilir. Sigara içiyorsa, bırakacak. Kemiklere ciddi zarar. Yer çekimine karşı yapılan işlerin kemiğe faydası var. Yüzmenin yok mesela. Ama dans etmek, yürümek, zıplamak, koşmak... Bu tür şeyler yapacak.

Ve şişman olmayacak...

- Valla, şişman kadınlarda kemik erimesi daha az oluyor. Menopoz sonrası yağ hücrelerinden biraz daha östrojen salgılandığı için, onlar kemik erimesinden kendilerini koruyabiliyorlar. Zayıf, minyon tipli, ufak tefek, beyaz tenli kadınlarda kemik erimesine daha çok rastlanıyor...

Kemik yaşı diye bir şey var mı?

- Var.

Peki 50 yaşında olduğu halde 30 yaşında bir insanın kemiklerine sahip olanlar var mı?

- Tabii. Gençliğinde çok spor yapmışsa, kendine iyi bakmışsa... Bazen 60-70 yaşında insanlar geliyor, ameliyat ediyoruz, kemikleri genç insan gibi oluyor, matkapla delerken, vida koyarken hissediyoruz.

Sizin ameliyatlarda kullandığınız matkapla bizim duvar delerken kullandığımız maktap aynı mı?

- Aşağı yukarı. Vidalar da aynı...

En tehlikeli kırık hangisi?

- Kalça kemiği...

KADINLAR NE ZAMAN KEMİK KAYBI TESTİ YAPTIRMALI?

Risk faktörü varsa daha erken. Yoksa menopoza girince. Östrojen hormonu, kemikleri koruyor. Menopoza girince, vücut eskisi kadar östrojen hormonu üretmiyor. Ve menopozdan sonraki ilk 5 yıl içinde kadında ciddi kemik kaybı ortaya çıkıyor. Herhangi bir problem yoksa, egzersiz yapmasını, kalsiyum ve D vitamini almasını öneriyoruz. Ama eğer kemik erimesi tespit ettiysek, ilaç tedavisi uyguluyoruz. Ama o ilaçlar, kemik erimesini yerine koymuyor. Kaybedilen gidiyor. Tedavi, eldekini korumaya yönelik...

BİR ORTOPEDİST, KALÇAYA DİĞER ERKEKLERDEN FARKLI MI BAKAR?

Siz bir ortopedist olarak, kadınların kalçasına diğer erkeklerden farklı mı bakıyorsunuz?

- Valla, kalça deyince benim aklıma daha çok kemik geliyor.

Söz konusu Jennifer Lopez olsa bile mi?

- Evet.

Peki bir kadının poposunun kalkık olmasının kemiklerle alakası var mı?

- Belinin aşırı çukur olması, popoyu kalkık yapabilir. O kemikle alakalıdır. Ama insanın kas yapısı da popoyu kalkık yapar. Bazılarında kas yapısı daha kuvvetlidir. Bir de tabii çalıştırırsan, yuvarlak hale getirirsin. Ama çok kalkık olması, aslında normal değildir. Bel problemi ya da kalça çıkığı olan hastalarda popolar kalkık olur.

TOPALLIK TARİHE Mİ KARIŞIYOR?

Siz kemik uzatma yöntemini en çok hangi vakalarda kullanıyorsunuz?

- Tek taraflı bacak kısalığı olanlarda. Çocuk felci geçirmiş, bir bacağı kısa kalmış. Halk arasında topal denen grup. Tek taraflı uzatma yapıyoruz.

Ne yani, topallık tarihe mi karışıyor?

- Öyle de diyebiliriz. Bu yöntem sayesinde iki bacağın boyu birbirine eşitleniyor.

Müthiş bir şey bu!

- Evet. Daha yeni 10 yaşında bir kız çocuğuna uyguladık. Bir bacağı diğerinden 3.5 santim kısaydı. Kalın tabanlı ayakkabılar giyiyordu. Şimdi o ayakkabılara gerek kalmadan yürüyebiliyor.

ANNESİ SEDA KILIÇ ANLATIYOR

Başak’ın artık iki bacağı da eşit

Ben erken doğum yaptım. Kızım Başak, 7.5 aylık dünyaya geldi. 20 gün kuvözde kaldı. Hastane mikrobu kaptığı için, bir bacağı diğer bacağından 3.5 santim kısa kaldı. Aynı kısalık kolunda da var. Yine de hayatta olduğu için Allah’a şükrediyordum. 10 yaşını doldurunca yani bu seneye kadar, kalın tabanlı ayakkabılar giydi. Açıkçası bir gün o bacakların birbirine eşitleneceğine dair hiçbir umudum yoktu. Derken Amerikan Hastanesi doktorlarından Okan Soyhan’dan söz edildiğini duyduk. İskenderun’dan kalktık, İstanbul’a gittik. Dr. Okan Bey bize ameliyatın nasıl olacağını anlattı. Ve Başak ameliyatı oldu, o günü ayağa kaldırdı Okan Bey Başak’ı ve yürüttü. Ben yürüyemez diyordum, yürüdü. Ondan sonra da 6 saatte bir 90 derece çevirdik o cihazın vidasını ve 2.5 ay sonra bacaklar birbirine eşitlendi. Şimdi rahat yürüyebiliyor, tabanlı ayakkabılara ihtiyaç duymadan. Bundan daha büyük mutluluk yok benim için...

ESKİ YÖNTEM ÇOK VAHŞİYDİ

Boy uzatma işlemi 1890’larda denenmeye başlanıyor. O zamanki yöntemler biraz vahşice: Bacağı kesiyorlar, kemiği 10 santim çekiyorlar, yani bugünkü gibi kemiği yavaş yavaş açmak, hak getire! Tabii sinirler de geriliyor, inanılmaz sorunlar yaşanıyor, bir sürü insan sakat kalıyor. Bugün uygulanan tekniği Dr. İlizarov 1950’lerde Sibirya’da buluyor. Bir cihaz geliştiriyor. Fakat dünyanın bu gelişmeden haberdar olması yıllar alıyor. 80’lerde Sovyetler Birliği’nin dünyaya açılmasıyla, söz konusu teknik Avrupalılar tarafından geliştiriliyor. Şimdi tüm dünyada uygulanıyor...

GELECEKTE UZAKTAN KUMANDAYLA UZAYACAĞIZ

Teknoloji gelişiyor tabii. Uzayan pilli çiviler var. Yeni çıktı ve çok pahalı. Teleskopik bir çivi. Kemik kesildikten sonra, içine konuyor. Dışarıda pansuman gerektiren hiçbir şey yok. Remote kontrollü. Uzatma işlemini, uzaktan kumandayla yapıyorsunuz...