Sanayiye dönüşüm ve ‘dönüşün’ mesajları

Ankara Sanayi Odası (ASO) Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı, dün Antalya’da gerçekleştirildi. Toplantının açılış konuşmasını yapan ASO Yönetim Kurulu Başkanı Seyit Ardıç, küresel ekonomideki gelişmeler ve sanayi sektörüne yön verecek olan eğilimlere ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. Robotik, yapay zekâ, dijitalleşme, Endüstri 4.0 ve Toplum 5.0 gibi konulara dikkat çeken Ardıç özetle şunları söyledi:

DEĞİŞİME AYAK UYDURMAK ZORUNDAYIZ

“Dünya baş döndürücü bir hızla değişiyor. Yeni dünya düzeninde bu değişime ayak uydurmak ve hızlı bir şekilde adapte olmak zorundayız. 18. yüzyılda buhar, su ve mekanik üretim ekipmanları yani lokomotifin icadıyla başlayan 1. Sanayi Devrimi, uzmanlaşma, elektriğin üretime dâhil olması ve kitlesel üretim ile ikinci faza geçmiş ve sonrasında elektronik, bilişim teknolojileri ve otomasyon ile sanayide 3’üncü devrim yaşanmıştır. Günümüzde ise dijitalleşme ile birlikte 4’üncü sanayi devrimine ve insan merkezli toplum 5.0’a adım atılmıştır. Yaşanan sanayi devrimleri sadece teknolojik bir geçişi değil, aynı zamanda bir zihniyet değişimini temsil etmektedir. Güncel bir araştırmanın sonuçları, ülkemizde firmaların yalnızca yüzde 22’sinin akıllı üretim sistemleri konusunda kapsamlı bilgiye sahip olduğunu gösteriyor. Dijital dönüşüme yatırım yapmayı planlayan firmaların oranı maalesef arzu ettiğimiz düzeylerden çok uzak. Dijitalleşmeyi konuşuyoruz ama konuşmaktan daha fazlasını yapamıyoruz. Endüstri 4.0 ve Toplum 5.0 kavramlarından sıkça söz ediyoruz. Fakat üretim süreçlerinde kullanamıyoruz. Makineler arası iletişim, yapay zekâ, büyük veri, akıllı sensörler, eklemeli imalat ve nesnelerin interneti gibi anahtar teknolojilerin Türkiye’de geliştirilmesi ve kullanımı Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü'ndeki (OECD) en düşükler arasında.

ÜRETKEN YAPAY ZEKÂ SEFERBERLİĞİ ŞART

Endüstriyel robotların kullanımı dünyada hızla yaygınlaşıyor. Endüstri 4.0 teknolojik ve ekonomik yapıyı dönüştürüyor; robotik, yapay zekâ ve otomasyonun gelişimi ile birlikte robotların kullanım yoğunluğu artıyor. 2022 yılında dünya genelinde ortalama Küresel Robot Yoğunluğu 10 bin çalışan başına 151 robotla en yüksek seviyeye yükseldi. Bu oran Güney Kore’de 1012, Singapur’da 730, Almanya’da 415 seviyesinde. Ülkemiz ise 40 robotla oldukça gerilerde. Yine Uluslararası Robotik Federasyonu tarafından yayınlanan en son Dünya Robotik raporuna göre, 2022 yılında dünya çapındaki fabrikalara 553 bin endüstriyel robot kuruldu; bu, yıllık bazda yüzde 5’lik bir büyümeyi temsil ediyor. Türkiye endüstriyel robot kullanımında ilk 15 ülke arasında yer almasına rağmen Çin’in yaklaşık 9 kat, Almanya’nın ise 8 kat daha fazla robot kullanımına sahip olması, bizim daha alacak çok yolumuzun olduğunun açık bir göstergesidir. Otomotiv sektörünü hariç tutarsak bu durumun daha vahim olacağını tahmin etmek zor değil. Dünyada rekabetçilik hızla değişiyor, dolayısıyla ülke olarak bizim ikiz dönüşüm ve verimliliğe odaklanmamız, bunun yanında üretken yapay zekâ seferberliğini de ortaya koymamız şart. Yapay zekâ inanılmaz bir hızla hayatımızın her alanına girmeye başladı. Üretken yapay zekâ yatırımları 2022’ye göre neredeyse sekiz kat artarak 25.2 milyar dolara ulaştı. Yapılan çalışmalar yapay zekânın, çalışanları daha üretken hale getirdiğini ve daha kaliteli işlere imkân verdiğini göstermektedir. IMF’nin Yapay Zekâ Hazırlık Endeksi’ne göre yapay zekâ, dünya çapındaki işlerin neredeyse yüzde 40’ını etkileyecek, bazı işlerin yerini alacak, bazılarını ise tamamlayacak. Ülkemizde yapay zekâ ekosistemini dünyanın en iyilerinden biri haline getirmek için doğru kurguları ve doğru güçleri bir araya getirmeliyiz.”

GÖÇ BAKANLIĞI VE GÖÇ YASASI ÖNERİSİ

Düzensiz ve yoğun göçün kontrol altına alınıp engellenmesi gerektiğine de dikkat çeken Ardıç, “Düzensiz göç sorunu, göç idaresi ile idare edilmekten vazgeçilmeli, ivedi bir şekilde Göç Bakanlığı kurulmalıdır. Ülke ihtiyaçlarına göre tasarlanacak bir ‘nitelikli göç yasası’nın ülkemiz için faydalı olacağını düşünüyorum” önerisinde de bulundu. Ardıç ayrıca, “Yaşadığımız tüm zorluklara rağmen 2023 yılı itibarıyla ülke olarak 1 trilyon dolar milli gelire ulaştık. Kişi başına gelirimiz 13 bin 110 dolara yükseldi. Dünya Bankası’nca 13 bin 846 dolar ve üzeri olarak tanımlanan yüksek gelirli ülkeler seviyesine çıkmak için daha fazla çalışmamız ve etkin politikalar uygulamamız şart. Aksi halde Türkiye olarak yaklaşık 10 yıldır kaldığımız orta gelir tuzağından kurtulamayız. Ne üretiyorsak geleneksel veya teknolojik ürün fark etmeksizin verimliliği artırmak, pazara yenilikçi ve rekabetçi ürünler sunmak zorundayız. Artık ne pahasına olursa olsun ihracat değil, daha yüksek katma değerli ve daha fazla döviz kazancı sağlayacak süreçlere ve iş birliklerine odaklanmalıyız. 2023 yılında yaklaşık 25 trilyon dolar olan dünya ihracatından yüzde 1’ler civarında olan payımızı artırmanın zamanı gelmiştir. Yüksek teknoloji sınıfındaki ürünlerde bu oran çok daha düşük seviyededir. Robotik teknolojiler, üç boyutlu yazıcılar, yapay zekâ ve bilişim teknolojilerinin değer zincirlerinin tüm süreçlerinde kullanımı ülkemizin aldığı payı destekleyecek unsurlar arasındadır. Ülke olarak Ar-Ge, bilgi yoğun ve yenilikçi sektörlerle rekabetçi ekonomi haline dönüşmemiz gerekiyor. Bu yetkinlikleri elde edebildiğimizde üretkenliği ve verimliliği arttırarak önemli bir rekabet avantajı sağlayacağımız aşikârdır” değerlendirmelerinde bulundu. Toplantıda ayrıca moderatörlüğünü Seyit Ardıç’ın yaptığı ‘Dünyada ve Türkiye’deki Gelişmeler, Sanayinin Dönüşümü, Girişimcilik ve E-Ticaret’ başlıklı panelde PAL Yönetici Ortağı Esen Çağlar, Ussal Danışmanlık Yönetici Ortağı Ussal Şahbaz, Trendyol İcra Kurulu Üyesi Ozan Acar sanayicilere konu başlıklarıyla ilgili mesajlar verdi. ASO 20. Elektronik Sanayi Komitesi Meclis Üyesi Müge Güzin Güzel, ‘4. Sanayi Devriminde Akıllı Fabrikalar’ sunumunu yaparken, TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanı Mehmet Aslan ile Ticaret Bakanlığı Daire Başkanı Ebru Gülsoy Rojas Atencio, TÜBİTAK ve Ticaret Bakanlığı destekleri konusunda bilgilendirme yaptı.