Irak-Suriye krizi ve Suriyeli PKK’lılar

İki ülke arasındaki ilişkiler, özellikle Bağdat’ta Dışişleri ve Maliye Bakanlığı’na karşı girişilen ve 101 kişinin ölümüne neden olan bombalı eylemden sonra kopma noktasına geldi.

Irak, patlamanın arkasında eski Baasçıların ve El Kaide’nin olduğunu ileri sürdü ve Suriye’den, olaya karıştığı iddia edilen Muhammed Yunus ve Sultan Farhan’ı istedi.

İlişkiler o kadar gerildi ki karşılıklı olarak Büyükelçiler geri çağrıldılar.

Türkiye, Irak ile şu anda iyi ilişkiler içinde olan bir komşu. Neredeyse tek komşu diyebilirim.

Bunun da nedenleri var tabii. Irak’ta istikrarsızlığın sürmesi, sadece enerji konularında değil, PKK ile ilgili olarak da Türkiye’yi etkileyen sorunların sürmesi anlamına gelir.

Irak, Türkiye’deki Kürt açılımını destekleyici biçimde siyasi etkinlik gösterebilmesi için PKK konusunda verdiği sözleri tutabilmelidir. PKK’yı denetleyebilmesi ve onun gerek kuzeyde gerek de Bağdat’ta iktidarları tehdit edecek ittifaklar içine girmesini engelleyebilmesi için Irak’ta belirli bir istikrarın hüküm sürmesi şart.�

Bu yüzden Irak’ın Suriye ile ilişkilerinin düzgün olması Türkiye açısından da çok önemli.

* * * �

AMA Türkiye’nin arabuluculuk rolüne soyunmazsını şüpheyle karşıladığımı da itiraf etmeliyim.  Suriye ile Irak arasındaki sorunların çözümünde Türkiye ne kadar etkili olabilir?

Suriye ile İsrail arasındaki arabuluculuktan daha etkili olamaz.

Çünkü Suriye ile İsrail arasındaki arabuluculukta, sadece Türkiye’nin her iki ülke ile iyi ilişkide olması etkili değildi. Türkiye’nin etkisini AB adayı ve Batı ile yakın ilişkiler içinde olması da arttırıyordu.  Ve konu uluslararası odak noktası olan bir sorundu, uluslar arası desteğe sahipti.

Irak ile Suriye arasında ise esas rol oynayan unsur, her iki ülke ile var olan�“iyi” ilişkiler.�

Daha çok bir “ağabey”  rolünü ön plana çıkartan bu unsur, Irak’ın Suriye ile ilgili “terör örgütünü barındırıyor, Baasçıları iade etsin” gibi iddialarını yumuşatmaya yeter mi?

Öte yandan Suriye’yi, komşuda güveni artıracak bazı adımlara ikna edebilir mi?

Hem Irak’ın istikrarının Türkiye için öneminden söz edip, hem de arabuluculuk rolüne şüpheyle bakmak çelişiyor gibi görünse de öyle değil.

Çünkü sonuç alınacağından emin olunmayan arabuluculuklar, Çarşamba günü Türkiye-Irak ve Suriye’nin de katılımıyla yapılacak olan su toplantısı gibi daha önemli konulardaki ittifakları olumsuz etkileyebilir. �

* * *    �

SURİYE, Irak ve Türkiye arasında ortak çözüm bekleyen çok önemli konulardan biri de PKK içindeki Suriyelilerin durumu.�

Demokratik açılımın içi henüz dolmadı, konu bugünden itibaren daha boyutlanarak tartışılacak. PKK’nın Irak’tan çıkartılması da açılım çerçevesinde ele alınacak.  Dağdakilerin geri dönmesi yıllardan beri çözüm bekleyen bir konu. Ama ciddi bir sorun daha var.�

PKK içinde sadece Türkiye vatandaşı Kürtler yok. Çok sayıda Suriyeli de örgütün saflarında. Onlar ne olacak?

Suriye’ye mi dönecekler? Suriye bu konuda bir hazırlık yapıyor mu? �

Bu sorunun yanıtını merak ettim. Öcalan’ın avukatlarına sorduğumda, “Kandil’de herkes eğitimden geçiyor. Suriyeliler orada Türkçe öğrendi ve hepsi, Türkiye vatandaşı olmak istiyor” yanıtını aldım.

Önümüzdeki günlerde Türkiye açısından iki komşu ülke ile çözüme kavuşturulması gereken önemli konular,  arabuluculuk rolünün gölgesinde kalmaz umarım.