Ercan Kumcu: Asıl deprem şimdi başlıyor

Ercan KUMCU

2001 yılı bütçe büyüklükleri açıklandı. Bütçe açığının milli gelire oranının yüzde 11-12'den yüzde 3.5'e düşürülmesi hedefleniyor. Son derece iddialı bir bütçe. Tavizsiz uygulanırsa, enflasyon hedeflenen seviyelere çok yaklaşır.

Beklendiği gibi, açığın azaltılmasında harcamalardan kısmak yerine gelirlerin artırılması en büyük rolü oynuyor. Daha ayrıntılarını bilmesek de, geçen yıl konulan bir defalık vergilerin çoğu 2001'de de devam edecek. Yetmeyecek, yeni vergiler gelecek.

TEDBİRLER AÇIKLANMALI

Bütçenin ciddi ve uygulanabilir olduğuna herkesi inandırabilmek için gelir artırıcı önlemlerin ayrıntılarıyla açıklanması gerekir. Hem de, en kısa zamanda. Aksi takdirde, bu denli iddialı bir bütçenin uygulanabileceğine kimseleri inandıramayız.

Bütçe hazırlama konusundaki karnemiz zaten pek iyi değil. Unutmayalım. Refahyol hükümeti de 1997 yılı için denk bütçe hazırlamıştı. Zaten belli olan faiz giderleri bütçeye konmamış, afaki gelir kalemleriyle bütçe denkleşmişti.

Tekrarlayalım. Bu bütçeye de gülüp geçilmemesi için gelir artırıcı önlemlerin neler olduğunun en kısa zamanda ayrıntılarıyla açıklanması ve bu konudaki kararların hemen alınması zorunludur.

Açıklandığında görülecektir ki, zaten vergi veren kesimler çeşitli isimler altında biraz daha vergi vereceklerdir. İşte, deprem de asıl o zaman başlayacaktır.

Yeni alınacak tedbirlerle ekonominin gelecek yıl yüzde 4.5 büyümesi hayaldir. Bu yıl, kaygı veren iç talep büyümesi yeni vergilerle bıçak gibi kesilecek, hatta reel olarak azalabilecektir de. Büyümeyi unutalım, küçülmezsek sevinelim.

Bütçe hedefler doğrultusunda uygulandığında, gelecek yıl cari açık (döviz açığı) gibi bir sorunumuz da kalmayacaktır. İhracatı tahmin etmek daha zor. Fakat, ithalatın bu şartlar altında 2001 yılında 50 milyar doları aşması zor görünüyor.

Harcamalar konusunda hükümetin çok esnek olamayacağı zaten biliniyordu. Buna rağmen, harcamaların 46 katrilyon lira civarında tutulabilmesi gerekirdi. Olmadı. Çünkü, harcamalara esneklik vermesi beklenen yapısal reformlar daha yapılamadı. Sıkı bir bütçe uygulanırken, sevimsiz yapısal reformların da yapılması zorunludur. Aksi takdirde, 2001 yılı bütçesinde gelir artırımı yoluyla sağlanacak iyileşme geçici olacaktır.

TEBRİKLER

Gelirleri artırma stratejisi 2001 yılında son kez kullanılabilecek. Artık, bütçeler ancak harcamaların kısılması yoluyla denkleştirilecektir. Deniz bitmektedir.

Gelir kalemlerinin ayrıntılarını bilemiyoruz. Geçmişte yapıldığı gibi, arsa satışı, gecekondu satışı gibi afaki kaynakların bulunduğu düşünülüyorsa, bu bütçe de ciddiyetten uzak demektir. Sağlam gelir kaynaklarıyla bu noktaya gelindiyse, hükümet dahil, tüm ekonomi bürokrasisini tebrik etmemiz gerekiyor. Bu bütçenin uygulanabileceğine inanmak istiyoruz.

IMF'den de alınan destekle, 2001 yılı için hedeflenen bu bütçe büyüklükleri Türkiye'nin tek haneli enflasyonu yakalaması yolunda çok büyük bir adımdır.