Bütçedeki bozulma arttı zam ihtiyacı büyüyor

Dün açıklanan Temmuz-Ağustos ayı bütçe verileri, bu yıl başlarında kendini göstermeye başlayan bütçedeki bozulma eğiliminin giderek büyüdüğünü ortaya koydu. Bozulmanın oranı yüzde 500...

Bütçe açığındaki bozulmanın ana sebebi; gelirlerdeki düşük oranlı artışlara karşılık harcamaların misliyle artmış olması...

Bu olumsuz gelişmede geçen yılki gibi özelleştirme geliri ya da vergi affı gibi tek defalık gelirlerin bu yıl elde edilmemiş olmasının etkisi fazla. Ancak iç talebin gerilemeye başlaması, bunun yarattığı büyüme oranlarındaki düşüşün vergi gelirlerinde yarattığı erozyonun etkisi büyüktü. Ocak-Ağustos dönemindeki vergi geliri artışı, geçen yılın aynı dönemiyle kıyaslandığında sadece yüzde 7.5 oranında gerçekleşti. Aynı dönemde tüketici fiyat artışının yüzde 8.9 olduğunu hatırlatan Maliye’nin bütçe değerlendirmesinde, “vergi gelirlerindeki artışın enflasyonun bile gerisinde kaldığı” özel olarak vurgulandı.

Toplam vergi gelirlerine baktığımızda ise aynı dönem itibariyle sadece yüzde 10.8 oranında gerçekleşti ve 220.5 milyar TL’ye ulaştı.

Buna karşılık toplam bütçe giderlerindeki artış yüzde 16.3’e ulaştı ve 229 milyar TL’yi aştı. Bu artışta personel giderlerindeki artışın yüzde 18.8’e ulaşmasının büyük katkısı oldu. Bu yıl devlet memuru başta olmak üzere yeni alınan kamu personelinde ciddi bir artış gözüküyor ve neredeyse işsizliği azaltmaya dönük bir sosyal politika haline getirildiği izlenimi veriyor.

Eylül ayında göreve başlatılan yüksek öğretmen sayısıyla birlikte, yılsonu itibariyle personel giderlerindeki artışın daha yüksek oranlara çıkması bekleniyor. Yeni eğitim sistemi bu alımları önümüzdeki yıllarda da hızlandıracak...

Sosyal güvenlik sistemine ödenen devlet primi giderleri geçen yıla kıyasla yüzde 15.5 oranında artarak 9.7 milyar TL’ye ulaşırken, cari transferler ise yüzde 21.9 oranında büyüyerek 86.8 milyar TL’ye kadar yükseldi. Faiz giderleri de aynı dönemde yüzde 14.2 oranında büyüdü. Bu yüksek oranlı artışlara karşılık mal ve hizmet alımı giderlerinde düşüş yaşandı ama bu da bozulmayı fazla etkilemedi.

BAŞBAKAN DA ZAMLARI DOĞRULADI

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Haziran ayı bütçesiyle birlikte bu bozulmaya dikkat çekmiş ve yeni zamların sinyalini vermişti. Başbakan Tayyip Erdoğan da son dış gezisinden dönerken gazetecilere gelir artırıcı önlemlerin söz konusu olabileceğini, “dar gelirlileri rahatsız etmeyen, orta ve üst gelir gruplarına yönelik sınırlı önlemler üzerinde çalıştıklarını” söylemiş.

Zam ihtiyacı dendiğinde gözler ilkönce, gerekli zamların şimdiye kadar yapılmadığı doğalgaz zammına çevriliyor. Enerji  ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, bu ay sonunda zamma oturup karar vereceklerini söyleyerek, bu ihtimali doğrulamış.

Doğalgaz zammının dar gelirliyi de vuracağı açık. Bu da demektir ki; doğalgazın yanında yine sigara, içki, otomobil vergilerinin artırılması, yeni zamlar gelmesi düşünülüyor.

Bence bütçe açığındaki bozulma zamların kaçınılmaz olduğunu ortaya koyuyor. Bunun da ötesinde gelecek yıl başlayacak seçim sürecinin de etkisiyle, harcamaların kısılmayıp artacağı, bunun için de çok daha yüksek oranlı zamların yılbaşında gündeme gelmesi kaçınılmaz.

Erdoğan bu kez düşük büyüme ile seçimlere girmeyi kabul edecek mi, yoksa harcamaları artırıp mali disiplini bozmayı mı tercih edecek, yakında bu tercihi görmeye başlarız...

KURTHAN HOCA’NIN ARDINDAN: Kurthan Fişek’i kaybettik... Öğrencisi olmadım ama yıllarca Hürriyet’te birlikte çalışma ayrıcalığını yaşadım. “Nevi şahsına münhasır” deyimi sanki onun içindi. Tabuları takmayan, sürekli sorgulayan, bilimi rehber alan çağdaş bir birey, ülkesini düşünmekten vazgeçmeyen iyi bir vatandaştı. Öğrencisi olan, birlikte çalışan herkesin Kurthan Hoca ile ilgili güzel, en az birkaç anısı vardır.

İyi bir hoca, iyi bir gazeteci ve “gazeteci hocası” idi... Nur içinde yatsın...