Bakü-Ceyhan'da kötü sürpriz

Ferai TINÇ

İçi boş sevgi sözcükleri gibi, son günlerde duyar duymaz, iki yüzlülük oranını hesaplamaya çalıştığım iki cümle var.

‘‘Türkiye Avrupa'nın parçasıdır. Bir gün mutlaka AB'ye üye olacaktır.’’

İkincisi de, ‘‘Bakü-Ceyhan'ı destekliyoruz.’’

Elektriğini bir türlü hissedemediğiniz, ‘‘seni seviyorum’’lar gibi.

Hoş fakat boş.

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üye olmasını istiyorsunuz da, ne veriyorsunuz?

Bakü-Ceyhan'ı destekliyorsunuz da, ne yapıyorsunuz?

***

GEÇTİĞİMİZ günlerde, Bakü-Ceyhan projesini tamamen rafa kaldırma riski taşıyan çok önemli bir girişim oldu.

Girişim, dost ve kardeş Azerbaycan'ın petrol şirketi SOCAR'dan geldi.

Tansu Çiller'in ‘‘gözümüz aydın’’ diye halka açıkladığı ‘‘büyük zaferi’’, Bakü-Supsa erken petrol boru hattı ile ilgiliydi SOCAR'ın girişimi.

Hani, Azerbaycan petrolünün ilk üretimini Karadeniz'e taşıyacak iki güzergâh belirlenmişti, biri Bakü'den, Rusya'nın Novorosiisk limanına, öteki ise, Gürcistan'dan Supsa'ya.

Ve Supsa güzergahı, Bakü-Ceyhan'ın garantisi olarak takdim edilmişti Türk kamuoyuna. ( Hayrettin Uzun ve daha birçok bürokrat bu güzergahın Bakü-Ceyhan'ı öldüreceğini daha o zamanlardan söylemişlerdi.)

SOCAR, işte bu ikinci güzergahın Bakü'den Tiflis'e kadar olan bölümünün borularını, 22 inçten 42 inçe çıkartarak kapasitesinin artırılması önerisini getirdi.

Oysa bu hattın, yılda 5 milyon ton ile sınırlı tutulması öngörülmüş, ama zaman içinde, bu miktarın 10 milyon tona çıkartılması hesapları yapılmaya başlanmıştı.

SOCAR'ın yeni önerisi ise, bu hattın büyük bir kısmını ana boru hattı kapasitesine taşıyor.

Öneri kabul edilirse, Supsa'nın ana boru hattı olma ihtimali beliriyor.

Bakü-Ceyhan, tehlikeye giriyor.

SOCAR yetkilileri, bu yoruma karşı çıkıyorlar. ‘‘Biz Tiflis'e kadar boruları döşeriz, böylece Bakü-Ceyhan'ın yarısı yapılmış olur. Tiflis'ten Ceyhan'a da önümüzdeki yıllarda devamı yapılır’’ diyorlar.

İyi de, Bakü-Ceyhan'a pahalı olduğu gerekçesiyle sıcak bakmayan petrol şirketlerinin, Tiflis'ten Supsa'ya kadar olan 300 kilometrelik hattı da, 200 milyon dolar harcayarak 42 inçe çıkartmayacaklarını kim garanti edebilir?

O zaman, işte size pırıl pırıl bir ana boru hattı!

Azerilerin girişimi, geçtiğimiz haftalarda petrol fiyatlarındaki düşüş karşısında duyulan telaştan geliyor; Petrollerinin daha yüksek miktarlarda piyasaya taşınmasını garantilemek için sabırsızlanıyorlar.

ABD'nin en büyük petrol şirketlerinden AMOCO'nun Başkan Yardımcısı Richard Flury ise, geçen hafta Ankara'da görüştüğümde, ‘‘Supsa güzergahını, inşaa çalışmaları başladığında, Bakü'den Tiflis'e kadar olan bölümün tahminimizden daha kötü durumda olduğunu gördük. Hattın yeniden yapılması gerekiyordu. O zaman da, kapasitenin geniş tutulmasının ihtiyaca daha iyi cevap vereceği konuşuldu’’ diyor.

***

SOCAR'ın teklifi, AIOC'nin 6 Nisan toplantısında ele alınacak.

Şimdi Bakü-Ceyhan'a bol keseden destek vaadedenlerin, sözlerinde ne kadar samimi olduklarını göstermeleri için altın bir fırsat.

Gerek Amerikan, gerek Azerbaycan yönetimleri petrol şirketlerini, Supsa'nın Bakü-Ceyhan'ı öldürmemesi için gereken önlemleri almaya ikna edebilecekler mi?

Yoksa, içi boş sevgi sözcükleri gibi duyduğunuzda, hiçbir kıpırtı yaratmayan oyalamalar sınıfına mı girecek o ‘‘Bakü-Ceyhan'ı destekliyoruz’’ vaatleri?

---