Aklıma takılanlar

Hüzünlü ve sıkıntılı konulara pek girmek istemem. Çünkü beni okuyan insanlar arasında hamileler ve süt verenler çok. Onları sıkmak istemem. Evet, bütün bunlar hayatın birer gerçeği ama...

Yine de elimizden geldiğince sağlığımıza dikkat etmemiz gerekiyor.

Sinan iri bir bebekti. Dolayısıyla daha yeni yeni yürümeye başlayıp da çabuk yorulduğu dönemlerde onu kucağımda taşırdım bol bol. Sonra sol tarafımın ağrıdığını fark ettim. "Eyvah kalbim ağrıyor. Bu bir sinyal!" paniğine girdim. O zamanlar içimdeki tıp sevdasının da farkında olmadığımdan kalbin böyle ağrı ile sinyal vermediğini bilmiyordum! Doktora gittim ve genel bir kontrolden geçtim. Kalbimde bir şey yoktu neyse ki!

O zamandan bu yana neredeyse 5 sene geçti ve ben ikinci bir kontrole gitmedim bile İşte hata no:1.

Sonra elime bir basın bülteni ulaştı. Meme kanseri ile ilgili bir bülten. Ve ben hálá bırakın mamografiyi, meme ultrasonu bile çektirmedim. Hata no:2.

Kozmetik markası Estee Lauder, 15 yıldır sürdürdüğü etkinliklerine bu yıl "Meme Kanserine Karşı Bilinçlendirme" kampanyası ile destek veriyor. Bunun için Tayvan’daki Taipei 101, The Empire State, Niagara Şelalesi, Sydney Opera Binası gibi, 40’tan fazla ülkedeki 200’den fazla anıt, pembe ışıklar ile aydınlatıldı. Bizde de Kız Kulesi ve Adile Sultan Sarayı pembe ışıklandırıldı. Bütün bunları bir kenara bırakıp almamız gereken mesaja bakalım:

Genel Cerrahi ve Meme Cerrahisi Klinik Direktörü Op. Dr. Murat Atay biz kadınlara özetle şunu diyor: "Dünya ve Türk kadınlarının en sık karşısına çıkan hastalıklarından biri olan meme kanseri, eğitim, bilgilenme ve erken teşhis ile yenilebilir. Bu nedenle tüm kadınların gereken dikkati göstermesi ve kontrollerini yaptırması, bu hastalığın güçlenerek ortaya çıkmasındansa daha küçük safhalarda teşhisini sağlar. Erken teşhis, tamamen iyileşebilmek için en önemli şarttır. Her yaş grubunda kendi kendini muayene, her türlü değişiklikte doktor kontrolü ve rutin takip taramaları ile bu hastalık korkutucu olmaktan çıkar. Doğru teşhis ve tedavi ile hastalar, yüzde 97 oranında iyileşebilir."

Ben de birkaç adım atmaya karar verdim. Dr. Back Up üyesi oldum ve bir sene içinde istediğim zaman yapılabilecek olan tahlil ve kontrollerin hemen yapılması için randevulaştım. Bu hafta içinde kan tahlili, akciğer filmi, iç organlar ultrasonu, hepsini halledeceğim kısmetse. Bu Dr. Back Up, 24 saat boyunca sağlığınız için arayabileceğiniz ve her türlü şeyi sorabileceğiniz bir sistem. Üye oluyorsunuz ve bir sene boyunca aklınıza gelen her türlü sağlık sorununuzla ilgileniyorlar. Anlaşmalı olduğu kurumlar da var. Neyse detayları www.drbackup.com.tr adresinden alabilirsiniz.

Evet, kendimize bakmamız lazım. Hep söylüyorum bunu: En azından çocuklarımız kendi ayakları üstünde durabileceği yaşa gelene kadar biz iyi olmalıyız. Bunu yazarken de acaba anneler için öyle bir zaman oluyor mu diye aklımdan geçmiyor değil!

Çok paranoyak olmak da iyi değil, ama artık yaşlar ilerliyorken önceden önlemini alabileceğimiz noktaları yakalamamız lazım. Benden söylemesi. Ve uygulamaya da başlıyorum.

Her annenin bilmesi gereken temizlik detayları

Çocuklar için oyun, kirlenmenin üç anlamını da taşıyan bir faaliyet. Kirliliğin geçici olması ve temizlenebilmesi iyimserlik, kirlenme olasılığına rağmen istediğini yapabilme özgürlük, üretirken kirlenmek ise yaratıcılık anlamlarına geliyor. Bu nedenle kirlenmediğimizde ya da kirlenmeyi önlediğimizde, hayatı kısıtlamış oluyoruz. Kirlenmemeye çalıştığımız ölçüde yaratıcılığımız azalıyor. Hiç kirlenmeden temiz kalmak, hareketsizlik ve hayata uzaklık bedeliyle bize geri dönüyor, hayattan zevk almayı engelliyor. Bu nedenle çocuklarımız da yaşamı kirlenerek öğrenir. Kirlenmek özgürlük, temizlik sorumluluk, öğrenmek ise bu özgür ve sorumlu süreçten elde edilen kazanımdır. Kirlenerek büyümek çocuklara özgüven kazandırır. Unilever Türkiye Deterjan Kategorisi Ürün Müdürü Çiğdem Yıldız’la beraber, Omo’nun yaptığı araştırmayı hassas anneler için toparladık.

Çamaşır ve giysilerde hijyen gerekli mi?

Çamaşırda hijyene etki eden temel unsurlar, yıkama sıcaklığı, kullanılan deterjan ve çamaşır suyu gibi katkı maddeleri. Katı yüzeylerin zararlı mikroorganizmalardan arındırılması nispeten daha kolayken, özellikle çamaşırlarda hijyen sağlamak belirli zorluklar içeriyor. Yüksek ısılarda kaynatarak yıkamak, ya da bazı kimyasallar kullanmak, hijyen sağlamakla birlikte çamaşırlara zarar veriyor. Hijyen önceliği olan çamaşırlar aile bireyleri arasında ortak kullanılan ve enfeksiyon yayılmasını kolaylaştırabilen havlular, mutfak bezleri, çarşaflar, nevresimler ve iç çamaşırı, çorap gibi kişisel tekstil ürünleri. Örneğin bir gün giyilmiş bir çorabın her gramında ortalama 1 milyon, iç çamaşırında 100 bin, atlette 10 bin bakteri bulunuyor. Hijyenik temizlik sağlamak için, çamaşırların yıkanması sırasında bu mikroorganizmaların çamaşır üzerinden maksimum oranda uzaklaştırılması gerekir.

Kaç derecede ve nasıl yıkamalı?

Hijyen için yüksek ısıda yıkamak, özellikle iç çamaşırları için çamaşır suyu kullanmak ve yüksek ısılı ütü yapmak gibi sıralanabilir. Günümüzde deterjanlarla çamaşırların hijyenik temizliğini düşük ısılarda bile sağlamak mümkün. Bu sayede hem çamaşırlarımızı korumak hem de enerji kullanımı azaltmak mümkün olur.

Çocukların giysileri kaç derecede yıkanmalı?

Çocukların çamaşırları, özellikle iç çamaşırları ve çorapları önemli. Teknolojik araştırmalarla geliştirilen deterjanlar sayesinde hijyeni düşük ısılarda bile sağlamak mümkün. Çamaşır suyu güçlü bir dezenfektan. Ancak çamaşır suyunun özellikle aktif olduğu esnada ortama uçucu kimyasalın karışması, dolayısı ile bebeklerin temizlik esnasında ortamda bulunmaması tavsiye ediliyor. Haftada en az bir kez oyun odaları, bebeğin bulunmadığı durumda, eğer katı zemin uygun ise çamaşır suyu ile temizlenmeli.

Çocuklar ellerini neyle ve günde kaç kez yıkamalı?

Eve dışarıdan geldiklerinde, sofraya oturmadan önce ellerini sabunla yıkamaları öneriliyor. Tuvaletten çıkınca sabunla yıkamaları, mümkünse kolonya veya alkol bazlı el dezenfektanları ile temizlemeleri uygun olur.

Toprakla oynamak çocuklar için zararlı mı?

Hayır, bahçede toz toprak içerisinde oyun oynamak, gerekli tedbirleri alınırsa, oyundan sonra uygun temizlik yapılırsa, yararı zararı ile kıyaslanmayacak kadar fazla olan bir eylem. Evde enfeksiyon hastalıklarına mukavemeti düşük bireylerin çok olması, ev ortamını enfeksiyon hastalıkları açısından riskli kılar. Bu nedenle zararlı mikroorganizmaları yok etmek ve fırsatçı mikroorganizmaları kontrol altında tutmak gerekli. Ev ortamında hijyen kurallarına uymanın enfeksiyon hastalıklarını azalttığını gösterir çalışmalar var.

Evde hijyen için ne yapmalı?

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Haluk Vahaboğlu, evin yeterince havalandırılması ve güneş ışığının her gün hiç olmazsa birkaç saat eve girmesi gibi asırlar boyu bilinen ve uygulanan genel önlemlerin yanı sıra riskli mekán, gıda ve eşyalara anti-mikrobik uygulamalar öneriyor. Mesela yumurta yıkanmadan buzdolabında saklanmalı ve kullanılacağı zaman da yıkanmalı. Tavuk eti iyice pişirilerek yenilmeli. Sebzeler bol suyla yıkanmalı. Tüm bunların yanı sıra dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, bu gıdaları elleyen kişilerin ellerini yıkamaları. Ellerimizin hastalık bulaşmasında en önemli araç olduğunu unutmayın. Ellerin riskli olduğu durumlarda alkol bazlı bir el dezenfektanı ile temizlenmesi hastalıkların yayılmasını azaltır.

SULAR KESİKSE

Hijyende suların kesik olması başlı başına temel bir sorun. Yeterli su olmayan, temizlik yapılamayan ortamlarda gıda zehirlenmesi sebebi olan mikroorganizmaların ve bağırsak parazitlerinin de tehlikeli olabileceği akılda tutulmalı.

MUTFAK VE BANYO ÖNCELİKLİ

Birçok kişi evlerinin temiz ve derli toplu görümesinin hijyenik açıdan yeterli olduğunu düşünebilir. Evimizde hijyenik temizlik gerektiren öncelikli yerler, mutfak, tuvalet ve banyolardır. İnsanlar, özellikle de ellerimiz, havyanlar, belirli mekanlar, yüzeyler ve giysilerimiz mikroorganizmaların yayılmasına aracılık eder. Evde sağlıklı temizlikten söz etmek için riskli mekanların mikroorganizmalar açısından da temiz hale getirilmiş olması gerekir.

YILIN ÇOCUK KİTAPLARI

Uluslararası Çocuk Kitapları Kurulu’nun (IBBY) Türkiye temsilcisi de olan Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği’nin (ÇGYD) Yılın Çocuk Kitabı seçiminin 2006 yılı ödülleri sahiplerini buldu. Yayınevlerinin ilk baskısını 2006 yılında yaptıkları kitaplarla katıldıkları bu yılki seçimde, üç dalda dört kitaba ödül verildi. Yılın En İyi Çocuk Öykü Kitabı dalında Mustafa Asoğlu’nun Hoşça Kal Akdeniz (Tudem Yayınları) kitabı, Yılın En İyi Okul Öncesi Resimli Öykü Kitabı dalında Sevim Ak’ın yazıp Huban Korman’ın resimlediği (Can Çocuk Yayınları) Kırık Şemsiye ile Ayla Çınaroğlu’nun yazıp Ayşın Eroğlu’nun resimlediği (Uçanbalık Yayınları) Babaannemin Gözü Ağrıdı kitapları, Yılın En İyi Kitap Kapağı dalında da Gözde Bitir Sındırgı’nın resimlediği, kapak tasarımını Erkal Yavi’nin yaptığı (Can Çocuk Yayınları) Grimm’in Kırmızı Başlıklı Kız kitabının kapağı ödüle değer görüldü. Yılın Çocuk Kitabı 2006 ödülleri, 26. İstanbul Kitap Fuarı’nda, 3 Kasım’da düzenlenecek ödül töreninde sahiplerine verilecek.