Doğum kontrol metodları nelerdir?

Aile planlaması, fertilite kontrolü demek bireylerin istediği sayıda, istediği kadar çocuk yapmasıdır. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr. Meral Tüzün doğum kontrol metotları hakkında önemli bilgiler verdi.

Aile planlanması; ancak istenmeyen gebeliklerden korunmak için bireylerin sağlıklarına zarar vermeden kendine uygun metodu deneyimli doktorlar veya eğitilmiş sağlık personeli tarafından kullanımının anlatılmasıdır.

KORUNMA METODLARI

1- İSTEMLİ STERİLİZASYON

a- Tüp ligasyonu: Geri dönüşümü yoktur, yüksek oranda etkilidir.
b- Vazoktomi: Erkekte vaz deferensin okule edildiği cerrahi işlemdir. İşlemin etkili olabilmesi için en az 20 ejekülasyon gerekir.

2- HORMONAL KONTROSEPTİNLER

a- Kombine oral kontroseptinler: Ovülasyonu engelleyerek servikal mukusu kalınlaştırarak ve endometriumu değiştirerek gebelik oluşumunu önleyen sentetik ostrojen progesteron preperatlarıdır. Kombine oral kontroseptinler menometroraji dismenorede de kullanılır. Emziren annede en az 6 ay kullanılmamalıdır, emzirmeyen kadınlarda 3 haftadan sonra verilebilir. Eğer bir cyclusta 1 hap unutulmuşsa diğer hapın zamanı geldiğinde birlikte alınabilir eğer fazla gün unutulursa haplar aşılamaya devam edilir fakat ek koruma gerekir.

b- Yalnız progesteron içeren kontroseptinler: Ovulationu suprese eder, servikal mukusu kalınlaştırır, tubal motiliteyi değiştirir ve endometrium yapısını etkiler. Kombinelere karşı avantajı emziren annelerde kullanabilir, terotojenik değildir. Karaciğer hastalığı ile ilgisi yoktur, kanama yapabilir, dikkatle takip etmesi gerekir.

c- Yalnız progesteron içeren enjekte edilen kontroseptinler: 3 ayda bir yapılır bazen atrofi ile uzun süre amenoreye bazen de uzun süren kanamalara sebep olabilir saç dökülmesi yapabilir. Fertiliteye dönüş 6-7 aydır.

d- Yalnız progesteron içeren implantlar: Ön kola cilt altına yerleştirilir. Levogesterol içeren ince bükülebilir kapsüllerden oluşturulmuştur. Ovulationu engelleyerek servikal mukusu kalınlaştırarak endometrial atrofi yaparak tubal motilitiyeyi bozarak gebeliği engeller.

BARİYER METODLAR

1. KONDOM
2. SPERMESİDLER
3. RAHİM İÇİ ARAÇLAR
4. DİAFRAM ve CERVİKAL KEP
5. RAHİM İÇİ ARAÇLAR

Flexible medikasyon içeren rahim içine konan araçlardır bizde 2 çeşidi vardır;

1. Bakırlı 380: Çeşitleri var, firmalara göre değişir
2. Progesteron salan sistem mirena

Bakırlı sistemler kişiye göre değişkendir, 10 yıla kadar koruyabilir. Progesteron salanlar servikal mukusu kalınlaştırır ve endemetriumu inceltir. Gebelik şüphesinde pelvik enfeksiyonu varsa kullanılmaz. Vajinal kanama malignite şüphesinde kullanılmaz.

Acil kontraseption korunmasız bir ilişkiden sonra ilk 72 saat içinde yüksek doz ostrojen ve progesteron verilir. Ovulasyonu engeller, dezavantajı yüzde yüz değildir, korunma ilacı değildir. Yüksek oranda bulantı ve kanama yapar.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr. Meral Tüzün