18 yaşından küçük şirket ortakları

Herhangi bir işverene bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız olarak çalışanlardan zorunlu sigortalı sayılanlar da 5510 sayılı Kanunun 4. maddesi birinci fıkrasının (b) bendinde düzenlendi. Bunlara kısaca 4/b’liler diyoruz..
Ancak, bağımsız olarak çalışsalar da bazı kimseler zorunlu sigortanın dışında kaldı. Konu hem sosyal sigorta hem de genel sağlık sigortası yönüyle önemli...
Kimler 4/b statüsünde sigortalı?
? Hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan;
a) Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar,
b) Gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar,
c) Kollektif şirketlerin ortakları,
ç) Limited şirketlerin ortakları,
d) Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları,
e) Adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları,
f) Donatma iştirakleri ortakları,
g) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları,
h) Tarımsal faaliyette bulunanlar,
?  Köy veya mahalle muhtarı seçilenler.
? 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler.
4/b’li olmak zorunlu mu?
Nasıl hizmet akdi ile diyelim bir fabrikada çalışan zorunlu olarak sigortalı oluyor ise, yukarıda sayılanlar da belirtilen statüde bulunmaları halinde zorunlu olarak sosyal sigortalı olacaklardır.
Belirtilen statülerine rağmen sigortalı olmaktan kaçınılamayacaktır. Zira Kanuna göre, sigorta hak ve yükümlülüklerini ortadan kaldırmak, azaltmak, vazgeçmek veya başkasına devretmek için sözleşmelere konulan hükümler geçersizdir.
Dolayısıyla limited şirket ortağı olan birisinin 4/b statüsünde sigortalı olması zorunludur...

Zorunlu 4/b’li sayılmanın istisnası: 18 yaşından küçükler

Evet, belirtilen statülerde 18 yaşını doldurmadığı halde bulunanlar için zorunlu sigortalılık doğmamaktadır. Örneğin; kişi 17 yaşında bir limited şirket ortağı olabilir. Bu durumda, sırf şirket ortağıdır diye zorunlu sosyal sigorta ilişkisi doğmaz. Şirket ortaklığı devam edip de kişi 18 yaşını ikmal eder ise, o tarihte zorunlu sigortalılık başlayacaktır.

18 yaşından küçük şirket ortağının sağlık yardımları

18 yaşından küçük şirket ortakları zorunlu olarak 4/b statüsünde sigortalı sayılmadıklarına göre, bunların sağlık yardımı almaları nasıl olacaktır? Anne ya da babaları üzerinden sağlık hak sahiplikleri oluşturulabilecek midir? Hemen söyleyelim ki, bu durumda olanların anne ya da babaları üzerinden sağlık yardımı almaları mümkündür. Bu arada, anne ya da babalarının genel sağlık sigortası yönünden tescillerinin yapılıp yapılmamasının da bir önemi bulunmamaktadır.

İşçi sigortalılarda yaş alt sınırı yok

18 yaşını doldurmamış olanların sigortalı sayılmamaları sadece 4/b statüsünde çalışanlar ile kadrolu kamu görevlisi olanlar için geçerlidir... Böyle bir sınırlama, hizmet sözleşmesi ile çalışanlar için geçerli değildir. Örneğin, bir işletmede hizmet sözleşmesi ile eylemli olarak çalışan birisi yaşı da 13-15 olsa bile zorunlu sigortalı olmak ve işvereni de SGK’ya bildirmek zorundadır.
Hatta, bu zorunluluk yerine getirilmez ise SGK para cezası bile uygular. Diyelim, herhangi bir işyerinde “kayıtdışı sigortalı çalıştırılıyor mu” diye SGK tarafından bir denetim yapılsa, o işyerinde de 14 yaşında olduğu halde bir fiil çalışan bir kişi tespit edilse, SGK’nın yetkili memuru o kişinin sigortalılık kontrolünü yapacak ve eğer işvereni onu SGK’ya bildirmemiş ise para cezası uygulayacaktır. Denilebilir ki, küçük yaştakilerin sigortasını bugün SGK iptal ederken bu nasıl olacak... SGK, söz konusu iptalleri yaşı küçük olanların işyerlerinde “çalışmadığı” beyanlarını alarak yapmaktadır, yoksa “yaşları küçük” olduğu için değil!