Türkiye'de mavi yolculuğun saklı cennetleri! Şimdiden planlarınızı yapın...

Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun dizelerine ‘Mavi gezi bir masaldır, söylenmemiş, yazılmamış, çizilmemiş...’ diye dökülen mavi yolculukla kendi masalınızı yaşamanın tam zamanı. Ne şanslıyız ki bu ülke, gezegenimizin en güzel kıyılarına, koylarına ev sahipliği yapıyor. Ve yine ne şanslıyız ki bu konuda artık eşsiz bir rehberimiz var: Ali Boratav’ın yazımı ve yapımı üç yıl süren kitabı ‘Mavi Yolculuk Rehberi’, Gökova’dan Kekova’ya Türkiye’nin kıyılarını ve 12 Adalar’ı geçmişle kıyaslayarak adım adım anlatıyor.

Halikarnas Balıkçısı ile 1950’lerde başlayan mavi yolculuk kültürü, bir tatil ya da doğa gezisinin ötesinde Ege ve Akdeniz’in tarih ve kültür sırlarını açığa çıkarma macerasıydı.

O günlerde yolu bile olmayan antik ören yerlerinin pek çoğuna şimdi karadan oldukça konforlu bir şekilde ulaşılıyor olsa da tarihi mirası ve kıyılarımızın eşsiz doğa-sını denizden keşfetmek halen cazibesini koruyor.

Kimileri tarafından dünyanın en güzel yolculuğu, kimileri tarafından ise bir yaşam biçimi olarak tarif edi-len mavi yolculuklar için hazırlanmış önemli rehber kitaplar bulunuyor.

Bu kitapların en son ve en göz alıcı örneği ise Ali Boratav’ın kaleme aldığı ‘Mavi Yolculuk Rehberi’. ‘Mavi, bir renkten daha fazlasıdır’ diyen Cemal Süreya’nın dizeleri ile başlayan kitap kıyılarımızın, koyla-rımızın, mavi yolculuk duraklarının geçmişi ile günümüzdeki durumlarını kıyaslayarak önemli bir bilgi en-vanteri işlevi görüyor ve daha da önemlisi rehberlik görevini sadece mavi rotayla sınırlamıyor.

Kitap, mavi yolcukları rota üzerindeki insanlarla, kültürlerle, lezzet duraklarıyla, karanın içindeki güzellik-lerle ve yazarın denizlerdeki deneyimiyle buluşturuyor.

Mavi, insanla daha güzel
“Yerel toplumu tanımak, gelenekleri, kültürü, tarihi hakkında bilgi sahibi olmak... Deniz yaşamımızın geleceğini denizcilerin deniz kültürüne sahip çıkması kadar, karaya ayak bastığımız zaman karşılaştı-ğımız insanlar da belirleyecek.

Mavi geziler karadaki dostlarla tamamlanıyor, güzelleşiyor. Üstelik bu insanlar eşsiz kıyılarımızın gerçek koru-yucuları” diye anlatan Boratav, bu yüzden sadece kıyıları, rotaları değil insanların yaşadıkları toprakları, tarihleri-ni ve ıssız koylarda kurdukları yaşamları da anlatıyor kitapta.

REHBERİN YAZARI ALİ BORATAV
Herkesin mavi yolculuğa çıkmak için bir nedeni var, benimki huzur bulmak

Ne kadar zamandır denizlerdesiniz, bu tutku nasıl başladı?
- Beş yaşında annemin kolları arasında yüzmeyi öğrendiğimden beri deniz benim için bir tutku. Artık kıyamıyorum ama 9 yaşında, açıklarda zıpkınla balık avlıyordum. Çalışmaya başladığım ilk yıllarda arabamın bagajına sığdırabildiğim 3.5 metrelik bir şişme bot ve ‘7 beygir gücünde’ bir dıştan takma motor ile yaz tatillerimi Kekova’dan Cunda’ya tüm mavi yolculuk rotalarımızda geçirdim. Derken yelken ve scuba merakı...Fotoğraf: Ali Boratav

En sonunda da amatör denizcilik dönemi... 14 yıl önce elimde Sezar Atmaca’nın ‘Amatör Denizci Elkitabı’, başucumda da Sadun Boro’nun ‘Vira Demir’i ve sıfır deneyimle denizlere açıldık. Müthiş bir keyif! İnsan her yolculuğunda yeni şeyler öğreniyor.Fotoğraf: Ali Boratav

Bu kitabı yazarken hedefiniz neydi?
- Amatör denizciliğe adım attıktan bir yıl sonra açık denizlere çıkmıştık ve hayatımın sonuna kadar bu yolculuğun devam edeceğini anladım. ‘Yacht Türkiye’ dergisinde koylarımızı anlatan yazılar yazmaya başladım. Yazmak insanda farklı bir motivasyon oluşturuyor. Denizin rengi, ağacın yeşili ötesinde bu koyların, mavi yolculuğun tarihini, kültürünü araştır-maya koyuldum.Fotoğraf: Ali Boratav

Mavi yolculuk ve denizlerimize ilişkin oldukça zengin bir kütüphanemiz var. Bir yanda ilk mavi yolculardan, yani Halikarnas Balık-çısı ve arkadaşlarından bu yana bu denizlerin tarihi ve kültürü üzerine yayımlanmış kitaplar... Diğer yanda Piri Reis’ten bu yana denizci-lerin eserleri... Bu eserlerde koylarımızın, körfezlerimizin yüzlerce yıllık tarihi ve mavi yolculuk başladıktan sonra yaşanan değişimlerin öyküleri yer alıyor. İlk olarak bu kültür birikiminin bir envanterini yapmayı hedefledim.

İkincisi, büyük bir değişim çağındayız. İyi bilinen korunaklı koyların pek çoğunda denizin üstünde büyük bir yoğunluk var. Son 20 yılda mavi yolculuk yapan teknelerin sayısı herhalde üç kat artmıştır. Oysa gece konaklaması riskli, ama muhteşem bir deniz molası olan duraklar bulunuyor. Daha çok profesyonel gulet kaptanlarının ve günlük gezi teknelerinin kullandığı bu durakları da mavi yolculuk durakları envanterimize eklemeye çalıştım. Kitaptaki 450 durak noktasının 343 tanesi Türkiye kıyılarında ve herhalde bunların yüzde 20-25’i bu tür deniz molası duraklarıdır.

12 Adalar’ı da kitabınıza eklemişsiniz...
- Evet, Ege adaları, özellikle de 12 Adalar bölgesi yaklaşık 10 yıldır Türk denizcilerinin yaz tatillerinde olağan rotası haline geldi. Bundan 10-15 yıl önce Simi’ye geçtiğinizde 3-4 Türk teknesi görebilirdiniz, bugün bayram tatilinde ana limandaki 200 tekneden 195’i Türk oluyor. 12 Adalar bölgesinde blog’lar dışında, denizcilere yönelik derli toplu bir yerli kitap yoktu. Rehbere 12 Adalar’ı eklemek bir zorunluluk oldu.

Yıllar içinde koylarda yaşanan değişimleri de kayıt altına almışsınız. El değmemiş doğa, göz değmemiş manzara arayan deniz tutkunları için mavi turların başladığı ilk zamanlardan bugüne turlar ve kıyılarda nasıl bir değişim yaşandı, yaşanıyor?
- Olumlu-olumsuz çok büyük değişimler yaşandı. Mesela orman yangınları sonrası yapılan ağaçlandırma çalışmalarıyla özellikle Gökova, Hisarönü ve Göcek’te kararmış-çölleşmiş bazı bölgelerin yeniden yeşerdiğini görmek sevindirici. Amatör denizcilerin uğrak yeri olan 70-80 iskele tesis vardır. Bunların çoğuna karayolu bile yok. Bu tesislerin çoğu bizim gezdiğimiz yıllar içinde yenilendi, temiz, şirin işletmeler ortaya çıktı. Ama amatör denizcilik, yat turizmi ya da tüm doğaseverler açısından olumsuz gelişmeler de var.

Örneğin yasalara aykırı balıkçılık nedeniyle yerli balık stokumuzda ciddi bir gerileme yaşandı. Koca Güllük Körfezi ve Bodrum Yarımadası bir yandan kentleşme baskısı, bir yandan balık çiftlikleri nedeniyle artık mavi yolculuk rotalarından çıktı. En tatsızı da her yıl gezilerimizde korunan alanlar içine inşa edilmiş, yasal olup olmadığı şüpheli yeni yapılar görüyoruz. Aklıma hep o ünlü Kızılderili atasözü geliyor... Beyaz Adam bir gün beton dökülmüş koyların bir kıymeti olmadığını anlayacak.

Bir insan neden mavi tura çıkmalı, deniz tutkunları için mavi yolculuk ne anlama geliyor?
- Hepimizin farklı öncelikleri var. Kimi lezzet durakları için, kimi kıyılarımızdaki tarih ve kültür izlerini takip etmek için, kimi de ıssız doğa ve temiz denizle baş başa kalabileceği bir tatil için mavi yolculuğa çıkar. Ben ise kısacası denizde huzur buluyorum.

Beş rota yüzlerce koy
Gökova Körfezi
Halikarnas Balıkçısı’yla mavi yolculuğun başladığı cennette 77 eşsiz mavi durak. Doğa ile baş başa kalmak için ideal adres.

Hisarönü ve Yeşilova Körfezleri
İşte denizciler dünyasında son yılların moda rotası.

Yaz aylarında herkesin toplandığı 93 küçük koy, temiz denizler ve çok az teknenin uğradığı gizli mola nok-taları.

Marmaris Körfezi
Karia ve Lykia’nın buluştuğu eşsiz bir coğrafya. Körfezdeki 53 küçük koyun en güzelle-ri Bozukkale’ye uzanan batı kıyılarda yer alıyor.

Göcek-Fethiye-Belceğiz Körfezleri
Yeşil yamaçlar ile lacivert denizlerin buluştuğu baştan çıkarıcı bir coğ-rafya.

Birbirinden güzel 81 küçük koyda mavi safarinin sırları.

Kalkan-Kekova Kıyıları
Doğa, tarih ve tertemiz denizlerle kaplı bu mavi gezide keşfedilecek 39 küçük koy var. Bölgenin yıldızı Kekova, yıllardır tüm dünya denizcilerinin de gözdesi.

12 Adalar
İnanılmaz denizleri, sempatik tavernaları, suyun iki yakasını da seven insanlarıyla bir huzur bölgesi. Türk denizcilerinin olağan rotalarından biri haline gelen adalar bölgesinde yaşam ve 107 küçük koy.

1300 FOTOĞRAF VE 260 HARİTA İLE
‘Mavi Yolculuk Rehberi’ ‘Gökova’dan Kekova’ya Türkiye’nin Kıyıları ve 12 Adalar’ adlı 531 sayfalık kitap Denizler Kitapevi’nden çıktı. Mavi kıyılardaki 450 küçük koy ve mola noktasını okurla paylaşan kitap tüm detaylarıyla mavi yolculuk koylarının tarihi, çevre ve kültürel özellikleri, lezzet durakları, coğrafi ve iklimsel özellikleri ile denizciler için bir yaşam rehberi niteliğinde.