Mustafa Kutlay: Türkiye, uzaydaki uydu yörüngelerini kaybedebilir

Mustafa KUTLAY

TÜRKİYE, Turksat 2A ile üçüncü uyduya sahip olmanın sevincini yaşıyor. Ancak, gerekli hukuki düzenlemeler yapılmazsa bu sevinç çok da uzun süreli olmayacak. Çünkü, Türkiye belli bir süre içinde uzaydaki diğer uydu pozisyonlarını dolduramazsa, bu pozisyonlar başka ülkelerin kullanımına açılacak.

Türkiye'nin de üyesi olduğu ve atmosferde bulunan 900 kadar kullanılabilir uydu yörüngesinin kontrolünü elinde bulunduran, Cenevre merkezli International Telecommunication Union'ın (ITU), Türkiye'ye ayırdığı boş uydu pozisyonları için tanınan süre dolmaya başlıyor. Ulaştırma Bakanlığı, bu tarihe kadar, sahip olduğu yörüngeleri kullanacağına dair somut projeler götüremezse, Türkiye'ye tahsis edilen yörüngeler, 16 ay içinde sırayla yörünge ihtiyacı olan ITU üyesi ülke ve özel şirketlere verilecek.

Türkiye'nin atmosferde 31, 42, 50 ve 73.5 derecelerde 4 adet uydu pozisyonu bulunuyor. Her bir pozisyona 8 adet uydu fırlatılabildiği düşünülürse, Türkiye'nin uzayda kullanabileceği uydu arazisi sayısı 32'ye ulaşıyor. Bugüne kadar 3 uydu gönderen Türkiye, bu pozisyonlardan birinin rezervasyonunu kaybetmemek için Rusya'nın Anatolia 1 adlı uydusuna kendi uydu arazisini açtı. Böylece, Türkiye'nin 32 uydu pozisyonundan 29'u hala boş.

Uzmanlar, Türkiye'nin sahip olduğu bu arazilerin, dünyanın en değerli uydu arazileri arasında bulunduğunu belirtiyorlar. Bunun sebebi, Türkiye'ye tahsis edilen uydu yörüngelerinin, karasal kapsama alanının yoğun olması. Örneğin İngiltere'nin sahip olduğu uydu arazileri, dünyanın en değersiz arazileri arasında gösteriliyor. Çünkü, İngiliz'lerin uydu fırlatabilecekleri yörüngelerin kapsama alanının önemli bölümünü denizler oluşturuyor.

ÇARE ÖZEL SEKTÖR

Uydu yörüngelerinin kaybedilmesi riskinin gündeme gelmesi üzerine, Ulaştırma Bakanlığı ve Türk Telekom, özel sektörün de uydu fırlatmasına imkan verecek yasal düzenlemeler için harekete geçti. Ulaştırma Bakanlığı'nın, kendi uydusunu fırlatmayı planlayan şirketlerle temasa geçtiği kaydediliyor. Uydu fırlatmak için Ulaştırma Bakanlığı'ndan işaret bekleyen kuruluşlar arasında bazı büyük holdinglerin ve uluslararası uydu işletmeciliği yapan kuruluşların da bulunduğu biliniyor.

Parayla uydu atmanın dışına çıkmalıyız

DÜNYANIN en büyük telekomünikasyon kuruluşlarından Global One'ın Türkiye, İsrail ve Orta Asya'dan sorumlu Genel Müdürü Çağatay Özdoğru, Türkiye'nin artık parasını vererek uydu atmanın dışına çıkması gerektiğini savundu. Özdoğru, şöyle konuştu:

‘‘Uydu operasyonunu öğrenmiş olan Türkiye'nin özel sektörünün de artık uydu elektroniği üzerine araştırma, geliştirme yapması ve de üretime girmesi kesinlikle gerekli. Uydu tasırımı yapmak belki önümüzdeki kısa dönem için mümkün değil. Ama Aselsan, Alcatel Türkiye, Netaş ve benzeri firmaların uydu elektroniği konusunda çalışmalar yapması artık kaçınılmazdır.’’ Türkiye'nin bugün artık Avrupa'nın uydu işletmeciliği konusunda lider ülkelerinden biri durumuna geldiğini belirten Özdoğru, ‘‘Bu uyduları artık TV kanalları dışında kullanmak gerekiyor. Türk uydularının yabancı ülkeler ve firmalar tarafından kullanımı stratejik olarak çok önemli. Bu uydular üzerindeki uluslararası veri, ses ve internet trafiği arttıkça, Türkiye'nin telekomünikasyon ipek yolu üzerindeki konumu ve jeopolitik gücü katlanarak büyüyecek’’ dedi.

Numarası değişen gözlük

ARTIK, gözlük kullananlar, göz numaraları değiştiğinde cam değiştirmek zorunda kalmayacak. Adaptive Eyecare adı verilen yeni bir teknoloji sayesinde, gözlük kullananlar cam numaralarını istedikleri gibi değiştirebilecek. Bu teknolojide, gözlüklerin kulaklıklarında bulunan özel tüpler, gözlük camının arasındaki boşluğa özel bir slikon gönderiyor. Böylece, gönderilen slikon miktarı, gözlük camının kırılma oranını, yani numarasını değiştiriyor.

Portatif internet radyosu

DÜNYANIN ilk portatif internet radyosunu Sonicbox üretti. Im Band Remote Tuner adlı cihaz, evlerimizdeki telsiz telefonların kullandığı 900 MHz frekansından internete bağlanıyor. Ürünün ABD'de satış fiyatı 100 dolar.

Güvenli ampul

EVLERİMİZDEKİ ampullerin kırılması, istenmedik sonuçlar doğurabiliyor. Bunun önüne geçmek için General Electric tarafından üretilen Saf-T Gard adlı ampulün camı hiçbir şekilde dağılmıyor.