Yemeğimdeki en güzel baharat; Barcelona

Barcelona, Akdeniz’in en çok turist çeken şehirlerinin başında geliyor. Gelen turistler yıllarca şehre zenginlik katarken son yıllarda şehrin en çok şikayet ettiği konu haline gelmiş. Barcelona yerel yönetimi son yıllarda tüm turistik projeleri ve turistik tesis önerilerini mercek altına almış. Özellikle Barcelona’nın sıcacık ve konuksever ortamında bir başka insana dönüşen tatilciler, şehrin tarihi dokusuna oldukça zarar vermişler.Bu nedenle yeni yönetim son derece titizlenerek her projeyi dikkatle inceliyor. Barcelona’nın turistik merkezine yatırım yapmak yerine, farklı kültürel özellikleri ortaya çıkartan projeler destekleniyor.

Benim kalışım sırasında yerel gazetelerde gördüğüm bir haber beni çok mutlu etmişti. Belediye yerel müzisyenleri destekleme kararı çerçevesinde, sahneye çıkabilecekleri  mekanlar yaratmaya ve halkla buluşabilmeleri için ilan desteği vermeye karar vermiş. Darısı renkleri görebilmek farklılığın zenginliğini yaşayabilmek için bizim başımıza…

Barcelona aslında bugünkü çekimini 19'uncu yüzyıl yarısındaki Sanayi Devrimi'ne borçlu. Sanayi devriminden önce küçücük bir kent olan Barcelona, endüstrileşme sürecinde çevresindeki pek çok irili ufaklı kenti yutmuş. O tarihe kadar İspanya’nın beşinci büyük kenti olan Gracia dahil olmak üzere Barcelona tarih boyunca klasik bir ticaret şehri olmuş. Dünyanın her tarafından gelen mallar burada bulunurmuş, Doğu'nun baharatları, Akdeniz'in otları, sabunları, balları, Güney Amerika'nın çikolatası...

Endüstrileşme sırasında denizden gelen malları taşımak ve üretilen malları denize ulaştırabilmek amacıyla geniş caddelere gerek duyulmuş. Via Laietana bu amaçla açılmış caddelerden biri, tabii ki şehrin tarihi merkezinden geçeceği için bazı binaların yoldan kaldırılması gerekmiş. Bu binaları yıkarak tek tek taşları taşıma yolunu seçmişler. Yıkılan bu binaların yeniden yapılacağı bölge olarak da Eixample bölgesi seçilmiş.

Eixample, şehrin tarihi merkezinin hemen dışında Barrio Gotic’in bitiminde. Bugün şehrin merkezi sayılıyor. Taşları tek tek taşınan binalara burada yeniden hayat verilmiş. Seyahat eden binalar adı verilen bu yapılardan en ünlüsü Santa Maria de Jungeres Manastırı ve Kilisesi. Eixample, Barcelona dışında kırsal bir yerleşim alanı iken sanayileşme hareketinin bir parçası olarak yeniden şehir olarak planlanmış. Şehre tepeden veya haritadan baktığınızda ne kadar matematiksel olarak planlandığını görebilirsiniz.

Paris’de Haussman’ın büyük bulvarları açması gibi Katalan mühendis Ildefons Cerda planı da şehrin görüntüsünü değiştirmiş.  Sosyal yaşamın devamı için aslında her dört binanın arasına vakit geçirecek 'Patio' adı verilen avlular planlanmış. Hatta orijinal plana göre bu avlulardan birbirine geçerek şehri bir uçtan bir uca katetmek mümkünmüş. "Akdenizli evde yaşayamaz, zaman sokakta geçer"  fikrini hayata geçiren planlama maalesef ki rant kurbanı olmuş.

Nefes almaya ayrılan bu avluların çoğuna binalar kondurulmuş. Bugün Belediye tekrar bu alanların avluya çevrilmesi için bina sahiplerini ikna etmeye çalışıyor. Ben turistik Barcelona’nın dışına çıkarak bu patiolardan birini görmeye gittim. Dışarıdan görünmeyen dar bir sokaktan içeriye girdiğimde gördüğüm manzara müthişti. Her yaştan insan birlikte ağaç gölgesinde oturuyor, havuza girenler, güneşlenenler, yün örenler, yemek yiyenler, her yaştan üyesi olan kocaman bir ailenin toplantısına gitmiş gibi oldum. Bebek ağlaması, telefon konuşması, çocuk çığlıkları, müzik sesi hepsi bu avluda birbirine karışırken, dışarıda turistlerin yüzlercesi sokaklardan akıp gidiyor.  Evet keşke bu proje başarılı olsa imiş  veya keşke bugün sayıları arttırılabilse, insanlar dijital dünyadan hiçbir izin olmadığı bu vahalarda, tekrar doğal yaşama bırakılan canlılar gibi Akdenizli olmanın keyfine varsa...

Gracia, şehrin bir başka önemli merkezi. Turistik olmayan küçük butikler ve restoranlarla dolu bir bölge, sokaklarında bir Barcelonalı gibi dolaşabilirsiniz. Turistik Barselona'nın dışına çıkalım derseniz yeni yıldız. El Raval. Sanayileşme döneminde işçilerin ve göçmenlerin yerleştirildiği bölge olarak kurulan El Raval,uzun bir süre tam bir kenar mahalle muamelesi görmüş. 1920'lerde Amerika’ya giden İspanyol gazeteci ve düşünürlerin deyimiyle Barcelona‘nın Çin Mahallesi olarak adlandırılmış. Bugün ister kentsel dönüşüm ister soylulaştırma projesi deyin El Raval’in çehresi tamamen değişti. Sanat galerilerinin, şık restoranların ve tasarımcıların mekânı (birkaç özel adres: En Ville, Rita Rouge, Bar Lobo)

GAUDİ
Gaudi ‘nin eserleri arasında finansörü Guell adına yaptıkları Palau Guell ve Park Guel, Akdeniz dalgalarından esinlenen Casa Mila (la Pedrera) Casa Calvet ve Batilo, Modernismo anıtları olarak insan, şehir ve doğa ilişkini anlatıyor. La Sagrada Familia (Kutsal Aile Tapınağı) dış cephesi tamamen İncil’den sahneleri temsil eder. İç mekanda ise özellikle malzeme çeşitliliğine ve detaylara dikkat etmenizi tavsiye ederim. Gaudi Barcelona ile özdeşleşmiş bir mimar. Gaudi eserlerini gezerken taksi veya metro kullanabilirsiniz. Eğer yürümek isterseniz denize en yakın Palau Guell ‘den başlayıp, Plaza Catalunya ‘ya çıkarak Casa Calvet ve Casa Batlo’yu gezebilirsiniz. Gracia’dan yarım saatlik bir yürüyüşle Casa Mila, Park Guell gezilebilir. Yorulduysanız taksi veya metroyla Sagrada Familia’da turu bitirebilirsiniz. Tabii ki bu herhangi bir kuyruk veya yorgunluk olmaması halinde. Tavsiyem turunuzu iki veya üçe bölerek rahat rahat gezmek, yol üstündeki tapas barlarda ve hoş kafelerde zevkli duraklar yapmak... 

BARCELONA'DA GURME MARATONU
Barcelona'da yemek denilince aklınıza Katalan spesyalitelerinin yanında Bask ve Endülüs etkisi de gelmeli. En ünlüsü tapaslar, küçük porsiyonlar halinde sunulan meze türü yiyecekler.Tapasların yanına peynir ve şarküteri ısmarlayarak da yemeğinizi tamamlayabilirsiniz. Eğer bir İspanyol klasiği Paella isterseniz en lezzetlilerini Barcelonata Bölgesinde bulabilirsiniz. (Paella, Valencia bölgesinin bir spesyalitesi). Katalanya mutfağı denilince aklımıza hem dağ hem de deniz ürünleri (Mar i muntanya) gelmeli. Dört ana sos hemen her öğünde karşınıza gelebilir. Alioli (sarımsak, domates ve zeytinyağı), Romesco (badem, nyora biberi, fındık, domates,sarımsak,zeytinyağı), Samfaina (sebzelerle yapılmış bir tür türlü), Sofregit  (domates, soğan ve sarımsak sosu).

Tapas denilince, yeme sırasını da veya ne yiyeceğinizi de bilmek gerekli.Temtempies-ilk tadımlıklar, Pintxos-kürdan yiyecekleri, Banderillas-hazır paketlenmişler, Montadinos- kanapeler, Raciones-sıcaklar... Tavsiye ettiğim tapaslar: Calamares (kalamar), Chipirones (küçük mürekkep balığı), Setas (yabani mantar), Langostinos (Jumbo karides ve pavurya), Patatas Bravas (anneniz evde yaptığı  patates kızartması gibi diyebiliriz),

Tapas dışında başka lezzetler deneyecekseniz. Yemeğe pa amb tomaquet ile başlamanızı öneriyorum. Ekmek üzerine domates sosu veya her şeyden biraz derseniz Pica –pica tabağı (katalan meze tabağı)

Tatlı denilice aklımıza ilk gelen Creme brulee benzeri, creme catalan. Xuixos ise içi creme catalan ile doldurulmuş tatlılar. Churros başka bir olmazsa olmaz kışın sıcak ve yoğun çikolataya batırılarak yeniliyor. Barcelona da çikolata çok önemli, özellikle kışın daha iyi yenebileceğini düşündüğüm çikolata ürünleri için adres, Barrio Gotic’de Carrer de Petritxol Sokağı. Burada en geleneksel tatlıları Granjala Pallane’de bulabilirsiniz.

İspanyol arkadaşınız sizi kahvaltıya davet ederse biliniz ki çok tatlı şeyler yiyeceksiniz. Iberico Jam–Jamon Iberico, yabani mantar, şarap severler için Galiçya’nın Rias Biaxas, beyaz şarabı ve Cava isimli Katalan köpüklü şarabı denenmeli. Bir tohumdan elde edilen süt rengi soğuk yaz içeceği Chufa tatlı severseniz hoş olabilir. Barcelona da yemek geç yenir, öğlen yemeği saat 14.00-16.00 arasında, akşam yemeği 21-23.00 arasında yeniyor, seçeceğiniz restorana  göre kişi başı 10 ile 80 Euro arasında ücret ödeyebilirsiniz. 

BARCELONA İÇİN MUTLAKA DEDİKLERİM
1- Gaudi eserleri :Sagrada Familia, Casa 
2- Mercat Santa Catherina da akşam yemeği
3- Picasso Müzesini ziyaret edin
4- Park Guell ve Palau Guell
5- Gracia’da tapas barda öğlen yemeği 
6- Barceloneta da bir club gecesi 
7- Plau Musica da mevsimine gör e bir gösteriye gidin.
8- Passeig de Gracia da yürüyüş ve alışveriş
9- Mont Juic de Granjala Pallane de Creme Catalan yiyin
10- Barrio Gotic de Barcelona’nın en aski dükkanlarından La Cala’ya uğrayıp tadım yapın
11- Xarcuteria Margarit’e de uğrarsanız mideniz sevinir.