Kuzey Kutbu'nda buz dansı

Ä°sveç'in kuzeyindeki Östersund kenti yakınlarında Toyota tarafından gerçekleÅŸtirilen ‘‘Ice time with Ove’’ etkinliÄŸine katıldık geçtiÄŸimiz günlerde. Sert kış ÅŸartlarına raÄŸmen tıkır tıkır iÅŸleyen bir uygarlığın teknik detaylarına ÅŸahit olduk. Bu teknolojik iÅŸleyiÅŸte otomobillerin oynadığı önemli rolü gördük. Ve buzla kaplı pistlerde, dünyaca ünlü pilotlarla çılgınca hız yaparak nefesimizi tuttuk, adrenalin patlaması.Ä°skandinav toprakları dünyanın kuzey ucuna uzanıyor. Avrupa'dan, dünyanın diÄŸer merkezlerinden uzakta, sessiz, ıssız, soÄŸuk. Karın beyazıyla lekelenmiÅŸ biteviye bir orman gezegeninin en tepe noktasına doÄŸru hiç durmadan akıyor. Bu kadar kuzeye gidince olacak budur elbet. Karın, buzun, soÄŸuÄŸun eksik olmadığı bu topraklarda yaÅŸayabilmek için insanın doÄŸaya ayak uydurması gerekir. Tabii araçların da... Buz her ÅŸeyi yönetiyor, yönlendiriyor. DaÄŸları, ormanları kaplayan beyaz örtü, yolları da eksik bırakmıyor. En ufak yolculuk, en küçük direksiyon hareketi baÅŸlı başına bir maceraya dönüşüyor. Ama insanoÄŸlunun çareleri de tükenmiyor. GeliÅŸtirdiÄŸi teknolojilerle doÄŸaya hükmedip, zoru kolaya, imkansızı eÄŸlenceye çeviriyor çağımızın insanı.Buz ülkesine konduÄŸumuz ilk geceden baÅŸladı sürprizler. DonmuÅŸ bir gölün karanlık yüzeyinde hiçbir ÅŸey görmeden bekleÅŸirken aniden çıkıp gelen bir Corolla ordusu bizi bu karanlığın kucağına götürdü. Sıfırın altında seyreden sıcaklığa raÄŸmen donmuÅŸ göl yüzeyinde yer yer su birikintileri oluÅŸmuÅŸtu. Buz üstünde kaydıkça kayan otomobillerin karoserinden heyecan kadar özgürlük duygusu da fışkırıyordu. Ama dipsiz Ä°skandinav gecesinde nereden gelip nereye gittiÄŸini bilemeden çıkılan bu yolculuÄŸun sırrına ermek için iki gece beklememiz gerekecekti. Tam altı buçuk metre buz tutmuÅŸ gölün yüzeyini gün ışığında görmek ve o yüzeyde kendi başımıza direksiyon sallamak için...MÃœTEVAZÄ° AURIOLErtesi sabah her ÅŸeyin kardan yapıldığı bir piste düştü yolumuz. EtkinliÄŸe vesile olan Ä°sveç'li efsane pilot Ove Andersson bekliyordu bizi. Andersson motor sporlarına gönlünü 60'lı yıllarda kaptırmış. 70'li yıllardan baÅŸlayarak Toyota ile kader birliÄŸi etmiÅŸ. Bugün de bu markanın Formula 1 danışmanı... Buz ülkesinin ev sahibi bu ihtiyar delikanlı, Corolla WRC aracının içinde misafirlerini bekliyordu. Ancak yanlız deÄŸildi. Az ötede bir baÅŸka efsane, yılların ralli ÅŸampiyonu Didier Auriol gülümsemekteydi bize. Sırayla yanlarına oturup Corolla WRC'lerin buz dansına yakından tanık olduk. Sevimli Fransız yüzüne daimi bir tebessüm yerleÅŸtirmiÅŸ, sanki dünyanın en kolay iÅŸini yapıyormuşçasına rahattı. Gün boyu hiç durmadan turladığı zor pisti her defasında sıfır hatayla tamamladı, üstelik her seferinde yaptığı iÅŸin hakkını vererek ve gerçekten tadını çıkararak.Benimle yaptığı yolculuk bittiÄŸinde Auriol'e kameramı çevirip ‘‘Sen de kimsin?’’ diye sordum. Müstehzi sualimi büyük bir alçakgönüllülükle karşıladı. ‘‘Ben genç bir pilotum’’ dedi ÅŸakayı devam ettirerek, ‘‘Ralli dünyasında baÅŸarılara imza atmayı hedefliyorum, bu yüzden elimden geleni yapıyorum ÅŸu aralar’’. Araçtan inerken ‘‘peki o zaman’’ dedim, ‘‘Auriol adını hatırlamaya çalışacağım bundan sonra’’. Gülümsemesini deÄŸiÅŸtirmeden bir sonraki yolcusunu alıp gitti.Pistteki iÅŸimiz bitince trafiÄŸe kapalı bir baÅŸka test alanına geçtik. Hedef Avrupa'nın dört bir yanından gelen basın mensuplarına kış ÅŸartlarına karşı geliÅŸtirilen güvenlik sistemlerinin etkinliÄŸini göstermekti. Markadan markaya adı deÄŸiÅŸen bu güvenlik özelliklerinin Avensis'te en çok öne çıkanı VSC, yani Araç Denge Kontrol sistemi. Buzlanma ve karın hakim olduÄŸu kış aylarında en sık karşılaşılan yol koÅŸullarından biri de ÅŸudur: soldaki lastikler asfalta deÄŸerken, saÄŸdaki iki tekerlek buz, kar ya da su üzerinden gitmektedir. Böyle bir ortamda frene basıldığında, asfaltı tarafındaki lastikler yeri tutarken, diÄŸer taraf kayacağından aracın dönerek dengesini kaybetmesi kaçınılmazdır. VSC iÅŸte böyle durumlarda devreye girerek, lastiklere zeminin tutuÅŸ özelliÄŸine orantılı olarak fren gücü iletiyor. Sistemi devre dışı bırakıp frene bastık; sonra aynı hız ve zemin koÅŸullarında aynı ÅŸeyi bir de VSC marifetiyle denedik. Tüketicilere karmaşık gelen bu üç harfli kısaltmaların hayati deÄŸerini bir kez daha anladık.GÃœVENLÄ°K AÄžIZDAN DÜŞMEDÄ°Kışın uzun zaman hüküm sürdüğü, karın-buzun yol kenarlarından eksik olmadığı, trafiÄŸin düşük yoÄŸunluklu seyrettiÄŸi yollarda, saniye saniye deÄŸiÅŸen tutunma ÅŸartlarında geliÅŸen teknolojinin deÄŸeri bir kat daha artıyor. Hele hele global iklim deÄŸiÅŸiklikleri yüzünden beklenmedik sürprizler yapan hava koÅŸullarına karşı bir araçta bulunması gereken en elzem ÅŸey, fren ve yol tutuÅŸ özelliklerini optimize eden güvenlik sistemleri artık. Her daim ağır iklim ÅŸartları altında yaÅŸamak zorunda olan Ä°sveçli evsahiplerimiz ‘‘güvenlik’’ kelimesini ağızlarından düşürmediler günboyu. Ä°kinci günün sabahı, ilk gece gittiÄŸimiz göle çevirdik rotayı bir kez daha. Bu kez 1400 cc'lik Corolla'lar bizi beklemekteydi alçaktan uçuÅŸ için. Buzun üstüne kukalarla çizilmiÅŸ bir parkurda zamana karşı yarışacaktık. PeÅŸinen söyliyeyim, otomobil kullanmaktan bu kadar çok zevk aldığım bir baÅŸka anı hatırlamıyorum. Uçsuz bucaksız buzun üstünde yer çekiminden ve her türlü sürtünmeden alabildiÄŸine uzak, özgür, güçlü hissediyor insan kendini. Sert virajlara yan girip düz çıkma maharetini kazanmak için daha iyi bir imkán düşünemiyorum. ÇoÄŸu kez doÄŸanın ulaşımın önüne çıkardığı bir zorluk olan buz, baÅŸlı başına bir eÄŸlence, bir keyif vesilesine dönüşmüştü altımızda. Dönerek, yanlayarak, el frenine asılarak sayısız deneme yaptık. Sürüşün sonunda araçtan her inenin gözlerinden mutluluk fışkırmaktaydı. Ä°lk gece karanlıklar içinde tanıştığımız buz pistinde gün ışığı altında özgürce dans etmenin tadı damaklarımızda kaldı.KIÅžI DÄ°ZE GETÄ°RDÄ°KÄ°sveç topraklarında çıktığımız buz dansı çok ÅŸey öğretti bizlere. Ama en önemlisi doÄŸa ÅŸartlarına uyum gösteren insanoÄŸulunun acımasız kışı nasıl dize getirdiÄŸi gördük. Ormanlık arazilerden geçerken yola aniden atlayan geyikleri uyarabilmek için ön tamponun üzerine üç lamba daha ekleyen Ä°sveç ÅŸoförleri, buz üstünde sürüşü olaÄŸanüstü bir tehditten çok sıradan bir eÄŸlence olarak yaşıyorlar. Bu eÄŸlencenin en önemli yardımcısı da geliÅŸen güvenlik teknolojileri. Yılda iki haftasonu yaÄŸan karın Ä°stanbul yollarında yarattığı manzaraları gördükten sonra (hele hele bunlardan birinde dokuz saat boyunca arabada beklemek zorunda kalmış bir Ä°stanbullu olarak) kuzey disipliniyle yaptığımız bu buz dansı ilaç gibi geldi doÄŸrusu..Pedalları bırakın, Prado kendi kendine yokuÅŸ insin‘‘Artik Sürüş’’ etkinliÄŸinin son etabı off-road idi. Land Cruiser Prado'larla gerçekleÅŸtirilen bu sürüş, ezilmemiÅŸ karın üzerinde bir arazi gezintisiydi özünde. Ancak her defasında olduÄŸu gibi, burada da bir sürpriz bekliyordu bizi: DAC. Karla kaplı yokuÅŸları inmek için için geliÅŸitirilen bir güvenlik sistemi olan DAC, Elektronik EÄŸim Ä°niÅŸ Kontrol sistemi anlamına geliyor. DAC modunda Prado yokuÅŸ aÅŸağı iniÅŸ sürati 5 km/saat ile sabitlemekle kalmıyor, her hangi bir kaymayı ya da denge kaybını da algılayıp aracın sürüş eksenini otomatik olarak düzeltiyor. Özellikle yoÄŸun yağış altında görüş mesafeniz sınırlanıp hele bir de co-pilot'suz kalmışsanız, karla kaplı dik bir yokuÅŸu inmenin en güvenli yolu DAC olsa gerek.Â