Mis kokulu, ballı ve şifalı...

Mevsimin dönmesiyle günler kısaldı ve geceleri “Sıcak bir şeyler mi içsek” dönemi başladı. Ben gittiğim her kentin, her ülkenin farklı çaylarından almayı seviyorum. Favorilerimden biri Mardin’in meşhur zafaran çayı. Altınotu, karanfil, aspir ve safran gibi kimi şifalı bitkilerin siyah çayla harmanlanmasıyla yapılıyor. Baharatın iç ısıtan kokularına siyah çayın rayihası da eklenince nefis bir tat çıkıyor. Normal çay gibi demliyoruz, çocuklar için de süt ve bal ekliyoruz.

“Çay almaya Mardin’e mi gidelim” demekte haklısınız, kendi siyah ya da yeşil çayınıza baharat eklemek de çok güzel sonuçlar veriyor. Siyah çay demlerken birkaç tane karanfil katmanızı öneririm. Yeşil çayın tadı biraz otsu geliyorsa bir de mandalinalı demleyin. Bugünlerde bolca çıkan mandalinanın kabuklarını güzelce yıkayın. Kabukları kaynatın ve süzdüğünüz bu suyla yeşil çayınızı demleyin. Yeşil çaydan bir de latte tarifi vereyim. Yaygın olanı matcha’yla ama eritme aparatıydı, çırpmasıydı derken pahalı ve bana uğraştırıcı geliyor. 1 su bardağı kaynar suya 1 tatlı kaşığı yeşil çayınızı demleyin (ya da 1 poşet). Ardından büyük bir fincanda yarım su bardağı süt, çay kaşığının ucuyla zencefil ve aynı ölçüde tarçın, 2 çay kaşığı balı köpürtün. O minik çırpıcılardan yoksa french press’inizi köpürtücü olarak kullanabilirsiniz. French press’e tüm malzemeyi koyup hızlı hızlı itin ve çekin. Birkaç dakika içinde köpük köpük olacak. Demlenen çayınızı büyük bir kupaya alın, üzerine de tarçınlı-zencefilli-ballı süt köpüğünüzü döküp karıştırın.

Kuşburnu gibi müthiş bir C vitamini kaynağımız var, onu da unutmayalım. Doğada yabani şekilde yetişen bir tür gülün çok sert tohumları toplanıp kurutuluyor. Demlemeden önce iri parçalar halinde kırıyorum, birkaç dilim elmayla suda kaynattıktan sonra kapatınca içine biraz da ıhlamur katıyorum. Tarçınla, karanfille veya ayvayla da yapabilirsiniz.

KAKAONUN TADI YUMUŞUYOR

Kakaolu ve çikolatalı içecekler çocukları da yetişkinleri de mutlu ediyor. Ham kakao üretim sırasında kimyasallar ve ısıl işlem kullanılmadan kakao çekirdeklerinin öğütülmesinden elde ediliyor. Kullandığınız üründe tadını ve kokusunu daha net hissettiriyor. Bir de Dutch kakao-alkalize kakao var; bu türündeyse kakaonun doğal asidik yapısı üretim sürecinde alkalize
ediliyor ve tadı yumuşuyor. Ham kakaonun acımsı hali bu türde olmuyor. İkisini de kullanıyorum ama sıcak içecek ve kurabiyelerde Dutch’ın daha iyi sonuç verdiğini düşünüyorum...

BİSCOFF’LU SICAK ÇİKOLATA (1 KİŞİLİK)

NE LAZIM?

◊ 150 ml süt

◊ 50 ml krema

◊ 1/4 çay kaşığı esmer şeker

◊ 1/2 portakalın rendelenmiş kabuğu

◊ 1’er tutam toz zencefil ve tarçın

◊ 1 karanfil

◊ 50 gr bitter çikolata

Süslemek için

◊ Biscoff bisküvi parçaları

NASIL YAPARIM?

◊ Süt, krema, şeker, portakal kabuğu rendesi ve baharatı kısık ateşte kaynatın.

◊ Süzüp temiz bir kaba alın. Tekrar çok kısık ateşe koyup çikolatayı ekleyin. Eriyip pürüzsüz hale gelinceye kadar karıştırın.

◊ Bardağa döküp bisküvi kırıntılarıyla süsleyin.

SICAK LİMONATA (4 kişilik)

NE LAZIM?

◊ 250 ml taze sıkılmış limon suyu

◊ 4 yemek kaşığı şeker

◊ 250 ml su

◊ 250 ml mandalina ya da portakal suyu

◊ 2-3 yıldız anason

◊ 3 tarçın çubuğu

◊ 2 parmak taze zencefil 

◊ 500 ml su

NASIL YAPARIM?

◊ Limon suyunu, su, yıldız anason, tarçın çubukları ve zencefil parçalarıyla ısıtın. Kaynatmayın, baharat aromalarının limonun içine geçmesi için sıcak olması yeterli.

◊ 10 dakika demleyin. Baharatı limonlu sudan çıkarın. Mandalina suyunu ekleyin ve yaklaşık 500 ml suyla seyreltin. Sıcak servis edin.

BALLI LİMON ÇAYI (1 KİŞİLİK)

NE LAZIM?

◊ 2-3 çay kaşığı bal

◊ 1 dilim limon ve 1/4’ünün suyu

NASIL YAPARIM?

◊ Bal ve limon suyunu bardağın dibinde karıştırın. Sıcak suyu üzerine dökün, limon dilimini ekleyin ve iyice karıştırarak birleştirin.

CHAİ TEA LATTE (2 KİŞİLİK)

NE LAZIM?

◊ 2 bardak süt�

◊ 2 poşet siyah çay

◊ 6 tane kakule (irice kırılmış)

◊ 1/2 tarçın çubuğu

◊ 2 karanfil

◊ 1 muskat cevizi rendesi

NASIL YAPARIM?

◊ Sütü bir tencerede çok kısık ateşte ısıtın. Çay poşetlerini kesip çayı ve tüm baharatı ekleyin.

◊ Kaynayınca kapatın. 10 dakika kaynatmadan demlenmeye bırakın.

◊ Bardaklara süzün ve ister balla ister esmer şekerle tatlandırıp için.

ALTIN SÜTLÜ KAHVE

NE LAZIM?

◊ 240 ml süt

◊ 60 ml espresso

◊ 2 çay kaşığı bal

◊ 1 çay kaşığı zerdeçal

◊ 1/4’er çay kaşığı tarçın ve zencefil

NASIL YAPARIM?

◊ Sütü ısıtın. Bal ve baharatı içine katıp köpürtün. Fincanda espresso üzerine dökerek servis edin.

HANGİ ÇAY, NEYE İYİ GELİR?

Hürriyet Ekler yazarı, eczacı ve fitoterapi uzmanı Metin Uyar çayların faydalarını anlattı:

Adaçayı: 2 gram adaçayının 5-10 dakika demlenip içilmesi ağız ve boğaz iltihaplarının önlenmesine yardımcı olur. 3-4 gram yaprağı aynı şekilde hazırlayıp soğumaya bırakırsanız gargara olarak da kullanabilirsiniz.

Ayva çayı: Öksürüğü yatıştırmaya ve boğazı yumuşatmaya yardımcı olur.
1 çay kaşığı parçalanmamış ayva tohumunu, 1 fincan suda 5-10 dakika demleyip tüketebilirsiniz. Parçalanmış tohumlar çaya yoğun jelimsi bir kıvam vereceğinden miktarın yarım çay kaşığına düşürülmesi gerekir.

Ekinezya çayı: Soğuk algınlığına bağlı şikâyetlerin hafifletilmesinde yardımcıdır. Bağışıklık sistemini destekler. Sıcak suda 10-15 dakika demleyin. 1 büyük fincan için 0.5-1 gram bitki yeterlidir.

Ihlamur çayı: 2 gram kurutulmuş ıhlamur çiçeğini 15 dakika demleyip içebilirsiniz. Soğuk algınlığı şikâyetlerini hafifletme, öksürüğü giderme ve balgam sökme etkisi olan ıhlamur çayını ayva çayıyla birlikte içmek boğaz yumuşatma özelliğini güçlendirir.

Karanfil çayı: 1.5 gram karanfil tohumu üzerine kaynamış su ekleyip 10-15 dakika demleyin. Karanfilin mikroplara karşı antiseptik özelliği vardır. Yemeklerden sonra içerseniz ağız kokusunu giderir ve diş çürümelerinin önlenmesine de katkı sağlar.

Nane çayı: Antioksidan, antiviral ve antibakteriyel içeriğiyle nane, kış aylarında hastalıklarla mücadelede genelde ilk tercihlerden biri oluyor. 1 avuç taze nane yaprağını ya da 1 çay kaşığı kurutulmuş naneyi 1 bardak kaynatılmış suda 5-10 dakika bekletip tüketebilirsiniz. Safra kesesi ve karaciğer hastalıklarında kullanımı önerilmez.

Not: Bazı bitki çayları bazen belirli hastalıkları kötüleştirebileceği gibi bazı ilaçlarla da etkileşebilir. Kullanmadan önce doktorunuza ve eczacınıza mutlaka danışın.