Tamamı UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan kültür mirası: SAFRANBOLU

Batı Karadeniz’in güneyinde yer alan Safranbolu, Türkiye’nin en özel turistik değerlerinden biri. Tamamı UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Karabük’ün bu nevi şahsına münhasır ilçesi, Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerine ev sahipliği yapıyor. Yüzyıllara meydan okuyan yaklaşık 2 bin adet konağıyla adeta bir açık hava müzesini andıran Safranbolu, kısa süreli tatil kaçamaklarının da favori adresi… Peki Safranbolu’da neler yapmalı, nereleri gezmeli? İşte size Safranbolu gezi rehberi…

Fotoğraflar: Burcu Gürtürk, Shutterstock, Alamy

Safranbolu’nun tarihteki isimleri
Tarihte Paflagonya olarak adlandırılan bölgede bulunan Safranbolu, günümüze kadar pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış.

Safranbolu kent merkezi 2 bin yıl kadar önce İyon Prensesi ‘Teodora’ tarafından kurulmuş; bu nedenle şehre o dönemde ‘Teodorapolis’ adı verilmiş.

‘Germia’ ve ‘Dadybra’ bölgenin tarihte bilinen diğer adları. Günümüzdeki adını ise 1871 yılından beri bölgede yetişen safrandan aldığı biliniyor.

Osmanlı mimarisinin en güzel örnekleri Safranbolu’daSafranbolu; Bağlar, Eski Şehir ve Kıranköy olmak üzere üç bölümden oluşuyor. Bağlar ve Eski Şehir arasındaki ısı farklıları nedeniyle biri yazlık diğeri kışlık olarak adlandırılıyor. İlçede yaşayan hemen hemen herkesin bir yazlık bir kışlık evi var.

Turistik açıdan değerli olan kısımsa Osmanlı’dan kalma konakların bulunduğu ‘Eski Şehir’ bölümü. Safranbolu’nun bu bölümü 800 tanesinin koruma altında olduğu büyüklü küçüklü yaklaşık 2 bin adet konaktan oluşuyor.

Safranbolu mimarisinde havuzlu konaklara da ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Bazı havuzlar konakların içinde, bazıları ise evin bahçesinde bulunan kapalı havuz evinde yer alıyor. İlçede tarihi değere sahip han, hamam, camii ve çeşme de bolca bulunuyor.

Cinci Han Kervansarayı ve Cinci Hamamı
1645 yılında Kazasker Hüseyin Efendi tarafından yaptırılan kervansaray ve hamam ikilisi, Safranbolu çarşısında yer alıyor. Çarşının girişinde yer alan tur şirketlerinin mini golf araçlarıyla Eski Safranbolu’yu etraflıca keşfetmek de mümkün.

Köprülü Mehmet Paşa Camii, Tabakhane, içinde Türkiye’deki saat kulelerinin minyatürlerinin bulunduğu Safranbolu Hükümet Konağı, Kanyon kenarında kafe ve restoranların bulunduğu Değirmen rotanızda yer alacak duraklardan bazıları.

Kanyon manzaralı Kristal Cam Teras
Her mevsimi başka güzel olan Safranbolu, kanyonlar üzerine kurulu. Yaklaşık beş yıllık bir maziye sahip Kristal Cam Teras, bu kanyonlardan biri olan Tokatlı Kanyonu üzerinde yer alıyor. Her gün yüzlerce turist buradan kanyonu seyre dalıyor.

80 metre yükseklikte bulunan cam terasta müthiş bir kanyon manzarası sizleri bekliyor. Giriş ücretinin 4.5 TL olduğu terasta zıplamak yasak. İncekaya Su Kemeri, Kristal Cam Teras ve bulunduğu Tokatlı Kanyonu birbirlerine yürüme mesafesinde. Bahar dönemlerinde kanyonun içinde irili ufaklı şelaleler de akmaya başlıyor.

Safranbolu doğasını keşfedin
Safranbolu’nun mimarisiyle gözlerinize bayram ettirdiyseniz bir de doğasını keşfe çıkın. Bulak (Mencilis) Mağarası, Sakaralan (Yacı ) Kanyonu, Konarı Kanyonu, Safranbolu’nun doğal güzelliklerini görebileceğiniz belli başlı yerler arasında...

Yacı Kanyonu, Safranbolu'ya 11 Km. uzaklıktaki Yörük Köyü ile Konarı Köyü arasında bir güzergâhta yer alıyor. Uzunluğu 2.725 metre olan Bulak (Mencilis) Mağarası'nın ise iki girişi bulunuyor ve bunun 350 metrelik kısmı ışıklandırılmış.

Bulak Kanyonu, Türkiye’nin dördüncü büyük mağarası olan Bulak (Mencilis) Mağarası’ndan başlayıp Kireç Ocağı mevkiine kadar uzanan 7 kilometrelik bir parkura sahip.

Yörük Köyü
Safranbolu’ya 11 km mesafede yer alan Yörük Köyü evleriyle ünlü. 750 yıllık bir tarihi bulunan köy terk edilmiş bir hayalet kasabası atmosferine sahip.

Yörük, 2008 yılında kaybettiğimiz ünlü opera sanatçımız Leyla Gencer’in de memleketi. O nedenle kendisine ait bir büst köyün girişinde yer alıyor. Buraya kadar gelmişken köy yolunun çıkışından anayolun karşısına geçip dipsiz olduğu rivayet edilen gölü de görebilirsiniz.

Safranbolu’dan çıkan deyimler
Safranbolu dilimize pelesenk olmuş bazı atasözü ve deyimlerin de yayıldığı yer. Örneğin “Pabucu dama atılmak” deyimi. Zamanında Arasta Çarşı’sında Ahilik geleneği gereği bozuk ve hileli mal üreten esnafın ayakkabısı çıkarılarak dükkânının çatısına atılırmış. Böylelikle o esnafın bozuk ya da hileli mal sattığı herkesçe bilinirmiş.

Osmanlı döneminde Safranbolu aynı zamanda dericiliğin merkeziydi. Tabakhanelerde işlem gören deri en kaliteli halini taze hayvan dışkısı içinde bekletilince alıyordu.“Tabakhaneye b.k yetiştirmek” deyimi de o zamanlar deri üretim işlemine atıfta bulunmak için söylenmiş ve yaygınlaşarak günümüze kadar gelmeyi başarmış.

Safranbolu’nun simgesi Gökçüoğlu Konağı
Gökçüoğlu, tam anlamıyla bir Safranbolu konağı. Hatta ilçenin girişinde bulunan konak maketi bile onun küçük bir tasviri. Gökçüoğlu, şu an butik otel olarak hizmet veriyor. Konağın sekiz odası bulunuyor. Her biri klasik Safranbolu konağına uygun dekore edilmiş. Hatta banyoların orijinalliği bozulmasın diye ellerinden geleni yapmışlar. Eskiden olduğu gibi ahşap bir dolabın içine girip duşunuzu orada alıyorsunuz.

Konakta çok sayıda dinlenme ve oturma alanı da bulunuyor. İster güneşli havalarda geniş bahçesinde keyif yapın, ister konağın salonlarından birinde tarihe küçük bir yolculuk yapın.

Duvarlarda yer alan müzelik eşyalar bu konudaki en büyük yardımcınız olacak. Gökçüoğlu Konağı’nın mutfağından son derece lezzetli geleneksel lezzetler de çıkıyor. Otelin sahibi Şebnem Urgancıoğlu, Safranbolulu olduğu için yöre mutfağına ekstra özen gösteriyor.

Hatta otelde servis edilen ekmekler de onun usta ellerinden çıkıyor. Otelin Marmelat Cafe’si dışarıdan misafir de kabul ediyor. Gökçüoğlu Konağı’nın yeşillikler içindeki geniş bahçesinde servis edilen sabah kahvaltıları ve akşam yemeklerinin keyfine doyum olmuyor.

Safranbolu’da ne yenir, ne alınır?
Safranbolu dendiğinde akla ilk gelen şey elbette safran oluyor. O nedenle safrandan yapılan yiyecekler revaçta. Safran, safranlı lokum, gül reçeli hediyeliklerin favorileri. Safran alışverişi için küçük bir dip not: Alacağınız safranın Safranbolu Safranı olmasına dikkat edin. Arasta Çarşısı ile Safranbolu meydanından tüm alışverişinizi yapabilirsiniz.

Buraya kadar gelmişken denemeniz gereken yöresel lezzetler de yok değil elbette. Safranbolu simidi, mantar, Peruhi, Safranbolu bükmesi ve zerde ilk akla gelenler. Eyvan Yöre Mutfağı, Nil Yörem Mutfak, Kadıoğlu Şehzade Sofrası keyifli yemeğin garantili olduğu yerler.

Muazzam bir Safranbolu manzarasına karşı oturup bir şeyler atıştırmak ya da içmek istiyorsanız Adalar Kafe, içinde havuzların olduğu konaklarda otantik bir akşam yemeği yemek isterseniz de Havuzlu Köşk ve Asmazlar Konağı şiddetle tavsiye edilir.