Koşarak gittim kilo almamak için kaçarak döndüm

Mutfağı kuvvetli illeri hep sevmişimdir. Bir de engin tarihini, kültürel birikimini yüzlerce, hatta binlerce yıl bayrak gibi taşımış ve hala yaşatıyorlarsa bilin ki oradaki yemekler karın doyurmaktan fazlasını yapıyor demektir. Elazığ ve Malatya da bu bahsettiğim değerlere sahip koca anıt gibi iki şehir. Şunu anladım ki; bu şehirlere yolunuz düşerse ve damak tadına önem veriyorsanız kilo almadan dönmeniz çok zor.

Fotoğraflar: Mehmet Yaşin, Alamy, TripAdvisor, Yemek.com

Geçen hafta Elazığ ve Malatya’nın tadına baktım. Kışla karşılaşacağımı sanırken, bahara rastladım. Daha doğrusu gündüzleri bahar, geceleri kış… Güneş battıktan sonra ayazın ısırdığı bir hava!

Aslında beni hava durumu pek ilgilendirmiyordu. Nasıl olsa zamanımın çoğunu, sıcak lokantalarda, lezzetli yemeklerle baş başa geçirecektim.

Harput, kentin ilk kurulduğu yer. Ovadaki Elazığ’a zirveden bakıyor. Kitaplar, Harput’un M.Ö 2000 yılında kurulduğunu yazıyorlar. Yani kentin 4 bin yıllık bir geçmişe sahip.

Eski kentte birçok tarihi yapı var. Bunların arasında en etkileyicisi ise Harput Kalesi! Dört tarafı uçurumlarla çevrili bir kale burası… Bir diğer adı da, ‘Süt Kalesi’. Anlatılana göre, kalenin yapıldığı dönemlerdeki kuraklık yüzünden inşaatta su yerine süt, sıva yerine yumurta kullanılmış.

Bir masal kalesine benziyor. Umberto Eco burayı görse mutlaka bir romanında kullanırdı. Öylesine gizemli, öylesine görkemli bir yapı!

Yıllar geçip nüfus artınca, Harput’un sarp yapısı bu nüfusu kucaklayamadı, onun için1864 yılında kent ovaya taşındı ve Elazığ adıyla yola devam etti.

Aslında kent hakkında daha detaylı bilgiyi internette bulmak mümkün... Zaten bu tür bilgiye erişim kolaylaştıkça, biz coğrafya yazarlarının anlatımına pek lüzum kalmadı.

Onun için biz gelelim işin yeme-içme faslına.

150 çeşit yemek yapılıyor
Yemek maratonuna, ‘Köfteciler Çarşısı’ndaki Amcanın Yeri’nde başladım.

Elazığ’a gideceğimi duyanların çoğu orayı işaret etmişti. Amca, köfte işine gittiğim küçük dükkânda başlamış. Sonra işyeri sayısını artırmış.

Köfteler dana ve kuzu karışımından yapılıyormuş. Yuvarlak ve yassı. Tam maç önünde satılan köfte görünümünde…

Yarım ekmeğin içi çıkartılıyor. İçine özel sos, yeşillik konuyor. Sonra kızaran köfteler ekmeğin içine dolduruluyor. Daha sonra ekmek tost makinesine konup, kabuğun da kızarması sağlanıyor.

Köfte ekmeğe isterseniz masanın üstündeki kaplarda bulunan küçük acı biberleri de katık ediyorsunuz. Ben öyle yaptım, köfteye bu biber turşuları çok yakıştı.

İkinci lezzet durağım, Kilis Kebapçısı oldu. Kurucusu Kilisli olduğu için bu adı almış.

Kebabı ve döneri, doğu hayvanlarının etlerinin ne kadar lezzetli olduğunu kanıtlıyordu.

Et ziyafetinden sonra yediğim, buram buram tereyağı kokan sıcak kadayıf tatlısı da oldukça lezzetliydi.

Daha sonra kentin lezzet deposu ‘Kasaplar Çarşısı’na gittim. Burası insanın ağzını sulandıran bir mekân! Nereye baksanız, bir yiyecek yığını ile karşılaşıyorsunuz. Şavak tulum peynirleri, çökelek çeşitleri, etin en lezzetli parçaları, baharatlar, kuru sebzeler, kurutulmuş şifalı otlar...

En çok balıkçıların bulunduğu bölüme şaşırdım. Kendimi bir an İstanbul’da, Kadıköy Pazarı’nda dolaşıyormuş gibi hissettim.

Her çeşit balık vardı. Hamsi hem Marmara’dan hem Karadeniz’den gelmişti. İstavritler sanki biraz önce çapariyle tutulmuş gibi tazeydi.

Palamutlar hem iri hem İstanbul’dan ucuzdu. Çipura, levrek, tekir... Bir Doğu kentinde böylesine bir balık pazarı olacağı, aklımın ucundan bile geçmemişti.

Fırınları es geçmeyin
Çarşıdaki bir diğer ilginç nokta ise 1928’te kurulan ‘Tarihi Fırın’dı. Tırnaklı pide, yağlı ekmek, lahmacun, çekme pide, şekerli ekmek...

Çalışanlar soluk almadan siparişleri yetiştirmeye çalışıyordu. Bu arada evlerden gelen tepsiler de fırına ardı ardına atılıyordu. Ev kadınları malzemeyi koyuyor, gerisini fırıncıya emanet ediyorlardı.

Fırına gitmemin nedeni, Elazığ’ın ünlü şekerli ekmeğini yemekti.

Pide açılıyor, içine tuzsuz taze peynir konuyor. Peynirin üstüne bir avuç toz şeker serpilip fırına atılıyordu. Fırından çıkınca üfleye üfleye yedim. Bu kadar basit, bu kadar lezzetli olan tatlı gönlümü çeldi.

Son durak, Balakgazi Tepesi’ndeki lokanta oldu. Burada masa Elazığ mutfağının en lezzetli yemekleriyle donatılmıştı: Harput Köftesi, haşlama içli köfte, kömbe, Harput çorbası, Sırın (bir çeşit mantı), küncülü (susamlı) köfte, Patite denen börek, Orcik (cevizli sucuk).

Elazığ mutfağının kraliçesinin tandır ekmeği olduğunu bu yemekte öğrendim. Üstüne yoğurt sürülerek kurutulan yufkalar, hem lezzetli hem dayanaklı.

Kış boyu sofralardan eksik olmuyormuş. Eğer Elazığ’dan Malatya yönüne doğru giderseniz, Kömürhan Köprüsü’ndeki kavurmacılara uğramanızı da öneririm.