Macera dolu bir hayatın renkleri

Beyoğlu’ndaki Mısır Apartmanı’nda ikâmet eden Galeri Nev İstanbul, Türkiye’nin ilk modernist ressamlarını oluşturan kuşağın büyük ismi Nejad Devrim’i, ‘Nejad Devrim 100 Yaşında’ başlıklı sergiyle anıyor. Küratörlüğünü Haldun Dostoğlu’nun üstlendiği sergi, Devrim’in farklı yıllarda ürettiği kâğıt ve tuval işlerinden oluşturulan bir seçkiyi izleyiciyle buluşturuyor. Ayrıca sergide, sanatçının sanat pratiğindeki zengin renk anlayışı, lekeci yaklaşımı ve lirik soyut anlatımları da gözler önüne seriliyor.
Nejad Melih Devrim, 1923 senesinde ressam Fahrelnissa Zeid ve yazar - bürokrat İzzet Melih Devrim’in ilk çocuğu olarak İstanbul, Büyükada’da dünyaya geldi. Devrim’in çocukluğu, annesi ve kız kardeşi tiyatro sanatçısı ve rejisör Şirin Devrim’le birlikte Berlin’de geçti. Devrim, Almanya’daki müzelerde Batı resmini keşfetti. Sanatçı, Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra 1941’de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde Fransız ressam ve akademisyen Léopold Lévy’nin öğrencisi ardında da asistanı oldu.
Devrim, 1946’da henüz 23 yaşındayken Paris’e yerleşti. Savaş sonrası özgür sanat ortamına sahip bu şehirde çok geçmeden Amerikalı yazar Alice Toklas’ın toplantılarına davet edilen genç sanatçılardan biri oldu. Sanatçı, burada İstanbul’da başladığı figüratif kompozisyonlardan vazgeçip soyut alanında eserler üretmeye başladı. Devrim, şehre ayak bastıktan altı ay sonra 1947’de Galerie Allard’da ilk kişisel sergisini açtı. Sergide, sanatçının 1944 ile 1947 yılları arasında ürettiği eserleri yer aldı. Bu sergiyle sanatçı, ‘Paris’te ilk kişisel sergisini açan Türk sanatçı’ unvanını da almış oldu. Bunun yanında sanatçı, soyutu Türkiye resmine entegre eden ilk sanatçı olma özelliğini de yine bu serginin ardından kazandı. Aralarında Brüksel’deki Galerie Ex Libris, New York’taki Alexander Zodiac Iolas, Kopenhag’daki K. Kunsthandel Gallery’nin de olduğu pek çok galeride sergileri yer aldı. Ayrıca sanatçı, ürettiği yapıtlarda başta İngiltere, İtalya, İspanya, Çin ve Amerika olmak üzere seyahat ettiği birçok ülkeden de ilham aldı. 1968’de Paris’ten Polonya’ya taşınan Nejad Devrim’in maceralarla dolu yaşamı 1995 yılının şubat ayında Nowy Sacz’de son buldu. Sanatçının vefatının ardından yapıtları Paris’te Galerie Isabella Lemarie Dubreuil, Ankara’daki Vakko Sanat Galerisi’nde sergilendi. 2001 yılında Galeri Nev, Atatürk Kültür Merkezi’nde sanatçının retrospektif sergisini ve 2018 yılında Galeri Nev İstanbul’da ‘Soyutun İnşası’ başlıklı sergiyi izleyicilerle buluşturdu.

‘HATIRLAMAYI, HATIRLATMAYI PLANLADIK’
‘Nejad Devrim 100 Yaşında’ sergisinde, Nejad Devrim’in 1943 ile 1989 arasındaki kömürkalem, yağlıboya, mürekkep ve guaj boya kullanarak tuval ve kâğıt üzerine yaptığı 31 eser bulunuyor. Galerinin kurucusu ve serginin küratörlüğünü üstlenen Haldun Dostoğlu, sergi hakkında “1923 yılında Cumhuriyet’le birlikte doğan Nejad Devrim’in 100’üncü doğum yılı olması sebebiyle bu özel senede sanatçıyı hatırlamayı, hatırlatmayı planladık. Sanatçı ve eserleriyle çok uzun süredir çalışıyorum. Retrospektif sergi dahil birçok sergisini organize ettim ve sanatçı üzerine bugüne kadar dört kitap yayımladım. Bu yüzden de yapıtlarına çok hakimim. Bu anı sergisinde de sanatçının farklı yıllardan eserleri olsun istedim” diyor.

Sergiye gelen izleyiciler, sanatçının 1943 tarihli Bodrum peyzajını tasvir ettiği ‘Akdeniz Tezatı, Halikarnas (Bodrum)’ başlıklı yapıtından isim vermediği figüratif çalışmalarına ve 60’lı yılların sonlarına uzanan ve yine isimsiz soyut eserlerinden örnekleri de görme imkânı buluyor. Ayrıca Dostoğlu’na göre bu sergide, Devrim’in soyut resminin farklı ritimlerini, dinamiklerini ve kompozisyonlarını da izlemek mümkün. Ayrıca sanatçının bu eserlerinin izleyiciyle yeniden etkileşime girmesi özellikle de Devrim’in eserlerini yeni tanıyanlar için kısa bir ders niteliği taşıyor. Aynı zamanda da yapıtların yeniden ve farklı gözlerle yorumlanmasına da olanak sağlıyor.
‘Nejad Devrim 100 Yaşında’ başlıklı sergi, 4 Mart’a kadar Galeri Nev İstanbul’da.