Şirketler kıyafet yönetmeliklerini yırtıyor

Klasik iş kıyafetlerinin yerini serbest iş kıyafetleri aldı. Şirketler, kıyafet yönetmeliklerini yırtıp, serbest giyime geçiyorlar. Bir çok işyerinde artık kravat ve takım elbise mecburi değil, daha renkli giyinmek, kendi tarzını yansıtmak mümkün.

Daha önceki yıllarda serbest giyim serbest cumalarla sınırlıydı, özellikle hizmet sektöründe, haftanın belli günlerinde çalışana sunulan, klasik iş giyimine alternatif bir motivasyon aracıydı serbest giyim.

Ancak son yıllarda her iş gününü kapsayan serbest giyim uygulamalarına geçiş var. Serbest giyim şirketten şirkete değişiyor. Kimi şirkette şık serbest (smart casual) kimi tamamen serbest (casual) kimi de cumaya kadar şık serbest, cumaları serbest giyime olanak tanıyan sektörler var.

Pazartesiden cumaya smart casual, cumaları casual
Coca-Cola Türkiye, Ocak 2012 tarihinden beri serbest giyim yaklaşımını benimsiyor. Hem değişen trendler, hem bağlılık anketinde yapılan yorumlar hem de çalışanlardan gelen yoğun talep üzerine geçiş kararı alınmış. Şirkette pazartesi – perşembe günleri smart casual, cuma günleri de casual giyim standartlarına uygun giyiniliyor.

Coca-Cola İçecek Grup İK ve Yetenek Geliştirme Direktörü Elif Sezgin Di Sessa, serbest kıyafate geçtikten sonra çalışanlardan çok olumlu geri dönüşler aldıklarını söylüyor: “Geçiş sürecinde standartların oluşması bir zaman aldı, serbest ama uyumlu bir görünüm ve imaj sağlamak önemli idi. Satış ekiplerimizde, müşteri temasımız ve temsilimiz açısından uygunluğu anlamak için daha temkinli bir geçiş yaşadık ancak orada da bu geçiş genel olarak olumlu karşılandı.”

Gençler rahat giyinmek istiyor
Smart casual ve casual uygulaması olan bir diğer şirket de araç kiralama şirketi LeasePlan Türkiye. LeasePlan Türkiye İK ve İdari İşler Müdür Yardımcısı Gaye Özgül Kılınçday, “Başlarda klasik iş kıyafeti uyguluyorduk. Bundan 2 yıl önce business casual (kravatsız gömlek) uygulamasına geçtik. Bu yıl itibari ile de şık serbest (smart casual) uyguluyoruz. Cuma günleri de casual uyguluyoruz. Genç ve Y jenerasyonunun çoğunlukta olduğu bir çalışan profilimiz var. Beklentileri rahat giyinmek, rahat hareket etmek ve rahat çalışmak. Çalışanlardan gelen talepleri değerlendirerek LeasePlan’in kurumsallığı çerçevesinde rahatlık sağladık. Çalışanlarımızın büyük bir çoğunluğundan olumlu geri dönüşler aldık. Özellikle Cuma günleri smart casual yerine casual giyim onları çok mutlu etti” diyor. Ancak şirkette toplantı olması durumunda toplantının içeriğine göre ve müşteri ziyaretlerinde business casual tecih ediliyor.

Silikon Vadisi öncü oldu
Serbest giyimin 90’lı yıllarda Amerika ve Kanada’da başladığını söyleyen imaj ve iletişim danışmanı Suna Kabadayı, Silikon Vadisi’nin öncü olduğunu söylüyor: “Hem bilişim sektöründe beklenen yaratıcılık hem de iklim buna uygun zemin hazırladı. Sonra da diğer sektörler bu motivasyon faydasından ilhamla, çalışanlarının verimli olması için rahat olması gerektiği düşüncesiyle bu akıma katıldı. Bazıları resmi giyime geri döndü, o dönem konu açıklıkla anlatılamayınca sıkıntılar yaşandı, sadece markanın zarar görmesi değil davranışlara yansıyan rahatlık sıkıntılı süreçlere sebep oldu. Sonra yeni nesil, yeni iklim koşulları, yeni ofisler, yeni çalışma koşulları, yeni sektörler bireyin markalaşması derken konu yeniden gündeme geldi. Özellikle son yıllarda yeniden çok popüler.”

Geleneksel sektörler de başladı
Hızlı tüketim, reklam, mimari, moda, perakende sektörlerinde yaygın olan serbest giyim son dönemde klasik giyim ve kıyafet yönetmelikleriyle bilinen ilaç, sigorta, leasing gibi geleneksel sektörlerde de yaygınlaşmaya başladı. Finans, banka, vergi denetim sektörlerinde ise serbest giyim biraz zor. Hem bu sektörlerin daha ciddi ve mesafeli yapısı, hem de şube ve çalışan sayısının çokluğu serbest giyimi zorlaştırıyor. Bu nedenle bu sektörlerde daha önce serbest kıyafeti deneyip sonra vazgeçen firmalar var.

Bazı bankalarda ise genel müdürlüklerde serbest cuma yapılabiliyor. Holdingler tarafında da yine serbest cuma ve yaz için serbest giyim uygulamaları daha yaygın.

Tamamen serbeste geçen de var, pişman olup geri dönen de
Serbest giyimin son dönemde popüler olmasının en büyük sebeplerinden biri Y kuşağı. DeFacto İnsan Kaynakları Direktörü Oğuz Erdoğan, Y kuşağının talepleri doğrultusunda serbest kıyafete geçtiklerini söylüyor: “Biz personel yaş ortalaması 27 olan bir markayız. Y kuşağının en önemli ihtiyacı ise dinlenilmek. Biz de her ay ‘kulağım sende toplantıları’ düzenlemeye başladık. Geçtiğimiz sene yaptığımız bir kulağım sende toplantısında hep birlikte yasakları kaldırma kararı aldık.” Merkez ofiste herkesin giyim konusunda özgür olduğunu söyleyen Erdoğan, mağazalarda ise çalışanların renklerini ve modelini kendi seçtikleri DeFacto team tişörtlerini giydiğini, amaçlarının müşterinin personeli bir bakışta görmesi olduğunu söylüyor.
Birçok şirket Y kuşağını düşünerek serbest giyime geçiyor ama pişman olup geri dönenler de var.

Serbest şık’tan tamamen serbest giyime geçen ama pişman olup tekrar serbest şık’a dönen şirketlerden birinin insan kaynakları direktörü, bunun sebebinin Y kuşağının, özellikle de müşteriye gidenlerin, özensiz bir görüntü sergilemesi olduğunu söylüyor.

Şirketler, çalışanın marka olmasından korkmuyorlar
Serbest giyimde amaç çalışanın kendini daha rahat hissetiği kıyafetlerle çalışmasına imkan tanımak böylece motivasyonunu arttırmak. Bir diğer neden de bireyselleşmenin önem kazanması. Suna Kabadayı, serbest giyimin avantajlarını şöyle açıklıyor:

- Yeni neslin iş dünyasına getirdiği yeni beklentiler var. Bireysel markalaşma konusunda programlar ve danışmanlıklar da bu nedenle talep görüyor. Çalışanın kurum içinde ve dışında bir marka olarak kendini yansıtabilmesi artık korkulan bir durum değil. Hem tarzını ifade ederek tatmin olan, giydiğinde daha iyi hissettiği giysilerle ve daha canlı renklerle işe gelen çalışan için avantaj.
- Müşteri ile daha samimi daha sıcak iletişim kurmak isteyenler için de avantaj. Müşteri özellikle sunulan vaadi görmek ister çalışanda, insana dokunan yine insandır, 5 duyuyla 1 duygu yaratmalı, o da güven. Serbest giyim bunun için çok uygun bir araçtır bazı durumlarda.
- Öte yandan giyim kültürünün toplum içinde farklılaşması değişmesi de etken. Ulaşım iklim gibi faktörleri de saymak gerek. Yani rahat giyimin günlük hayata getirdiği pratik dokunuşlar da var, iklimin etkilerini karşılamada avantajları var, seçenekler esnek olunca kışın soğuktan yazın sıcaktan daha az etkileniyorsunuz.

Aktif spor giyimden ve abiyeden uzak durun
ofis çalışanları serbest giyimi hep sevinçle karşılar, bazısı şıklıktan yanadır, bazısı ise rahatlıktan yana. Ama işyerinde serbest giyimin de bir takım kuralları olduğu muhakkak. Şirketler kendi imajlarına zarar vermemek için çalışanlarını serbest giyim konusunda bilgilendirmeli. Suna Kabadayı, serbest giyimin kurallarını şu şekilde çiziyor:

- Ortak nokta özenli olmak olmalı.
- Abartılı tercihlerden kaçınılmalı.
- Aktif spor giyim ve abiye giyimden uzak durulmalı.
- Kot giyilecekse, nasıl giyilecek, firma bunu açıkça belirtmeli.
- Kıyafetler bakımlı ve ütülü olmalı.
- Sokak giyimi profesyonel yaşam için uygun olmaz (yırtık kot, dekolte giysi, yazılı tshirtler…).
- Makyaj, traş kişisel bakım konularında özensizlik kabul edilemez.
- Erkekler için yakalı giyim avantaj.
- Kişiye yakışan renklerde tercihler özgürlük ve ayrıcalık sağlar.
- Çalışanın bir stil imzası olmalı.

En sık yapılan hatalar
Suna Kabadayı, serbest kıyafet uygulaması olan işyerlerinde çalışanların en sık yaptıkları yanlışları şöyle sıralıyor:
- Rahatlık duygusu beraberinde özensizlik ve bakımsızlığı, keyfi davranışları getirirse, ya da kişisel tarzını ifade etme özgürlüğü aşırılıklara kaçarsa problem yaşanıyor.
- Gözlemlediğim kadarıyla kadın çalışanlar şıklık konusunu abartabiliyor, aşırı ve frapan tercihler yapabiliyor.
- Hem kadın hem erkek çalışanlar, özellikle gençler, sokak modasını ofis hayatına getirince eleştiriliyor.
- Kişisel bakımın unutulması özellikle saç-sakal bakımı firmaların en çok tedirgin olduğu konu.
- Yaz aylarında açık kıyafetler, gündelik elbiseler, terlik, bermuda, atlet gibi aşırı gündelik ve plaja ait giysiler yine şirketlerin gündemine gelebiliyor.
- Kış aylarında tayt ve botlar, dağ kazakları da giyilmemeli.
Suna Kabadayı, “Özensiz bakımsız bir çalışana bir de laubali davranışlar eklenince hem kurum imajı zarar görüyor, hem de kişi profesyonel algısına farkında olmadan zarar veriyor” diyor.