Bugün 1 Aralık Dünya AIDS Günü... HIV alarmı!

SAĞLIK Bakanlığı’nın verilerine göre son 5 yılda AIDS’e (Edinilmiş Bağışıklık Eksikliği Sendromu) yol açan HIV vakalarında hızlı bir artış gözlenirken uzmanlar alarm zillerini çalarak bu konuda toplumsal farkındalığın arttırılması uyarısında bulundu. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden Prof. Fehmi Tabak, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Ayşe Deniz Gökengin ve Gilead Bilim Avustralya, Kanada ve Avrupa Kurumsal İlişkiler Başkan Yardımcısı Alex Kalomparis, AIDS Günü dolayısıyla hastalığa ilişkin bilgi verdi. Uzmanlar şunları söyledi:

YARISI 25-49 ARASINDA

Dünya genelinde 2018 sonunda HIV ile yaşayan yaklaşık 37.9 milyon kişi bulunuyor. 2018’de HIV hizmetlerindeki boşluklar nedeniyle 770 bin kişi hayatını kaybetti ve 1.7 milyon kişiye yeni tanı kondu. 2000-2018 yılları arasında, virüsü baskılama ilaçları sayesinde 13.6 milyon hayat kurtarıldı.

Türkiye’de ilk HIV tanısı 1985 yılında kondu. 1985’ten 30 Haziran 2019’a kadar testi pozitif tespit edilerek bildirimi yapılan 20 bin 202 HIV pozitif taşıyıcısı ve bin 786 AIDS vakası mevcut. Hastaların yüzde 78’i erkek, yüzde 22’si kadın. Vakaların yüzde 49’u 25-49 yaş aralığında.

2011 yılında tanı alan HIV pozitif kişi sayısı 676 iken 2018’de bu sayı 5 katından daha fazla artış göstererek 3 bin 678 oldu. Uzmanlar, bu artıştan az rastlanması nedeniyle hastalığın yeterince önemsenmemesi ve son yıllarda sosyal medya sayesinde insanların daha rahat cinsel partner bulmasının önemli rol oynadığını belirtiyor. Hastalığın birincil bulaşma nedeni olarak korunmasız cinsel ilişki gösteriliyor. Onu kan ve kan ürünleriyle bulaşma izliyor.

İSİM VERMEDEN TEST

HIV/AIDS bireyler sosyal damgalanma ve ayrımcılığa uğrama endişesi ile özellikle küçük illerde tanı ve tedavi hizmetleri almaktan kaçınıyorlar. Bu nedenle uzmanlar Sağlık Bakanlığı’nın bazı belediyelerle başlattığı ‘anonim test’ merkezlerinin tanı konması ve tedavi açısından olumlu bir gelişme olduğuna işaret ediyor.

Sağlık Bakanlığı’nın Ankara’da Çankaya, İstanbul’da Beşiktaş ve Şişli ile İzmir’de Konak, Bursa’da Nilüfer belediyeleri ile başlattığı uygulamayla kişiler isim ve kimlik bildirmeden test yaptırabiliyor.

ULUSAL EYLEM PLANI

Tedavinin yan etkileri bulunması ve maliyetli olması nedeniyle hastalıktan korunmanın önemli olduğuna işaret eden uzmanlar, cinsel ilişkide prezervatif kullanmanın en etkin korunma yöntemlerinden biri olduğuna işaret ediyor.

Uzmanlar, önemli bir tehlike olarak görülen AIDS’in anlatılabilmesi için okullardan başlanarak bilinçlendirmeye yönelik eylem planları oluşturulması, korunma olanaklarının kolaylaştırılması, anonim test ve teşhis imkanlarının arttırılması ve tüm bunları kapsayıcı ulusal bir eylem planının önemine dikkat çekiyorlar