115 yıllık aşı kartı!
Güncelleme Tarihi:
Pandemi süreci devam ederken, virüsle mücadelenin en etkin silahı olarak aşı ön planda. Sosyal medyada paylaşılan tarihi bir belge ise aşının ilk bulunduğu dönemlerden itibaren bulaşıcı hastalıklara karşı etkin bir şekilde kullanıldığını gösteriyor.
Sultan Abdülhamid dönemine ait tam 115 yıl önceki bu aşı sertifikasını ve o dönem bulaşıcı hastalıklara karşı yapılan çalışmaları uzman tarihçilerle konuştuk.
AŞI OLMAYANA YAPTIRIM VARDI
Prof. Dr. Vahdettin Engin (Tarihçi): “Sultan Abdülhamid döneminde salgın hastalıklara karşı da ciddi bir mücadele vardı. Bu konudaki uluslararası çalışmalar ciddiyetle takip ediliyordu. Özellikle Fransa’daki Pasteur Enstitüsü’nün çalışmaları. Hatta buraya önemli bir bağış yapılmıştı. Karşılığında da Osmanlı Askeri Tıbbiyesi’nden öğrenciler gönderildi oraya. Mikrobiyoloji ve bakteriyoloji alanında eğitim aldılar. O zaman çiçek hastalığı yaygındı. Aşı olanlara sertifika veriliyor aşı olmayanlara ise belli yaptırım ve kısıtlamalar getiriliyordu.”
EVLİLİK İZNİ VERİLMİYORDU
Prof. Dr. Nuran Yıldırım (Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi, Tıp Tarihi Uzmanı): “O sertifikada aşının ne için olduğu, kime kim tarafından yapıldığı ve kaçıncı doz olduğu yazar. O dönem çiçek aşısı üç doz yapılıyordu. Sultan Abdülhamid’in bulaşıcı hastalıklara karşı hassasiyeti var. Ağır kurallar koymuş ve nizamnameler yayınlamış. Aşı zorunlu değildi ama aşı olmayanlara kısıtlamalar vardı. O yüzden herkes sertifikasını yanında taşırdı. Mesela okula aşısız öğrenci kabul edilmiyordu. Devlet dairelerinde görev alamıyorlardı. Evlenme izni verilmiyordu. Tapu alamıyordunuz. Avrupa’da bu tür yaptırımlar vardı.”
MAHALLE MAHALLE AŞI
Prof. Dr. Erhan Afyoncu (Tarihçi): “Osmanlı, salgın hastalıķlardan çok çekti. 1867’de aşı kampanyası başlatıldı. Devletin görevlendirdiği kişiler mahalle mahalle gezip, aşılanmayan çocukları tespit etti. Tıbbiye Mektebi, Fatih, Üsküdar, Eyüp ve Salıpazarı’nda aşılama merkezleri kuruldu. Okula gidecek çocuklar ile bir mesleğe başlayacak gençlerin aşı olduklarına dair belge ibraz etmeleri şartı getirildi. Sultan Abdülhamit döneminde de yerli aşı için uğraşıldı. 1885’te ilk aşı nizamnamesi çıkarıldı. 1910’lu yıllarda sertifikası olmayana seyahat vesikası verilmezdi.”
BALATLI KONSTANTİN AŞISINI OLMUŞTUR
Prof. Dr. Nuran Yıldırım, sosyal medyada yayılan sertifikanın detaylarını da şöyle açıkladı: “Bu belge, İstanbul Balat’ta oturmakta olan, Rum tebaasından Safranbolu doğumlu 22 yaşındaki boyacı Konstantin’in, 27 Ağustos 1322 (9 Eylül 1906) tarihinde 3. defa aşılandığına dair aşı şehadetnamesi/aşı sertifikası. Altta çiçek aşısını yapan tabibin mührü. Bu aşı sertifikası sadece çiçek aşısı olanlara verilirdi.”
