Ekber ve Erşed sistemi nedir? Kim başlatmıştır? Maddeler halinde neden uygulanmıştır?
Güncelleme Tarihi:
Ekber ve erşed sistemi Osmanlı döneminde uygulanan bir sistemdir. Bu sistem şehzadelerle yani padişah oğullarıyla ilgilidir. Sistemin uygulanması tarihte bazı kolaylıklar sağladığı gibi olumsuzlukları da söz konusu olmuştur. Ekber ve erşed sisteminin de uygulanmasının belirli bir amacı vardır. Uygulama amacından bir tanesi içteki taht kavgalarını engellemektir. Sistem bu konuda başarılı da olmuştur. İşte, ekber ve erşed sistemi nedir, kim başlatmıştır, maddeler halinde neden uygulanmıştır ayrıntıları ile sizler için derledik.
Tarih konusunda eğitim alan eğitimciler Osmanlı tarihini de mutlaka bilir. Osmanlı tarihinde şehzadelere uygulanan ekber ve erşed sistemi konusuna da hakimdirler. Bizler de Türk tarihi eğitimlerimizde Osmanlı tarihi bölümünde ekber ve erşed sistemini duymuş olabiliriz.
Ekber ve Erşed Sistemi Nedir?
Ekber ve erşed sisteminin tanımını anlayabilmemiz için bazı terimlerin anlamını da bilmemiz gerekir. Şehzade bu bilinmesi gereken terimler arasındadır. Tarihi bir terim olan şehzade padişah oğullarına ve onların erkek çocuklarına verilen isimdir. Kısaca soyluluk unvanı olarak da bilinmektedir. İşte bu şehzadeler arasından yaş olarak en büyük olan şehzade ve en tecrübeli şehzadenin tahta çıktığı sisteme ekber ve erşed sistemi denmektedir. Bu sistemin uygulanması Osmanlıya çeşitli faydalar getirmiştir. İlk olarak iç karışıklıklar bu sistem sayesinde bitmiştir. Bu sayede de çıkan isyanlar da anında bastırılmıştır.
Ekber ve Erşed Sistemini Kim Başlatmıştır?
Osmanlı döneminde 17. yüzyılın en yenilikçi padişahı I. Ahmet olarak bilinmektedir. Elbette ki bu dönemde ve bu yüzyılda başka yenilikçi padişahlar da geçmiştir. Ekber ve Erşed sisteminin getirilmesi I. Ahmet döneminde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla da ekber ve erşed sistemini bir Osmanlı padişahı olan I. Ahmet başlatmıştır. Devlet yönetiminde yaşanan karışıklıklar nedeniyle I. Ahmet döneminde Osmanlı İmparatorluğu duraklama dönemine girmiştir. I. Ahmet ise III. Mehmet'in yerine tahta çıkan padişahtır.
Ekber ve Erşed Sistemi Neden Uygulanmıştır? (Maddeler Halinde)
Ekber ve erşed sisteminin maddeler halinde neden uygulandığı şöyledir:
Ekber ve erşed sisteminin amacı I. Ahmet merkezi otoritenin sağlanması ve şehzadelerin güç kazanmasını engellemektir.
Hanedanda en büyük ve en tecrübeli şehzadenin tahta çıkması kararı bu sistemle sağlanmıştır.
Bu sayede olgun ve en büyük padişah tahta çıkacaktır.
Osmanlı tarihinde hangi dönemde olursa olsun sürekli şehzadeler arasında tahta çıkma kavgaları yaşanmıştır. Hatta bu uğurda tarihte kardeş kardeşi öldürmüştür. Bu kavgalar da Osmanlı döneminde iç karışıklığa neden olarak seferlerdeki başarısızlıklara yol açmıştır.
İşte bu iç karışıklık nedeniyle ve başarının sağlanması amacıyla ekber ve erşed sistemi uygulanmıştır.
Şehzadeler arasında taht kavgası yaşanmaması olumlu bir özelliktir.
Fakat bu sistemle şehzadeler devlet yönetiminden uzak kalır. Bu özelliği de ekber ve erşed sisteminin olumsuz özelliğidir.
Şehzadeler bu sistemle kafes içinde saraydan çıkmadan kalmıştır.