Cumhuriyet’i en iyi anlatan 10 kitap... Bir destan, böyle yazıldı

1- NUTUK-MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

(Can Yayınları)

Eser, Cumhuriyet’i kurucu önderinin bakışından anlatıyor. Cem Fakir “Mustafa Kemal Paşa tarihi söylevini 15-20 Ekim 1927’de altı günde tamamlamış. ‘Nutuk’u öğrencilik ve gazetecilik yıllarımda birkaç kez okudum” diyor. Doğan Hızlan, Ebru Aykaç, Metin Celâl, İhsan Yılmaz ve Zeynep Oral da ‘Nutuk’u öneriyor. 

2- MODERN TÜRKİYE’NİN DOĞUŞU-BERNARD LEWİS

(Arkadaş Yayınevi)

Türkiye’nin çağdaşlaşma tarihini, Cumhuriyet’in ilk ve engebeli yıllarını anlamlandırmak için önemli bir kaynak. 1998’de Atatürk Uluslararası Barış Ödülü’ne layık görülen tarihçi Bernard Lewis, Türklerin son 250 yıldaki çağdaşlaşma çabalarını tek kitapta anlatıyor. Doğan Hızlan, İlber Ortaylı, İhsan Yılmaz, Metin Celâl ve Zeynep Oral kitabı seçenler arasında.

3- ŞU ÇILGIN TÜRKLER-TURGUT ÖZAKMAN

(Bilgi Yayınevi)

2005’te yayımlandığında büyük ilgi görmüş, aynı yıl içinde 275 kez basılmıştı. Kitap bugün 470’inci baskısına ulaştı. Cumhuriyet’in kurulması sürecinde verilen Milli Mücadele’yi işleyen eserle ilgili olarak Zeynep Oral şunları söylüyor: “Cumhuriyet’in nasıl fedakârlıklarla, nasıl yokluklardan var edildiğini, bu müthiş serüveni anlatan tarihi bir roman.”  

4- ÇANKAYA-FALİH RIFKI ATAY

(Pozitif Yayınları)

Yazar, Milli Mücadele’den Cumhuriyet’in kuruluşuna devrimleri, Atatürk’ün fikirlerini ve kişiliğini anlatıyor. İhsan Yılmaz “Atay, Atatürk’ün yanı başında bulunmuş, meşhur sofralarının devamlı katılımcılarından olmuş bir yazar. ‘Çankaya’ hem Atatürk’ün özel hayatına hem de Cumhuriyet’in kuruluşuna içeriden bakış sunan önemli bir eser” diyor.  

5- TEK ADAM-ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR

(Remzi Kitabevi)

Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatına odaklanan bu üç ciltlik eserde yazar, Atatürk’ün farklı dönemlerini tarafsız bir şekilde işliyor. Kitap Türkiye’nin kuruluşunu, kuruluş döneminde yaşanan olayları, devrimleri, devrimlerin yapılma amacını detaylı bir şekilde anlatıyor. İlber Ortaylı öneriyor.

6- CUMHURİYET’İN DOĞUŞU-İLBER ORTAYLI

(Kronik Kitap)

Zübeyde Hanım’ın hayatıyla başlayan kitap Türkiye’nin kuruluşunu anlatıyor. Cem Fakir “Daha önce ‘Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ kitabına imza atan İlber Ortaylı, bu kez kurtuluş ve kuruluş yıllarını anlatıyor. İlber Hoca Cumhuriyet tarihimizin en önemli konularını yorumluyor ve de 100 yılın muhasebesini yapıyor” diyor.

7- SODOM VE GOMORE-YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU

(İletişim Yayınları)

İstanbul’un işgal altındaki yıllarını ve mütareke dönemini anlatan roman o yılların çürümüş ve yozlaşmış insanları üzerinden ahlak ve toplum değerlerini sorguluyor. İşgal sırasında İstanbul’da işbirlikçi olarak çalışan kişiler ve onların yaşam tarzlarına dair eleştiriler getiriyor. Doğan Hızlan ve Ebru Aykaç’ın favorileri arasında.

8- ATEŞTEN GÖMLEK-HALİDE EDİB ADIVAR

(Can Yayınları)

Birinci Dünya Savaşı’nın ardından başlayan ve Kurtuluş Savaşı’yla devam eden mücadele yıllarını konu alan kitap, savaş sırasında ihtirasları, aşkları ve kıskançlıkları arasında kalan insanların verdiği psikolojik savaşı aktarıyor. Yazarın bizzat kendi gözlemleriyle Kurtuluş Savaşı dönemini ve Cumhuriyet’in nasıl kazanıldığını anlatan eseri Ebru Aykaç öneriyor.

9- ATATÜRK, KURUCU FELSEFENİN EVRİMİ-ZAFER TOPRAK

(İş Bankası Kültür Yayınları)

Mustafa Kemal Atatürk’ün entelektüel kişiliği üzerinde duran kitap Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda rol oynayan siyasi, felsefi görüşleri mercek altına alıyor. Metin Celâl kitap için “Atatürk’ün önderliğinde yeni bir Türkiye’nin doğuşunu ve 100 yıllık gelişmeleri ana kaynaklara inerek ve felsefesini tespit etmeye çalışarak araştıran bir yapıt” yorumunu yapıyor.

10- YORGUN SAVAŞÇI-KEMAL TAHİR

(Ketebe Yayınları)

Eser Osmanlı devletinin mütarekeyi imzalamasından Milli Mücadele’nin güçlendiği döneme kadar yaşanan olayları İttihat ve Terakki üyesi, yüzbaşı Cemil’in hikâyesi üzerinden aktarıyor. Doğu Yücel “1. Dünya Savaşı sonrasında yorgun düşen askerlerimizin her şeye rağmen cesaretle işgalcilere karşı mücadelesini anlatan roman diziye de uyarlanmıştı” diyor.