Başkent'in sokakta çalıştırılan çocukları

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Ankara İl Müdürlüğü öncülüğünde Ankara sokaklarında çalıştırılan Türk ve Suriyeli çocuklara yönelik araştırma, çarpıcı sonuçları gözler önüne serdi.
‘Ankara Sokaklarında Çalıştırılan Çocuklar, Sorunlar ve İhtiyaçlar Araştırması’nda, ortalama yaşları 13 olan 40’ı Suriyeli, 52’si Türk(10’u kız, 82’si erkek) toplam 92 çocuk ile yüz yüze görüşmeler yapıldı.
Araştırmaya katılan çocuklar, günde ortalama iki öğün yemek yediğini bildirirken, çocukların yüzde 31.5’i kahvaltı yapmadığını anlattı. Türk çocukların yüzde 46.9’unun, Suriyeli çocukların ise yüzde 62.5’inin sokakta çalıştırılırken, yiyeceklerini dışarıdan temin ettikleri belirlendi. 8 çocuk ise çöpten bulduklarını yediğini ifade etti.
Çocukların eğitim durumlarına yönelik bilgilerin de yer aldığı araştırmada, hiç okula gitmediğini belirtenler ile okulu terk ettiğini aktaran çocukların oranı yüzde 30.8 olurken, Suriyeli çocukların halihazırda okula gitmedikleri saptandı. Suriyeli çocukların yüzde 58.3’ü savaş ve göç nedeniyle okula devam edemediğini, Türk çocuklarının yüzde 22.2’si de çalışmak zorunda olması nedeniyle eğitim hayatını bıraktığını aktardı. Türk vatandaşı çocukların yüzde 38.5’inin, Suriye vatandaşı çocukların ise yüzde 51.3’ünün babalarından şiddet gördüğü ortaya çıktı. Araştırmada ayrıca, ortalama yaşları 13 olan sokakta çalıştırılan çocukların yarısından fazlasının sokakta istenmedik davranışlarla karşılaştığı, şiddet gördüğü ve kaza riski yaşadığı da belirtildi.

ORTALAMA ÇALIŞMA YAŞLARI 10

Araştırmaya katılan çocukların sokakta çalıştırılmaya başlama yaş ortalamasının 10 olduğu belirlindi. Türkiye vatandaşı çocukların Suriye vatandaşı çocuklara göre daha erken yaşta işe başladıkları gözlemlenirken araştırmaya katılan çocuklarda sokakta çalıştırılmaya başlama yaşı en düşük 4 en büyük 16 olarak saptandı. Çocukların yarısından fazlasının sokakta çalışmayı bir avantaj olarak yorumladığı, bu avantajların büyük bir çoğunluğunun para kazanma, boş zaman değerlendirme ve özgürlük hissi olduğu kaydedildi.

ATIK TOPLAYIP, MENDİL SATIYORLAR

Çocukların sokakta ne gibi işlerde çalıştırıldıklarına yer verilen araştırmada, çocukların en fazla yaptıkları işler, yüzde 33.7 oranıyla atık toplama, yüzde 34.8 oranıyla da mendil satma olarak belirlendi. Ayrıca çocukların yüzde 5.4’ü mezarlıklara su taşıma işini yaptığını, yüzde 4.3’ü de cam sildiğini aktardı. Çocukların yaptığı diğer işler ise tartıcılık, ayakkabı boyama, dilenme, sokakta su ve gıda satma olarak sıralandı. Araştırmada, çocukların çalışarak sokakta geçirdikleri süre ortalama 7.5 saat olarak hesaplandı.

EN ÇOK KARŞILAŞTIKLARI: TEHDİT

Çocukların sokakta en sık karşılaştıkları istenmedik davranışlar sırasıyla yüzde 36.5 oranıyla ‘bağırma/tehdit’, yüzde 21.2 ile ‘küfür/hakaret’ oldu. Bu iki kategoriyi dükkân sahipleri tarafından uygulanan şiddet ve diğer çalışan çocuklar tarafından uygulanan şiddet izledi. İstemedikleri davranışlarla karşılaşan çocukların yüzde 34.7’si, hiçbir şey yapmadığını ve sustuğunu, yüzde 28.6’sı ise kaçtığını ifade etti.

ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER

Araştırmanın sonuç bölümünde sokakta çalıştırılan çocuklara yönelik alınması gereken önlemler de kapsamlı bir şekilde sıralandı. Bu durumdaki çocuklar için koruyucu, tedavi ve rehabilite edici çalışmalara ağırlık verilmesi gerektiğine işaret edilen araştırmada, “Sokakta çalıştırılmaya yönelik yaptırımların onarıcı adalet temelinde ele alınması önemlidir. Bu bağlamda, sokakta çalıştırılan çocuklara ve ailelere yönelik ceza temelli yaptırımlar, yerini sorunun köklerine dokunan mesleki müdahalelere bırakmalıdır” önerisine yer verildi.
Sokakta çalıştırılan çocukların farklı gelişim özellikleri ve ihtiyaçlarının dikkate alınması gerektiği belirtilen araştırmada, çocuk polisinin bir kurum olarak geliştirilmesi, sorunu ailede çözmek amacıyla sosyal hizmetlerin güçlendirilmesi, Suriye vatandaşı çocukların eğitim, ailelerinin ise istihdam sorunlarının ortadan kaldırılması gerektiği aktarıldı.

RİSK HARİTALANDIRMASI YAPILMALI

Ayrıca yapılacak risk haritalandırması sonucu belirlenen bölgelerde çocuklarla doğrudan temas kurabilecek birimlerin oluşturulması gerektiği belirtilirken, bu birimlerin işleyişlerine yönelik, “Bu birimlerde yapılacak çalışmalara, sokakta çalıştırılan çocuklar içinden seçilecek rol modeli çocukların da dahil edilmesi gereklidir. Bu çalışma hem rol modeli olan çocukları güçlendirecek hem de diğer çocuklara ulaşımı kolaylaştıracaktır. Bu uygulama, çocukların kendi temsiliyetlerini oluşturarak ihtiyaç ve taleplerini doğrudan iletmelerini sağlayacaktır” değerlendirmesi yapıldı.