Taş döşemeli sokaklarda 150 yıllık evler

İlk seyahatlerimi doğup büyüdüğüm İstanbul’dan ailemle birlikte İzmir’e yapıyordum. Çünkü annem İzmirli’ydi. Ama tek başıma karar verip gittiğim ilk büyük seyahatim dört arkadaşımla birlikte oldu. Ailelerimizden zorla kopardığımız izinlerle kocaman bir çadırla Kuşadası kıyılarına demir atmayı planlıyorduk. Ancak çadırı kurmayı bir türlü beceremedik. İki gün sonra paramız bitince geri dönmek zorunda kaldık. Bu da bundan sonraki seyahatlerimde daha hazırlıklı ve bilinçli olmamı sağladı.

Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu Radyo-TV Bölümü’nde okurken ilk yıl iki arkadaş Hatay, Arsuz ve Kilis’i gezdik. Bizde kalan, aldığımız beşer kilo oldu. Çünkü yörenin yemekleri bir harikaydı. Mezun olduktan sonra, 1987’de, tek televizyon kanalı olan TRT’ye gidip gelmeye başladım. İki yıl sonra sınavı geçip TRT elemanı oldum. Ve 20 yıldır onlarca program hazırladım.

SERAMİK SEVENLER GİTMELİ

Aydın Karacasu’ya gidişim TRT 2 için hazırladığım Keşif Tutkusu adlı programla oldu. Beni en çok cezbeden şey Karacasu’nun antikçağdan kalma bir yerleşim yeri olması, çevresinin yılın 12 ayında yeşilliğini koruması, günümüze kadar yaşatılan seramikçilik, demircilik, semercilik ve dericilik gibi el sanatları, mumbar dolması gibi yöresel yemekleri, günümüze kadar sağlam kalmış en az 150 yıllık Karacasu evleri, doğanın her renginin görülebildiği yaylaları oldu. Tabii bir de Görle Kanyonu, Sırtlanini Mağarası ve Türkiye’nin en büyük açık hava müzesi konumundaki Afrodisisas Antik Kenti’nin burada olması önemliydi.

Aslında Aydın’da Karacasu’nun çevresinde gidilebilecek pek çok ilçe daha var ama görülmeye değecek olan yer Karacasu. Çünkü buranın taşı toprağı tarihle kaplı. Karıncalı Dağı’nın eteğinde olması, yazın serin geçmesi sebebiyle çevre il ve ilçelerde konaklamaktan çok daha avantajlı. Ayrıca sahip olduğu kırmızı kil sayesinde seramik sevenlerin uğraması gereken bir yer.

Karacasu, Tarihi Kentler Birliği üyesi bir ilçe. Dar, taş döşemeli cadde ve sokaklarıyla tarihi dokusu bozulmadan korunmuş. Küçükarık Sokak, Dellalzade Sokak ve Semerciler Arastası’nı her giden mutlaka görmeli. Sokaklarda evlerin avlu duvarı olan yüksek taş duvarlar arasından yürünüyor. Karacasu’nun en dikkat çeken özelliklerinden biri, evleri. Arnavut kaldırımların kenarında, yüksek avlu duvarlarıyla çevrili bu evlere büyük, ahşap kapılardan giriliyor.

Evin hanımı, çeyizini bu kapıdan geçirmiş, evim aydınlık olsun, ısısın diye gelin lambasını bu kapının arkasında, bu eve ilk geldiği gün yakmıştır. Şamatasız, rahat, güvenli bir yaşama biçimi kapının ardında, yüksek avlu duvarlarının içindedir. Bu hayatı koruyabilmek için duvarlar yüksek, dış kapı sağlam tutulmuştur. Ancak bu duvarlar sadece bir yerde, küçük bir kapıyla komşuya açıktır. İki komşu arasında kilitsiz, teklifsiz gelinip geçilen bir bahçe kapısı var.

Evlerin ana binaları taş duvarlı, ahşap örtülü ve iki katlıdır. Alt katta, ambarlar, meyve odaları ve odun konulan yerler bulunur. Yanları trabzanlı bir merdivenden ikinci kata çıkılır. Bazı evlerde tavan çatılarla veya boyayla süslenmiş. Evlerin önü de genelde doğuya dönüktür. Böylece sabah güneş odaları aydınlatır. Her oda yıkanma, oturma, yatma, yeme ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde düşünülmüş. Odaların en ilginci "Köşk oda". Caddeye en yakın olan bu oda kilimler, sedirler, yer minderleri, çeyizden çıkarılmış oyalı yastıklar, oyalı perdelerle süslenir. Çeyiz sandığı odanın uygun bir yerine yerleştirilir. Köşk oda, uğur getireceğine inanılan gelin lambasıyla aydınlatılır. Yeterli oda yoksa gelin ve damat bu odada yatarlar.

GELİN TESTİSİ ALMADAN DÖNMEYİN

Misafirperver insanların yaşadığı Karacasu’da acıktığınızda sofranıza zeytinyağlı sebze yemekleri gelir. Yöreye has hazırlanan patlıcan dolması ve etli bamya yemeğinden tatmadan ilçeden ayrılmamakta fayda var. Bir de özel günlerde mumbar dolması ve kelle aşı hazırlanıyor. Buraya giden turistler öncelikle ilçe merkezindeki lokantalarda Karacasu’ya has pide çeşitlerini tadabilirler. Kavurucu yaz sıcağında doğal klimalı Kahvederesi’ndeki restoranlarda kuyu ve

çevirme kebaplarını, Afrodisisas yolu üzerindeki turistik restoranlarda Türk ve dünya mutfağından değişik yemekleri deneyebilirler. Dönüşte tanıdıklarına hediye almayı planlayanlar, Gelin Testisi adı verilen buraya özgü seramik çalışmasını da yanında götürmeli.

YARIŞMA PROGRAMI KEŞİF TUTKUSU’NA KATILIN

Her cumartesi akşamı saat 21.30’da TRT 2’de yayınlanması için ilginç bir gezi-yarışma programı hazırlıyoruz; Keşif Tutkusu. Yöreyi hiç bilmeyen iki yarışmacının, onlara verdiğimiz ipuçlarını kullanıp kısıtlı bir zamanda belirli mekanları bulmaları gerekiyor. Bu sırada biz de yarışmacıların gözünden yörenin tarihini, kültürünü, insanlarını, dokusunu ve tatlarını çekip hisettiriyoruz. Şimdiye kadar 35 bölüm çekilen yarışma sayesinde daha önce gitmiş olduğum yerleri bile çok daha yakından tanıyorum.

EN SEVDİĞİ 5 YER

á Tire á Şam á Capetown, Güney Afrikaá Siem Rab, Kamboçya á New York

neyle seyahat ediyor

Deniz vasıtası hariç ne olursa

nerede kalıyor

Mümkünse yöresel ama işletme kıvamı iyi olan yerlerde, yurtdışında 3-4 yıldızlı otellerde

seyahatte ne okuyor

Varsa gittiği yerle ilgili bir kitap, 1914 Sarıkamış savaşı ile ilgili kitaplar (Bununla ilgili bir senaryo hazırlıyor.)

çantasının vazgeçilmezleri

Kahverengi botlar, sağlık çantası, içinde zeytinyağı olan matara