Muhabbet ehliyiz

Bırakın kırsal kesimde yaşayanlarımızı, çağdaşlıkta en ileri gittiği söylenen kentlerdeki insanlarımızın davranışlarına şöyle bir baktığımızda bile bize özgü olan bir şeyler görürüz. Sergilediğimiz insan manzaraları, dünyanın başka yerlerinden örneğin bir Avrupa kentindekinden farklıdır. Bir kentimizin meydanında (şimdi hangi kentimizde şöyle meydan gibi bir meydan var diye sormayın şimdi!) insanların trafik ışıklarını hiçe sayarak, adeta çiçeklere basarak karşıdan karşıya geçmeye çalışmaları; otomobillerini ata biner gibi birbirlerinin haklarını azami ölçüde ihlal ederek kullanmaları; kadınların ve erkeklerin bedenlerini taşıma, selamlaşma, kucaklaşma, öpüşme biçimleri bir Avrupa kentindeki insan davranışlarına benzemez.

 

Başka toplumların davranışlarıyla bizimkiler arasındaki farklılıklar, saymakla bitmeyecek kadar çoktur ama onların en göze çarpanlarından bir tanesi, okumayla, yazmayla başımızın hoş olmaması ama konuşmaya, muhabbete bayılmamızdır. Bizim ülkemizde, otobüste, trende, uçakta, orada, burada, şurada elindeki kitabına, dergisine gömülmüş insanlar görmeniz pek mümkün değildir. Dünyanın başka hiçbir milletinin gündelik dilinde, okumakla devlet adamı olmanın eşitlendiği ya da fazla okumanın beden ve ruh sağlığına kötü geleceğiyle ilgili ifadeler olamaz. Hem çocuklarımıza okuyup adam olmaları, devlet kapısında bir yer kapmaları için her türlü gazı veririz hem de nasılsa kitaplara ısınmış, onları dost bellemiş, başını kitaptan kaldırmayan çocuğumuz için "Hastalanacak yavrucak!" diye endişeleniriz.

 

Erkekler, kahvehane, birahane ve meyhanede esasen "muhabbet" için bir araya gelirlerken, kadın yaratıcılığı bir araya gelmek, "dedikodu" yapmak için sayısız fırsatlar ortaya çıkarır; tek başına "komÅŸuluk" deÄŸil, "komÅŸu gezmeleri" hala birçok insanın hayatında çok önemlidir. Bu "muhabbet"lerde önde gelen "söz ustaları", "sözü dinlenir" kimseler hep vardır. Bu sözlü gelenek, çok kanallı televizyonlar ve radyo cümbüşüyle birlikte, fasılasız biçimde sürmektedir. Türk insanı, artık büyük çoÄŸunlukla okuma yazma bilse de, resmi rakamlar yüksek bir okuryazarlık oranı bildirseler de,Âancak sözlü kültürde görülebilecek bir zihinsel iÅŸleyiÅŸe sahiptir ve gündelik hayatında bunun doÄŸal sonuçlarını sergilemektedir.

 

Oldukça geniş bir argo kelime kullanımına sahibizdir. Evet, Batılılar da çok sövüp sayarlar ama döner dolaşır hep aynı tarzda küfrederler. Onların bu kısıtlı argo sözlerinden bir edebiyat dağarcığı çıkması mümkün değildir. Bizim öyle mi ya! Aramızda hemen her durum için tam duruma uygun kıvamda argo söz üretebilen nicelerimiz vardır. Burada yaşamak, sözlü, muhabbet kültüründe yaşamanın tüm hazlarının yanı sıra argoda sınır tanımaz bir yaratıcılığın ürünleriyle her an karşılaşma fırsatı sunar insana. Rengarenk küfürler, tüm hayat alanlarımızı kuşatır; çoğumuz açıkça küfürbazızdır.

 

Tüm bunlar, bu köşede ileride çokça dile getireceÄŸimiz, üzerinde ayrıntılı biçimde duracağımız söze dayalı, muhabbet kültürü dairesinde yaÅŸamamız nedeniyledir. Bakmayın küfrün bini bir para, kıyamet kadar çok olduÄŸuna, burada "tatlı dil yılanı deliÄŸinden çıkarır." Â