Uzun mesafe yolculukları için ucuz uçak geliÅŸtirildi

Boeing kuruluÅŸu hava yolculuklarını ucuzlatacak uzun mesafe uçağı geliÅŸtiriyor. Ekonomik uçak "7E7 Dreamliner", Airbus uçaklarıyla rekabet edebilecek tek model olarak görülmekte. Dünyanın en iyi uçak tasarımcılarından biri olan Walt Gillette, altmışlı yıllarda Boeing 707’yi daha sonraki yıllarda ise 727,737,747, 767 ve 777 modellerini geliÅŸtirmiÅŸti. Fakat son olarak tasarladığını uçak kariyerinin en önemli ve en zor olanı. "7E7 Dreamliner" olarak adlandırılan 200 yolcu kapasiteli uçak bugüne kadar üretilen tüm Boeing modellerinin yerini alabilecek özelliklere sahip. Yeni tasarımda büyüklük ve hız deÄŸil ucuzluk önemli. Ayrıca diÄŸerlerine göre daha az masraf çıkartacak tekniÄŸin, zor durumda olan uçak ÅŸirketlerini de kurtarması bekleniyor. Ä°flasın eÅŸiÄŸindeBoeing kuruluÅŸu, 12 Aralık’ta projeyi onayladığı takdirde ilk 7E7 uçakları 2008 yılında ÅŸirketlere teslim edilebilecek. 11 Eylül’de yaÅŸanan terör saldırılarından sonra Boeing kuruluÅŸu en kötü dönemlerini yaÅŸamaya baÅŸladı. KuruluÅŸun en iyi müşterileri iflasın eÅŸiÄŸinde. BirçoÄŸu henüz hiç kullanılmamış olan 2000’in üzerinde uçak çölde bekliyor. Boeing, son üç yılda 40 000 çalışanını iÅŸten çıkardı ve ilginin azalması üzerine 757 modelinin üretimini durdurdu. "Airbus ve Boeing arasındaki rekabetten kazançlı çıkmak mümkün deÄŸil" diyor Gillette. Milyarlarca dolarlık projeler hazırlayan iki kuruluÅŸun gelecekle ilgili öngörüleri farklı: Airbus, ÅŸirketlerin uzun mesafe uçuÅŸlarından kazançlı çıkabilmeleri için yolcu kapasitesinin büyük olması gerektiÄŸine inanırken, Boeing örneÄŸin Londra ve Tokyo arasında uçan yolcuların aktarma yapmak istemeyeceklerini düşünerek uzun mesafelerde aktarmasız uçabilecek daha az yolcu kapasiteli uçak modelleri üretmeyi tercih ediyor. 777 modelinden itibaren uçaklar bilgisayarla tasarlanmaya baÅŸlandı ve tasarım programları o zamandan bu yana iyice geliÅŸtirildi. "Mesela 777’de kapı biraz daha geniÅŸletilmek istendiÄŸinde bu iÅŸ için 12 mühendis üç hafta boyu çalışmak zorundaydı. Ama bugün aynı iÅŸi bir mühendis en fazla bir saat içinde tamamlayabiliyor. Mühendisler istedikleri özellikleri bir süper bilgisayara yüklediklerinde iÅŸlemci en iyi biçimi otomatik olarak gösteriyor. 7E7 modeli üzerinde ÅŸu sıralar yüzlerce mühendis çalışıyor ve iÅŸleri hiç de kolay deÄŸil. Çünkü Gillette’in amacı en ucuz makineyi üretmek. Yeni geliÅŸtirilmiÅŸ motorlar %8 daha az yakıt tüketecek, yakıt depoları da %8 oranında küçültülebilir diyor tasarımcı. Küçük yakıt deposu, daha küçük kanatlar ve daha düşük ağırlık demek ve bu sayede motorlar biraz daha küçük boylarda üretilebilecek. 7E7 halihazırdaki jetlerden %20 daha az kerosin yutacak. Hafif malzemeUçağın daha hafif olması için alüminyum kullanımı kısıtlanmış. Ağırlığın yarısını karbon lifiyle güçlendirilmiÅŸ plastik, diÄŸer yarısını ise %20 alüminyum, %15 titanyum, çelik ve diÄŸer malzemeler oluÅŸturacak. Plastik, hafif olmasının ötesinde dayanıklı da. Ve uçak ÅŸirketleri bu sayede milyonlarca dolar tasarruf edebilecek. Halihazırdaki uçaklar altı yılda bir örneÄŸin gövde üzerindeki çatlakların kontrol edilebilmesi için D-Check muayenesinden geçirilmekte. 7E7, yeni sensorlar sayesinde daha az güvenlik kontrolü gerektirecek ve en az 50 yıl kullanılabilecek diyor mühendisler. Tüm bunların ötesinde 7E7 modelinde en önemli deÄŸiÅŸiklik üretimde. Boeing kuruluÅŸunun son ürünü, ilk küresel uçak modeli olacak. Projeye göre gövdenin bazı parçaları Ä°talya’dan, kanatlar Japonya, diÄŸer parçalar ise Kanada, Fransa veya Çin’den getirtilebilecek. Boeing, parçaları gemiyle deÄŸil üç 747-400 jetini yük taşıyacak ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirerek taşımayı planlamış. Daha hızlı üretimBu tür bir uçağın montajı bugüne deÄŸin 3000 iÅŸ gücü demekti. Ama Boeing firmasının son hesaplarına göre 800-1200 iÅŸ gücü yeterli. Çünkü 7E7, tıpkı bir uçak maketi gibi (Gillette) kolayca birleÅŸtirilecek. 747-400 tipindeki bir uçak 150 000 farklı parçadan birleÅŸtirilmesine karşın 7E7 modeli birkaç düzine modülden oluÅŸacak. Bu yüzden de montajın üç gün içinde tamamlanması bekleniyor, diÄŸer üç günde de cila iÅŸleri tamamlanacak. Hızlı montaj fikri Japonya’daki otomobil üretimine dayanıyor. Japonya, parçaları diÄŸer ülkelere yaptırdıktan sonra montajını yapıyor. Bazı gövde parçalarını üretecek Ä°talyan Alenia firması gerekli kablo baÄŸlantılarını ve pencereleri de monte edebilir. Boeing, yabancı firmaların üretim maliyetinin önemli bir kısmını dolayısıyla da riskleri de üstlenmelerini bekliyor.Â