Kozmik renk mavI

Mavi, hayatımızı saran en önemli renk. İlk bakışta saçma gibi gelebilir ama başımızı kaldırıp gökyüzüne, denize, birçok ürünün paketine, dev şirketlerin logolarına, ünlü ressamların tablolarına, hatta fazla uzağa gitmeden üzerimizdeki gömleğin rengine bakarsak, mavinin hayatınızdaki yerini anlarız. Uzmanlara göre mavi sonsuzluğu çağrıştırdığı için, insanlara huzur veriyor.

KLM Havayolları'nın yolcuları için yayınladığı Holland Herald Dergisi'nde yer alan bir yazıda ‘‘mavi’’ konusunu işlendi. Mavinin uygarlık tarihi boyunca insan yaşamında kapladığı yer çeşitli örneklerle okuyucuya aktarıldı:

Gökyüzünün, denizlerin, okyanusların rengi olan mavi, bir inanışa göre seyahat ve uzaklığı temsil ediyor.

Mürekkep kullanılmaya başlandığından beri yazıda en baskın renk olarak kullanılan mavi, bir müzik türüne isim de verdi. Neden ‘‘Blues’’ deniyor da ‘‘Greens’’ denmiyor? Hiç şüphesiz mavinin insan üzerindeki egemenliği yeşile oranla çok daha fazla olduğu için.

İnsanlar, giyinmeye, kendilerini ister ritüel, ister süslenme amacıyla boyamaya başladıkları andan itibaren kullandıkları renkler arasında en popüler renk mavi oldu.

ABD'de yaptırılan bir araştırmaya göre, son yıllarda her iki kişiden biri halısının rengi için maviyi tercih ediyor.

Mavinin sanatçılar için önemi tartışılmaz. Bela Bartok'un ünlü operasının adı Bluebeard's Castle. Ünlü Hollandalı ressam Vermeer'in ‘‘Woman in Blue’’ ve Chagall'ın ‘‘Wedding’’ tabloları, mavinin sanata yansıdığı diğer örnekler. Picasso'nun yapıtlarının en güzelleri ‘‘Mavi Dönem’’e aittir.

Mavinin gücüyle yaratılan mimari şaheserler ise saymakla bitmez. Bunlardan ilk akla geleni, mavi çinileriyle dünyaca ün kazanan Sultanahmet Camii. Bir başka mimari eser ise Londra dışındaki Hampton Court Sarayı.

Mavi, ticari amaçla da çok kullanılan bir renk. Meşrubat kutularından araba rengine, çamaşır yumuşatıcılarından defter kaplarına, üretim ve pazarlamanın her alanında maviye rastlamak mümkün.

İmaj yaratıcıları, firma logolarında ana renk olarak maviyi sık sık kullanıyorlar. Onlara sorarsınız mavi, otorite ve verimliliğin simgesi. En iyi şirketlere ‘‘blue chips’’ denmesinin nedeni bu. KLM, IBM, Ford, Volvo, FIAT, Pepsi, maviyi kullanan büyük şirketlerden sadece birkaçı. Renk teorisyeni Tom Porter da mavinin şirketlerin tanıtımında kullanılan en hakim renk olduğunu söylüyor. Ancak Porter'a göre doğru mavi'yi kullanmak çok önemli...

Mavi, her dönemde modanın en önemli rengi oldu. Dünyaca ünlü İngiliz Vogue dergisinin yazarı Luella Bartley'e göre mavinin en iyi yanı, herkese yakışıyor olması. Bu yüzden çok kullanılıyor. Hiçbir zaman son moda olmuyor ama modası geçmiş de olmuyor. Marie Claire Dergisi yöneticileri ise mavi kapakla yayınladıkları sayıların en çok satanlar olduğuna değiniyor.

Yirminci yüzyılın en çok giyilen giysisi blucin, adını maviden alıyor. Mavi, kadınların makyajında çok eskiden beri önemli yer tutan bir renk.

Doğada mavinin yeri ise bambaşka. Denizlerin ve gökyüzünün dışında mavi, birçok çiçek ve hayvanda da baskın renk olarak insanın karşısına çıkıyor.

Sakinleştirir huzur verir

Mavinin her alanda çok kullanılmasına, insanların ilk tercihleri arasında yer almasına psikologlar, şu açıklamayı getiriyor: Mavi, deniz ve gökyüzünü çağrıştırdığı için, insanı sakinleştirip, rahatlatıyor.

Psikanalizin babası Sigmund Freud da ‘‘okyanussal’’ terimini sakinliği belirtmek için kullanmıştı.

Mavinin tüm insanlara hitap edip onları rahatlatmasının fizyolojik nedenleri olduğu da öne sürülüyor. Araplar, yıllardır mavi ışığın kanın akışını yavaşlattığına inanırlar. Yirminci yüzyılın ünlü renk teorisyenlerinden Faber Birren de kırmızı ve benzeri sıcak renklerin tansiyonu yükselttiğine, mavinin ise aksi yönde etki gösterdiğini savunuyor.