"Yolda geçen süre mesaiye dahildir"

Adalet Divanı bu kararı (yangın ve elektronik güvenliği sektöründe çalışan) İspanyol Tyco şirketiyle ilgili bir davada aldı. Şirket 2011 yılında bölge bürolarını kapadığından, görevli teknisyenlerin sabit bir ofisi yok. Bu sebeple, Madrid’deki merkeze bağlı çalışan teknisyenler çalışma noktalarıyla ofis arasında her gün saatlerce yol yapmak zorunda kalıyorlar. Bu yol bazı günler 100 km’yi ve 3 saati aşabiliyor. Tyco yönetimi sabah-akşam işe gidip gelirken geçen sürenin çalışanın ‘dinlenme vakti’ne dahil olduğunu öne sürüyordu. İspanyol mahkemelerinde açılan davayı kaybeden şirket, konuyu Avrupa Adalet Divanı’na götürmüştü.

Hukukçular: Bütün çalışanlara yayılacaktır
Geçen hafta görülen davada mahkeme “sabit veya alışılmış bir çalışma yeri olmayan çalışanların sabah evleriyle (şirket tarafından belirlenmiş) ilk çalışma noktaları ve akşam, son çalışma noktaları ile evleri arasında geçen süre, mesai süresine dahildir” şeklinde özetlenebilecek bir karar verdi.

Avrupa Birliği (AB) mevzuatı çalışma (mesai) süresini “çalışanın işinde, işverenin tasarrufunda ve işini yapmakla mükellef olduğu süre” şeklinde tanımlıyor. AB ülkelerinde, özel sözleşmeler veya özel tanınan haklar hariç, çalışanların  genellikle evleri ile iş yerleri arasında geçen ulaşım süresi için bir maddi karşılık talep etme hakları bulunmuyor.

Avrupalı hukukçular, Adalet Divanı’nın bu kararının bütün üye ülkeler için bağlayıcı olduğunu hatırlatıyorlar. Bu durumda önce (plasiyerler, satıcılar, teknisyenler gibi) ofis dışında çalışanların yolda geçen sürelerinin mesaiden sayılacağını, sonra, büyük olasılıkla, bu hakkın diğer çalışanlara da yaygınlaştırılacağını öngörüyorlar. Ancak bunun uzun süre alacağını da düşünüyorlar.

İK uzmanları: Çalışanlara zarar verebilir
İK uzmanları ise, çalışanların lehine önemli bir kazanım gibi görünse de, böyle bir uygulamanın, (şirketler için, pratik uygulamadaki zorlukların ötesinde, ağır bir mali yük anlamına geleceğinden) uzun vâdede çalışanların aleyhine işleyebileceği uyarısında bulunuyorlar. Şirketlerin, ofise yakın bölgede ikamet eden personeli tercih edeceklerini, bunun da iş bulmayı ve işsizlikle mücadeleyi zorlaştıracağını düşünüyorlar.

Türkiye’de durum nedir? Bu karar Türkiye’yi bağlar mı?
Türkiye’de mevzuata göre mesai, o işyerinde mesai olarak bilerlenen saatte başlamaktadır. Buna göre ev ile işyeri arasında geçen süre mesaiye dahil değildir. Çalışan ofis dışında görevlendirildiğinde, yolda geçen süre mesaiye dahildir. Ancak görev tanımı gereği sürekli ofis dışında çalışanlar için yolda geçen süre mesaiye dahil değildir.

Nihayet, Türkiye AB üyesi olmadığından, AB Adalet Divanı’nın kararları Türk mahkemeleri için bağlayıcı değildir.