Genç girişimcilerin ücretsiz danışmanı

ADANALI girişimci Esra Özden, uzun yıllar kurumsal şirketlerde çalıştıktan sonra 17 yıl önce kendi danışmanlık şirketini kurdu. Özden daha sonra sanayi boyaları, enerji verimliliği gibi farklı alanlarda girişimler yaptı. Çukurova’nın ilk ekonomi gazetesi Refleks’i kuran Özden, bir süre sonra ABD’ye girişimcilik eğitimi almaya gitti. 2016 yılında Adana’ya dönerek Girişimcilik Ekosistemi Derneği’ni kuran Özden’in, 2021 yılında hayata geçirdiği Dijital Kuluçka Merkezi projesi büyük ses getirdi. Girişimcilere ücretsiz mentorluk programı sağlayan proje, aynı zamanda girişimci adaylarına nereden yatırım alabileceğini gösteren bir mekanizma sağlıyor. Hem birbirinden farklı alanlarda fikirleri olanları hem de girişimcileri destekleyerek Anadolu’daki girişimci sayısının artmasını kafaya koyan Özden’in hikâyesini kendisinden dinledik...

BİZDE GİRİŞİMCİLİK VAR

“Adanalı bir ailenin kızıyım. Liseye kadar Adana’da okudum, daha sonra İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdim. O dönemler kamuda çalışma hayalim vardı. Karar mekanizmalarının içinde olmak istiyordum. Mezun olmaya yakın özel sektörün bana göre olduğunu anladım ve kurumsal şirketlerde çalıştım. 9 yıl kurumsal şirketlerin farklı departmanlarında yöneticilik yaptıktan sonra kendi işimin sahibi olmaya karar verdim. Adana’da herkes benim gibidir aslında. Herkes kendi işinin sahibi olmak ister. Şirketlere yönelik eğitim ve danışmanlık şirketi kurdum. Çünkü Çukurova bölgesindeki şirketlerin daha çok gelişmesi gerektiğini ve buradaki enerjinin doğru yerlere kanalize olmadığını düşünüyordum. Şirketlere yönetim, kârlılık, inovasyon gibi pek çok konuda danışmanlık vermeye başladım. Ardından Çukurova bölgesinin ilk ve tek ekonomi gazetesi Refleks’i kurdum. Sonra sanayi boyaları sektörüne girdim. Bu alanda ilerledikten sonra enerji sistemleri sektörüne girdim. İstanbul’daki bir ortağımızla birlikte bölgedeki sanayi kuruluşlarının enerji verimliliğini artırmaya yönelik projeler yaptık. Satın alma zirvesi, iş dünyasının etkinliğini artıracak projeler yaptık.”

ABD’DE EĞİTİM ALDI

Kendisini “hiperaktif bir girişimci” olarak tanımlayan ve iş hayatı birbirinden farklı alanlarda devam eden Özden’in kafasındaki tek hedef konvansiyonel şirketleri yeni sektörlere sokmak ve geliştirerek bölgeyi daha çok kalkındırmak olmuş.

Özden bunun da formülünün teknoloji tabanlı girişimler olduğunu keşfetmiş: “TOBB’un Adana’daki kadın girişimciler bölümünün başkanlığını üstlendim. O dönemde benim dışımda da girişimcilerin ne gibi sorunlar yaşadığına dair çok fazla bilgi edindim. ABD Büyükelçiliği’nin liderlik programına seçildim ve girişimcilik konusunda eğitim almaya ABD’ye gittim. Bizim Türkiye’de girişimcilikle ilgili birçok şeyi yanlış yaptığımızı fark ettim ve 2016 yılında Girişimcilik Ekosistemi Derneği’ni kurdum.”

MELEK YATIRIMCILIK

Özden 7 sene önce ekosistem denildiğinde akla ilk çevreciliğin geldiğini vurguluyor: “O dönemde ekosistem dediğinizde herkes çevreci bir dernek kurduğumuzu düşünüyordu. Türkiye’de alanında kurulan ilk ve tek girişimcilik sivil toplum oluşumuydu. Hem girişimcileri desteklemek hem de o girişimlerin teknolojiyi kullanarak büyümelerine fayda sağlamak istiyorduk. ‘Bunun için ne gerekiyor?’ sorusuyla yola çıktık. Girişimcilikte mentorluk kavramının hayati bir öneme sahip olduğunu biliyordum. Çukurova’nın ilk mentorlarını yetiştirdik, melek yatırımcılık kavramını tanıttık. Kadın olduğum için melek yatırımcı kelimesini kadın derneği gibi algılayanlar da oldu. Çukurova’daki iş dünyasına bu kavramları yılmadan anlattık. Bu süreçte çok sayıda girişimci yetiştirdik, hâlâ da bu süreç devam ediyor.”

ZEKÂ ÜRÜNLERİ HEBA OLMASIN

ESRA Özden, Türkiye’nin dört bir yanından büyük ilgi gören projeye binlerce girişimcinin başvurduğunu söylüyor:

“Şu anda Türkiye’nin farklı yerlerinde 500 girişimcimiz var. Bu girişimler arasında işitme engellilerin sorunlarına odaklananlardan felçli insanların hayatlarını kolaylaştıran teknolojiler üreten şirketlere kadar pek çok farklı alanda iş fikri hayata geçti.” Projeyi bir üst noktaya taşıdıklarını ve farklı sebeplerle fikirlerini hayata geçiremeyen girişimcileri, kurumsal şirketlerle bir araya getirdiklerini ifade eden Özden, “Yaratıcı ve topluma fayda sağlayacak hiçbir fikrin heba olmasını istemiyoruz. Bu yüzden şirketlerin bu fikirleri kullanabileceği işbirlikleri yapılmasını sağlıyoruz. Bu sistemin de çok sağlıklı bir şekilde yürüdüğünü gördük” diyor. 

İYİ FİKİRLERE KULUÇKA MERKEZİ

2020 yılına gelindiğinde Özden, Adana merkezli tüm Türkiye’yi kapsayacak bir kuluçka merkezi kurma fikrini ortaya atmış: “Adana girişimciliğe, sanayiye yatkın bir yer ancak Anadolu’da yeni bir şeyleri anlatmak, bunları kurumlara kabul ettirmek ve onların reaksiyon vermesi kolay bir şey değil. Pandemi dönemi bizim hedeflerimize ulaşmamıza yardımcı oldu. ‘Kuluçka merkezini neden dijital bir platform haline getirip mekândan bağımsız herkesin faydalanabileceği bir şey oluşturmuyoruz’ diye düşünmeye başladım.”

ANADOLU’YA YOL HARİTASI

Bu fikirle ABD Büyükelçiliği’nin hibe programına başvuran ve onlardan destek alan Özden, projeyi şöyle anlatıyor: “Fikri olan herkes online bir platform üzerinden ücretsiz olarak mentorlara ulaşabiliyor. İstanbul’da bir girişim fikri olanların yatırımcılara ulaşma, projelerini bilenlere sorma ihtimali çok yüksek. Ancak Anadolu’daki girişimciler burada kesinlikle bir yol haritası çizemiyor. Genç girişimcilerin zaten parası yok. TÜBİTAK, KOSGEB elbette maddi destek veriyor ama finansal destek yeterli değil. Tecrübeli, o alanı bilen birisinin sana yol yöntem göstermesi gerekiyor. Örneğin Diyarbakır’daki bir girişimci iyi de bir iş fikri varsa İstanbul’daki bir yatırımcıya nasıl ulaşacak? Bu platformda hem yatırımcıyı hem girişimciyi bir araya getiriyoruz. Anadolu’nun küçük bir şehrindeki genci düşünün. Hem onun fikrinin gelişmesine yardımcı oluyorsunuz hem onu İstanbul’da ya da yurtdışındaki büyük yatırımcıların, şirketlerin karşısında sunum yapabilir hale getiriyorsunuz. Bu projeden inanılmaz sonuçlar alıyoruz. Çok başarılı kârlılığı yüksek büyük girişimlere önayak olduk.”