2 gösteri kriteri
Güncelleme Tarihi:
Anayasa Mahkemesi (AYM), İstanbul ve İzmir’den yapılan iki başvuru üzerine toplantı ve gösteri yürüyüşleri hakkının kriterlerini belirleyen iki örnek karara imza attı. AYM, 2010’da İstanbul’da gösteri sırasında polis müdahalesi sonucu bebeğini düşüren Ezgi Özen’in bireysel başvurusunu kabul edip ihlal kararı verirken, 2014’teki yol kapatan işçi eylemine kırmızı kart gösterdi.
HAMİLEYİM DEDİM
AYM 1. Bölümü kararına göre 4 Aralık 2010’da, Dolmabahçe’de Özen’in de içinde bulunduğu gösteri yürüyüşü yapan gruba polis müdahale etti. Özen, polisin orantısız güç kullandığını, biber gazından etkilenerek kaçtığı sırada hamile olduğunu söylemesine rağmen coplandığını ve tekmelediğini, bu olay yüzünden bebeğini düşürdüğünü öne sürdü. Şikâyeti üzerine kovuşturmasızlık kararı verilip kesinleşince AYM’ye başvurdu. AYM de 8 Mayıs’ta oybirliğiyle ihlal kararı verdi.
AYM, polisin yürüyüşe müdahalesi ile çocuğun düşürülmesi arasında bir illiyet bağının olup olmadığı noktasında Adli Tıp Kurulu’ndan (ATK) tıbbi rapor istendiğine, başvurucunun üniversite hastanesinden aldığı iki sağlık raporu ile ATK raporu arasında zıtlık olduğuna dikkat çekti. Kararda, ATK Genel Kurulu’ndan istenen ek raporun da çelişkiyi gidermekten uzak olduğu belirtildi. AYM, Ezgi Özen başvurusunda kötü muamele yasağının usul boyutunun ve toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine hükmetti. AYM, Özen’e 17 bin 500 lira manevi tazminat ödenmesine ve İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca, kötü muamele yasağının ihlalinin sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde yeniden soruşturma yapılmasına hükmetti.
CEZA ORANTILI
AYM, başvurucu sendikacı Güral Doğan’a İzmir’de yol kapatmaktan kesilen 356 liralık trafik cezasında ise ihlal görmedi. Bu cezanın orantılı ve zorunlu bir toplumsal ihtiyaca karşılık geldiği, kamu düzeninin sağlanmasının ve adaletin iyi işleyişinin de bir gereği olduğu vurgulanan kararda özetle şöyle denildi:
“Eylem 15 dakika boyunca yola zincir çekilerek ve aralıksız olarak caddeyi bloke etmek şeklinde yapılmıştır. Yine bu süre içinde bir ambulans geçişine izin verilmiş olsa bile 3 dakika bekletilmiştir. Dolayısıyla başvurucunun fiili başkalarının hakları üzerinde makul olmayan bir etkiye yol açmış olup bu etki toplantı ve gösteri yürüyüşünün doğal bir sonucu olarak kabul edilemez. Caddedeki bu eylem şeklinin üçüncü kişilere demokratik toplumda katlanmaları gerekmeyen bir külfet yüklediği açıktır. Böyle bir eylem, barışçıl gösteri yapılması durumundaki korumadan aynı genişlikte yararlanamaz.”