10 milyon dolar gökyüzüne saçılıyor
Güncelleme Tarihi:
Uluslararası Karanlık Gökyüzü Birliği`nce yapılan araştırmada, dış aydınlatmalarda ışığın yüzde 30`unun boşa gittiği belirlendi. Türkiye`de de, şehirlerden 120 milyon kilowattsaat ışık enerjisinin uzaya gittiği, yılda 10 milyon doların gökyüzüne saçıldığı bildirildi.
TÃœBÄ°TAK Ulusal Gözlemevi, Akdeniz Ãœniversitesi ve Çevre GiriÅŸimi DerneÄŸi`nce 'Işık KirliliÄŸi ve Karanlık Gökyüzü' konulu toplantı, 16Kasım`da Antalya`da yapılacak. Toplantıda, TÃœBÄ°TAK Ulusal Gözlemevi Müdürü Prof. Dr. Zeki Aslan, 'ışık kirliliÄŸi', Ä°stanbul Teknik Ãœniversitesi`nden Doç. Dr. Sermin Onaygil 'kent içi aydınlatma', TÃœBÄ°TAK`tan Dr. Filiz Çimen ise 'Işık KirliliÄŸi ve Yönetmelik çalışmaları' konusunda bilgiler verecek.Â
TÃœBÄ°TAK Ulusal Gözlemevi Müdürü Prof.Dr. Zeki Aslan, Dünyada olduÄŸu gibi Türkiye`de de kötü ve hatalı aydınlatma uygulamalarının giderek yaygınlaÅŸtığını belirterek, bu kötü aydınlatmanın ışık kirliliÄŸinin bir çeÅŸidi olduÄŸunu kaydetti. Işık kirliliÄŸinin, yanlış yerde, yanlış miktarda, yanlış yönde ve yanlış zamanda ışık kullanılması olduÄŸunu belirten Prof. Dr. Aslan, şöyle konuÅŸtu:Â
"ElektriÄŸin ve dolayısıyla elektrik enerjisinden elde edebileceÄŸimiz ışığın, ekonomik ve çevresel maliyeti çok yüksektir. Işıecavüzü, dikine ve boÅŸa giden enerji demektir. Uluslararası Karanlık Gökyüzü BirliÄŸi`nin yaptığı bir araÅŸtırmaya göre, bu ÅŸekildeki dış aydınlatmalarda ışığın yüzde 30`u boÅŸa gitmektedir. Bu yanlış uygulamaların maliyetinin ABD`de 2 milyar dolar olduÄŸu hesaplanmıştır. Ä°ngiltere`de ise yanlış ışıklandırma yılda 53 milyon sterlin tutarında elektrik enerjisi kaybına neden olmaktadır.Â
Türkiye`de yapılan araÅŸtırmaya göre ise yılda 120 milyon kilowattsaat ışık enerjisi, uzaya gitmektedir. Buna karayolu aydınlatmaları dahil deÄŸildir. Bu demektir ki, yılda yaklaşık 10 milyon dolara yakın bir meblağı gökyüzüne saçıyoruz."Â
   Â
IŞIK KİRLİLİĞİ DOĞAL HAYATI DA ETKİLER
Işık kirliliÄŸinin doÄŸal hayatı da etkilediÄŸine dikkati çeken Prof.Dr. Aslan, göçmen kuÅŸlar için ışık kirliliÄŸinin yeni bir tehlike olduÄŸunu söyledi. Göçmen kuÅŸların gece seyahat ettiklerini ve kimi türlerin milyonlarca kilometre yol katettiklerini belirten Prof. Dr. Zeki Aslan, ``Göçmen kuÅŸlar, kısmen takım yıldızlardan yön bulurlarken, gökdelenler, deniz fenerleri gibi yüksek yapılardan yayılan ışıklar onlar için çekici olur. Bunun sonucu kuÅŸlar ya yorulupdüşünceye kadar ışık etrafında dönerler ya da doÄŸrudan binaya çarparlar. Bu ÅŸekilde bir gecede binlerce kuÅŸun öldüğü bilinmektedir``dedi.Â
Kimi deniz hayvanlarının yuva yapma alışkanlıklarının da, ışık kirliliÄŸi ya da yapay aydınlatma yüzünden tehlikede olduÄŸunu ifade eden Prof. Dr. Aslan, deniz kaplumbaÄŸalarının binlerce yumurtasından çıkan yavrulardan yalnızca birkaçının denize ulaÅŸabildiÄŸini bildirdi. Denize ulaÅŸmak için deniz ile kara arasındaki aydınlık farkını kullanan kaplumbaÄŸaların yapay ışıklandırmalarla karaya yönelince hayatlarından olduÄŸunu anlatan Prof. Dr. Zeki Aslan, mercanların da üzerlerine düşen aşırı ışık yüzünden, kendilerine reklerini veren mikroskobik bitkileri reddettiÄŸini, beyazlaÅŸtığını ve strese girdiÄŸinikaydetti.Â
   Â
GÖĞÜ AYDINLATAMAZSINIZ...
   Â
'Göğü aydınlatamazsınız' diyen Prof. Dr. Zeki Aslan, bu nedenle ilke olarak izlenecek en basit yolun, ışığın göğe yönelmesini engelleyerek, aydınlatılacak yere yöneltilmesini saÄŸlamak, birim enerji başına daha çok ışık veren kaynakları kullanmak, reklam ve ilanışıklandırmaları gibi gereksiz aydınlatmaları gece yarısından sonra kapatmak olduÄŸunu söyledi.Â