TEV Bursiyeri Aziz Sancar’la bilimi sevdi... Kutuplarda öğrendikleriyle kansere çare arayacak
Güncelleme Tarihi:
Dünyaca ünlü bilim insanı Aziz Sancar, 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü’nü aldığında Feride Karatekin 16 yaşında, Niğde’de yaşayan bir lise öğrencisiydi. Aziz Sancar’ın ses getiren başarısını öğrendiğinde, bilime olan ilgisini fark etti. Bu ilgi onu İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü öğrencisi yaptı.
Üniversite öğretimini dereceyle tamamlayan Feride Karatekin geçtiğimiz yıl TEKNOFEST’te idolü olan Aziz Sancar’a soru sorma fırsatına sahip oldu. Ancak sorusunu sorarken heyecandan gözyaşlarına hakim olamadı. Onun bilimsel yolculuğunda Aziz Sancar gibi etkisi olan bir diğer isim de dedesi Ergün Demir’di. Genetik üzerine çalışmak isterken dedesini kanser nedeniyle kaybetmesi Feride Karatekin’in yol haritasını değiştirdi. Şimdi o kutup araştırmalarında edindiği bilgiyi kansere çözüm aramak için kullanmayı hedefliyor.
Bir market zincirinde çalışan babası ve yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle defalarca ameliyat olmasına rağmen kızını okutmak için çalışmaya devam eden annesini başarılarıyla gururlandırırken Feride Karatekin’in en büyük destekçilerinden biri de Türk Eğitim Vakfı (TEV) oldu. Kazandığı TEV bursuyla üniversite hayatını tamamlayan Karatekin şimdi Cambridge’deki British Antarctic Survey (BAS) çatısı altındaki kutup araştırmalarına katılmaya hak kazanan bir stajyer. Sıradaki durağı ise kanser çalışmaları için önce İsrail, sonra Singapur olacak. Karatekin, karşılaştığı zorluklara rağmen azimle yürüttüğü bilimsel çalışmalarını ve Aziz Sancar’ın hayatındaki önemini şöyle anlattı;
“Aziz Sancar’ın Nobel Kimya Ödülü aldığını duyunca çalışmalarını araştırdım. Biyokimyada doktora yapması ve DNA’lar üzerine ilerlemesi beni çok etkilemişti. Onun gibi moleküler düzeyde çalışmak istiyordum., Moleküler Biyoloji ve Genetik okumaya karar verdim.”
SANCAR’A SORU SORARKEN GÖZYAŞLARINA BOĞULDU
Günden güne Nobel ödüllü bilim insanına hayranlığının pekiştiğini dile getiren Karatekin, 2021 TEKNOFEST’te gençlerle buluşan Sancar’a soru sorma imkânı buldu. Soru sorarken heyecandan ağlayan genç bilim insanı o günü anlatırken; “Öğrenciliğimin ilk yıllarında Aziz Hoca’ya, bir gün onun gibi olmak istediğimi yazdığım bir e-posta atmıştım. Benzer bir heyecanı “Sevgili kızım Feride” diyerek başlayan ve beni motive eden yanıtıyla yaşamıştım. Karşımda görmek ve kendisine biyolojik saatlerle ilgili soru sormak en mutlu anlarımdan biriydi, kendimi tutamadım. Aziz Sancar’ı üç kelimeyle idol, gurur, bilim olarak anlatabilirim” ifadelerini kullandı.
YOLUM KUTUP ARAŞTIRMALARIYLA KESİŞTİ
Feride Karatekin, 2017 yılında başladığı İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Kutup Araştırmaları Öğrenci Takımı (PolSTeam) ile tanıştı. Türkiye’nin Arktik ve Antarktika’da yapmış olduğu bilimsel çalışmaları takip eden Karatekin; “2021 yılında TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü’nde (KARE) 6 ay burslu olarak çalıştı. KARE’deki çalışmalarını tamamladıktan sonra İngiltere’yi hedefleyen Karatekin, Cambridge Üniversitesi’ne bağlı British Antarctic Survey (BAS) izleme müdürü Kevin Hughes’a Antarktika’daki çevre koruma politikası ve istilacı türlerle ilgili bir mesaj attı. O mesaj, ona BAS’ta staj kapısını açtı. Karatekin; “Kevin Hoca daha önce hiç stajyer almadıklarını ilk kez bölüm arkadaşım Rümeysa Uzun ile beni stajyer olarak kabul edeceklerini yazan bir mesaj attı. Prof. Dr. Burcu Özsoy hocamızın referansıyla BAS’ta staj kabulü alan ilk öğrenci olmaktan gururluyum. Türkiye-İngiltere ortak kutup projesinde çalışacağım. Gidişimizin Türkiye’deki diğer öğrenciler için kapının aralanmasına sebep olacağını düşünüyorum” dedi.
4 sene önce dedesini akciğer kanseri nedeniyle kaybeden Feride Karatekin, yaşadığı acıyla bilimsel hedeflerinin rotasını değiştirdi. Kansere çarenin kutuplardaki tek hücrelilerde olabileceği düşüncesinden hareket eden Karatekin sözlerine şöyle devam etti; “Farklı alanlar gibi dursa da Antarktika’yla ve kanserle ilgili birikimimi sentezleyeceğim bir çalışma yapacağım. Antarktika’daki tek hücreli organizmalar çok soğuk ortamlara uyum sağlayabilmek için farklı yapıya bürünüyor ve yapılan bazı çalışmalar ortaya çıkan protein, enzim gibi ürünlerin kanser ilacı üretiminde kullanılabileceğini gösterdi. Bu doğrultuda İngiltere’deki çalışmalarımın ardından önce MEB-İsrail Dışişleri Bakanlığı Hükümet Bursuyla İsrail’in en iyi bilim enstitülerinden biri olan Weizmann’da kanser için çalışacağım. Sonraki durağım ise TEV-SINGA bursuyla gideceğim National University of Singapore’da (NUS) biyokimya doktorası olacak. Orada akciğer kanseri üzerine de çalışacağım”
TEV’E VEFA BORCUM VAR
Niğde’den İstanbul’a okumaya geldiğinde ailecek yaşadıkları maddi zorluklardan dolayı sıkıntı yaşayan Feride Karatekin’e TEV el uzattı. “İleride ben de TEV bursiyerlerine destek olacağım” diyen Karatekin aynı zamanda; “Zor zamanlarda TEV bursiyeri olmak benim için önemli kapılar açtı, mentor desteği almak da önemliydi. Bu nedenle TEV’e vefa borcum var” diyor.