Okullardan sosyal medya platformlarına dava
Güncelleme Tarihi:
Kanada’nın bazı önemli liseleri, öğrencilerin öğrenimini aksattığı iddiasıyla TikTok, Meta ve SnapChat’e dava açıyor. AP’nin haberine göre açılan davalarda Facebook ve Instagram gibi platformların “çocukların düşünme, davranış ve öğrenme biçimlerini olumsuz etkilediğini” ve bunun etkileriyle öğretmenlerin başa çıkmak zorunda kaldığı belirtiliyor. Aynı haberde ABD’de de benzer davalar açıldığı bilgisine yer verilerek; Meta, Instagram ve Facebook'un bilerek ve kasıtlı olarak çocukları kendi platformlarına bağımlı kılan özellikler tasarladığı ve gençlerin ruh sağlığını bozduğu iddia ediliyor.
Toronto Bölge Okul Kurulu mütevelli heyeti üyelerinden Rachel Chernos, “Bu şirketler bilerek gençleri hedef alan ve bağımlılık yaratan programlar geliştirdi. Bu ciddi zararlara neden oluyor ve biz bu duruma daha fazla seyirci kalamayacağız ve sesimizi yükselteceğiz” dedi. Diğer yandan Kaliforniya ve New York da dahil olmak üzere onlarca ABD eyaletinde de Meta Platforms Inc.’e, Instagram ve Facebook’ta bilerek ve kasıtlı olarak çocukları kendi platformlarına bağımlı kılan özellikler tasarlayarak gençlere zarar verdiği ve gençlerin ruh sağlığı krizine katkıda bulunduğu gerekçesiyle davalar açılıyor.
13 YAŞINDAN ÖNCE KULLANIM RİSKLİ
“Aslında düşman meta mı bilemiyorum” diyen Kıbrıs İlim Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aslı Bugay Sökmez şunları söyledi:
“Bu durum eskiden televizyon izleme davranışıyla ilgili yapılan tartışmalara benziyor. Yani televizyonda da belgesel ya da faydalı bir içerik izlemekle yararsız içerik izlemek bir değil. Tabii ki meta televizyon izlemek kadar masum değil, interaktif olması, sürekli bildirimlerle aktif olarak bizi tetiklemesi ve tacize açık yönleri ile çok çok daha dikkatli olmamız gereken bir araç. Bu noktada 13 yaş öncesi meta’da çocukların kendine ait sayfasının olmasını gerçekten riskli buluyorum.”
ZARARLAR 13 YAŞINDAN SONRA DA DEVAM EDİYOR
13 yaş sonrasında da fazla miktarda Meta (veya diğer sosyal medya platformları) kullanımının çocuklar üzerinde çeşitli zararları olabileceğinin altını çizen Prof. Dr. Sökmez 5 maddede bu zararları şöyle sıraladı:
1. PSİKOLOJİK SAĞLIK SORUNLARI
Aşırı sosyal medya kullanımı, çocuklarda anksiyete, depresyon ve düşük özsaygı gibi zihinsel sağlık sorunlarına yol açabilir. Ayrıca araştırmalar Meta’nın “dopamini manipüle eden” özelliklerinin, insanların Instagram ve Facebook’ta oturum açtıklarında ne göreceğini, gönderileri “beğenme” ve sınırsızca kaydırma yeteneğini belirleyen bir öneri algoritmasına atıfta bulunarak, tüm neslin zihinsel sağlığını zehirlediğini söylüyor. Örneğin Instagramla casinolardaki slot makineleri arasında bağımlılık yapmaya yönelik bir çok benzerlik var. Instagram’da bazı içeriklerin popüler olması veya belirli bir kitleye ulaşması rastgele veya belirli bir algoritma tarafından belirlenebilir, benzer şekilde casino slot makinelerinde de kazanç rastgele olarak belirlenir. Bu da kullanıcıların sürekli olarak deneme ihtiyacı duymalarına neden olabilir.
2. SOSYAL İLİŞKİLERDE ZORLUKLAR
Sürekli olarak sosyal medyaya maruz kalmak, çocukların gerçek dünya ilişkileri kurma becerilerini etkileyebilir ve yalnızlık hissine neden olabilir. Okullarda psikolojik danışmanların uygulamalarında yüz yüze ilişkilerin özendirilmesi güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılabilir.
3. ZAMAN YÖNETİMİ SORUNU
Sosyal medya kullanımı, çocukların zamanlarını etkin bir şekilde yönetmelerini zorlaştırabilir ve akademik veya diğer önemli faaliyetlerden uzaklaşmalarına neden olabilir. Özellikle gelen bildirimler yetişkinlerde bile dikkati dağıtıyor ve verimli çalışmayı olumsuz etkiliyor.
4.BİLİŞSEL GELİŞİM ÜZERİNDE ETKİ
Sürekli olarak kısa dönemli bilgi tüketimi, derin düşünme ve odaklanma yeteneklerini azaltabilir. Lise son öğrencisi bir danışanım başka bir arkadaşından şikayetini “sanki annem gibi uzun uzun paragraf yazıyor okumadan geçiyorum” diyerek anlattı. En yakın arkadaşının mesajını bile uzun diye okumaya sabrı olmayan çocukların ilerde bilimsel makaleleri okuyabileceğini sanıyorum.
5. GİZLİLİK VE GÜVENLİK ENDİŞELERİ
Sosyal medya platformları, çocukları taciz, zorbalık ve istismar gibi çevrimiçi tehlikelere karşı savunmasız hale getirebiliyor.
ABD’nin Florida eyaleti Valisi Ron DeSantis, çocukların sosyal medyaya erişimini kısıtlamayı amaçlayan yasa tasarısını geçtiğimiz hafta imzaladı. Tasarı ile birlikte sosyal medya platformlarında 14 yaşın altındaki çocukların hesap açması engellenecek, mevcut hesaplar silinecek. 14-15 yaş grubuna ait hesapları derhal silmeyen şirketlere bu çocuklar adına dava açılabilecek ve her biri 10 bin dolara kadar tazminat ödemek zorunda kalabilecek.