Hollanda'nın ilk seçim sonuçları geldi

Türkiye ve Avrupa'nın gözü Hollanda seçimlerindeydi... Hollanda’daki parlamento seçimlerinde oy kullanma işlemlerinin sona ermesinin ardından ilk sandık çıkış anketi (exit pool) açıklandı. İlk sandık çıkış bilgilerine göre, Başbakan Rutte’nin partisi seçimleri kazandı. Anketlere göre 24-28 sandalye kazanması beklenen Rutte’nin partisi 31 sandalye, Wilders’in partisi ise 19 sandalye kazandı. Kesin seçimlerin ilerleyen saatlerde açıklanması bekleniyor.

Hollanda'da sandıklar yerel saatle 21.00'de (TSİ 23.00) kapandı ve oy verme işlemi sona erdi. Sandıkların kapanmasından sonra ise sandık çıkış anket sonuçları açıklandı. Seçimde bin 114 aday ve 28 parti, 150 sandalye için yarıştı.

İLK SANDIK ÇIKIŞ ANKETİ AÇIKLANDI

Sandık yoklama sonuçlarından ilk gelen bilgilere göre hükümetteki liberal Halk Partisi (VVD) seçimlerde 31 milletvekili kazanarak en büyük parti olacak.

AB’den çıkmayı savunan, yabancı düşmanı görüşleri ile bilinen Geert Wilders’in Özgürlük Partisi (PVV) ise sandık yoklama sonuçlarına göre 19 milletvekili çıkarabiliyor.

Başbakan Mark Rutte’nin başında bulunduğu Halkların Özgürlük ve Demokrasi Partisi (VVD), sandık çıkış anketlerine göre belirgin şekilde öne çıkarak mecliste 31 sandalyeye sahip oluyor. Irkçı Geert Wilders’ın partisi olan Özgürlük Partisi PVV’nin yanı sıra, Hıristiyan Demokratik Parti (CDA) ve Demokrat Parti D66 da 19’ar vekil çıkarıyor.

Seçime PvdA'nın entegrasyon politikasına güvenoyu vermedikleri için partiden ihraç edilen Türk milletvekilleri Tunahan Kuzu ve Selçuk Öztürk'ün kurduğu DENK Partisi de 3 sandalyeyle mecliste yer alıyor.

Bugün gerçekleşen genel seçim sonuçları, sandık çıkış anketlerindeki gibi gelirse, Yeşil Sol Parti (GL) 16 ve Sosyalist Parti SP 14 parlamenter çıkaracak.

Mevcut sonuçlara göre ne sağ, ne de sol görüşlü partiler tek başlarına iktidarı kuramazken, çoklu koalisyon yapılma ihtimali yüksek görünüyor.

Çıkış anketinde önde giden Başbakan Rutte, daha önce yaptığı açıklamada ırkçı partiyle koalisyon kurmayacaklarını açıklamıştı.

Geert Wilders - Başbakan Mark Rutte

RUTTE VE WİLDERS'İN 2012'DEKİ KARNESİ

Başbakan Rutte'nin liberal partisi VVD, 2012'deki genel seçimlerde yüzde 26.6 oy alarak, 41 vekil çıkarmıştı.

Muhalefetteki aşırı sağcı lider Wilders'in partisi PVV ise yüzde 10.1 oy oranı ile 150 üyeli parlamentoda 15 sandalye kazanmıştı.

Seçimler sonucunda bir kez daha koalisyon hükümeti kurulması bekleniyor. Yeni hükümet kurulması için koalisyona dahil olacak partilerin toplamda en az 76 sandalyeye ulaşması gerekiyor.

PVV'nin koalisyon görüşmelerinde kilit bir rol üstlenme olasılığına karşın, diğer partilerin hükümet kurmak için Wilders'in kapısını çalma ihtimali düşük görülüyor.

KATILIM ORANI ARTTI

Ipsos'un düzenlediği sandık çıkış anketine göre, bugünkü seçimlere katılım, 2012'deki genel seçimlere göre çok daha yüksek.

Sandıklar açıldıktan sekiz saat sonraki (TSİ 17.45'teki) katılım oranı yüzde 43 olarak hesaplandı. Bu oran 2012'de yüzde 37 idi. 2012'de seçimlere katılım oranı daha sonra yüzde 74.6'ya ulaşmıştı.

KOALİSYON BEKLENİYOR

27 Türk kökenli adayın da katıldığı seçimlerde, bir partinin tek başına hükümet kuracak çoğunluğa ulaşması öngörülmüyor.

Son anketlere göre, Hollanda Başbakanı Mark Rutte'nin liderliğindeki liberal Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi'nin (VVD) seçimlerden birinci parti olarak çıkması ve 150 sandalyeli parlamentoda 24 ila 28 arasında vekil kazanması bekleniyor.

Aşırı sağcı lider Geert Wilders'in Özgürlük Partisi'nin (PVV) ise ikinci sırada kalarak, 19 ila 22 arasında sandalye kazanacağı tahmin ediliyor.

2012 seçiminde 38 sandalye elde ederek hükümet ortağı olan Lodewijk Asscher liderliğindeki İşçi Partisi'nin (PvdA) bu kez 12 milletvekili çıkarması öngörülüyor.

DENK PARTİSİ ALTERNATİF BİR SES SUNUYOR

Seçime PvdA'nın entegrasyon politikasına güvenoyu vermedikleri için partiden ihraç edilen Türk milletvekilleri Tunahan Kuzu ve Selçuk Öztürk'ün kurduğu DENK Partisi de katılıyor. Son yıllarda Hollanda'da Müslüman ve Türk karşıtlığının giderek artması üzerine sesi duyulmayan insanların sesini duyurmak için siyasi arenaya giren DENK'in de üç sandalyeyle mecliste yer alması bekleniyor.

MUHABİRİN TÜRK OLDUĞUNU ÖĞRENİNCE...
Hollanda sokaklarında dolaşan BBC Türkçe muhabiri Özge Özdemir, bir Wilders seçmeniyle yaşadığı diyaloğu şöyle aktarıyor:

"Hafta sonu yaşanan olaylarla ilgili olarak 'Türklerin hatalı' olduğunu söylüyor: 'Hollandalı olduklarını söyleyenler aslında öyle değil, onlar yabancı.'

Benim de Türk olduğumu öğrendiğinde 'Bak, inan seninle kişisel olarak bir derdim yok. Tek tek Türklerle bir sorunum yok, ama burada çok fazlalar' diyor. Yakında Avrupa'da göç sorunu yüzünden bir savaş çıkacağını ekleyerek bitiriyor sözlerini."

Üniversitede grafik tasarımı okuyan 19 yaşındaki Sjaak van Broekhoven ise en önemli meselenin çevre olduğuna inandığı için Yeşiller Partisi'ne oy vereceğini söylüyor. 

Rotterdam'daki Türk Başkonsolosluğunun önünde yaşananlar ise Broekhoven'ın oyu ile ilgili kararını etkilememiş, bunun Hollanda ve Türkiye arasındaki bir kriz olduğunu düşünüyor. Arkadaşı ise durumun iyi bir şekilde yönetildiğini vurguluyor. İki genç de bir ülkenin kuralları varsa onlara uyulması gerektiği konusunda hemfikir. Özellikle Müslüman göçmenlerin kadınlara baskı uygulanması gibi eski alışkanlıklarını bırakması gerektiğini belirtiyorlar.

"RUTTE İYİ İDARE ETTİ"
Hollanda hükümetinin Türkiye ile krizi iyi yönettiğini düşünen 52 yaşındaki bir bahçıvan da oyunu Başbakan Rutte'nin partisine vereceğini söylüyor: "Rutte ülkeyi iyi yönetiyor, o yüzden devam etmeli. Türkiye ile krizde işlerin raydan çıkmasına izin vermedi, pes etmedi ve iyi idare etti."

Siyaset bilimi okuyan Vanessa ise seçimler için kararını verirken ekonomiyi göz önünde bulundurduğunu ve ekonomik olarak merkez sağda konumlandığı için bu yönde oy kullandığını açıklıyor. 24 yaşındaki Vanessa, toplumsal entegrasyonun her zaman herkes için bir sorun olacağını, bu yüzden herkesin bir arada mutlu yaşayacağını düşünmenin saçma olacağını belirtiyor.

BBC Türkçe muhabiri, Rotterdam'daki havayı, "Sandık başına giden Hollandalıların kafasının bir yerinde Türkiye ile kriz olsa da hayatlarını etkileyecek diğer etmenleri de hesaba katarak geniş bir yelpaze içinde oy kullanacakları kesin" ifadesiyle aktarıyor.

WILDERS İLE KOALİSYON YAPMAK İSTEMİYORLAR
Hollanda’da 12.9 milyon seçmen bulunuyor. Ülkede çoğu Türk ya da Faslı olmak üzere 840 bin ile 960 bin Müslüman nüfusun yaşadığı tahmin ediliyor. Koalisyonlara yatkın seçim sistemine göre genel oydan yüzde 0.67 oy alan bir parti, bir milletvekili çıkarabiliyor. Wilders’in partisi birinci gelse de çoğu parti işbirliği yapmayacağını söylediğinden, hükümette olma ihtimali pek bulunmuyor. Rutte birinci gelirse yeni bir koalisyon oluşturması gerekecek. Hükümeti kurmak için 150 kişilik parlamentoda 76 milletvekiline ulaşmak gerekiyor.

KOALİSYON TEŞVİK EDİLİYOR
Hollanda'da, partileri siyasi uzlaşmaya zorlamak amacıyla koalisyon hükümetlerinin kurulması teşvik ediliyor. Bununla birlikte, PVV'nin sandalye sayısını artırarak, koalisyon görüşmelerinde kilit bir rol üstlenme olasılığına karşın, diğer partilerin hükümet için kapısını çalma ihtimali düşük görülüyor.

Yeni hükümet için yapılacak müzakerelerin uzun sürebileceği belirtilirken, bazı gözlemciler de parlamentoda çoğunluğun ancak üç ya da dört partinin bir araya gelmesi sağlanmasını bekliyor.

WILDERS'İN PARTİSİ KAZANIRSA NELER OLACAK?
Wilders liderliğindeki PVV,  "Hollanda bizimdir, bizim kalacak" başlıklı seçim bildirgesinde, öncelik "İslamileşmenin durdurulmasına" yer veriyor. Bildirgede, Hollanda'daki bütün cami ve İslam okullarının kapatılacağı, kamusal alanda başörtüsü ve diğer İslami simgelerin yasaklanacağı vurgulanıyor.

Bildirgeye göre, PVV'nin iktidar olması durumunda sınırları kapatılarak, İslam ülkelerinden mülteci akımı önlenecek. Çifte vatandaşlığa sahip suçlular derhal sınır dışı edilecek. Hollanda'nın AB üyeliğinden ayrılması sağlanacak. Aşırı sağcı parti, kültür ve sanata parasal desteğin kesilmesini, asker ve polise fazladan bütçe ayrılmasını da programına alıyor.