Ayaş’ta üretilen domatesin tohumu Fransa’dan ithal

DÜNYANIN sayılı tarım üreticisi ülkeleri  arasında ilk sıralarda yer alan Türkiye, tarımsal teknolojide yeterince  gelişememenin bedelini son 8 yılda 860 milyon dolarlık tohum ithal ederek  ödüyor.
Ankara Ticaret Odası’nın (ATO) “Tarımsal Üretim ve Tohumculuk”  konusunda yaptığı araştırmaya göre, Türkiye, karpuz tohumunu Amerika’dan, domates  tohumunu Fransa, ABD ve Hollanda’dan, lahana tohumunu Almanya ve Hollanda’dan,  turşuluk hıyar tohumunu ABD’den satın alıyor.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tohumculuk Daire Başkanlığı verilerine  göre, Türkiye 2002-2009 yıllarını kapsayan dönemde toplam 860 milyon dolarlık  tohumluk ithalatı yaparken, aynı süre içerisinde 339 milyon dolarlık ihracat  gerçekleştirdi.
Özellikle hibrit tohumlukta ithalatı fazla olan Türkiye, son 20 yıla  kadar sıfır noktasında olan tohumluk ihracatını 70 milyon 766 bin dolar  seviyesine çıkardı.
Ebeveyn tohumlukları
Türkiye’nin tohumluk ihracatı içerisinde en önemli iki kalemi hibrit  mısır ve hibrit ayçiçeği tohumluğu oluşturuyor. Türkiye ihracını gerçekleştirdiği  bu hibrit tohumların “ebeveyn tohumlukları” ise ithal ediyor. Önce, ebeveyn  tohumluklar, ekilip yetiştiriliyor, bunlardan da hibrit yani sertifikalı tohumluk  üretiliyor. Üretilen hibrit tohumlukların bir bölümü yurt içi tarımsal üretim  için kullanılırken, kalan bölüm de ihraç ediliyor. 2009 yılında 70 milyon 766 bin  dolara ulaşan ihracatın yüzde 71’ini, yani 50 milyon 148 bin dolarlık bölümünü 10  bin 921 ton hibrit mısır ve 4 bin 719 ton hibrit ayçiçeği tohumluğu oluşturdu.  Türkiye aynı yıl, sonraki yıllarda ihraç etmek ve kendi ihtiyacını karşılamak  amacıyla 529 ton hibrit ayçiçeği 4 bin 18 tonda hibrit mısır tohumluğu ithalatı  yaptı.
Anavatanı Amerika olan patates için de mısır ve ayçiçeğinde olduğu gibi  “ebeveyn tohumluğu” ithal ediliyor. 2009 yılında 56 bin ton patatesin  üretildiği Türkiye’de, sonraki yıllarda sertifikalı tohumluk üretimlerini  gerçekleştirebilmek için 9 bin 590 ton patates tohumluğu ithal edildi.
Tohumu ithalatı
ATO’nun araştırmasına göre, Türkiye’de toplam sebze üretimi içerisinde  yüzde 40’lık payı olan domates, üretiminde hibrit tohumluğu tercih edilen  sebzelerin de başında yer alıyor. 2009 yılında 10 milyon 745 bin ton domates  üretimi yapılan Türkiye’de, 22 bin 970 kilogramı hibrit olmak üzere toplam 47 bin  15 kilogram domates tohumluğu ithal edildi.
Son yıllarda sıkça duyulan “domatesin neden eskisi gibi kokmadığı”  sorusunun cevabı da kullanılan tohumluklarda. Hibrit domates tohumluğundan elde  edilen verimin yüksek, ürünün raf ömrünün uzun olması, uzun yol nakliyesine imkan  vermesi ve mevsiminin dışında üretilebilir olması, çiftçinin hibrit tohumluk  tercih etmesine neden oldu. Tüketicilerin ucuz, buzdolabında uzun süre bozulmadan  kalan domates istemesi de çiftçilerin tercihini destekledi. Beklentiler ve  tercihler değişince, Türkiye’de domates üreticilerinin bir bölümü yerli  çeşitlerin yerine ABD, Fransa ve Hollanda’dan ithal tohumluklar kullanmaya  başladı. Örneğin Ankara’nın Ayaş ilçesinde üretilen ünlü “Ayaş domatesi” tarihe  karıştı. Pazarlarda Ayaş domatesi olarak satılan domatesin tohumluğu Fransa’dan  ithal ediliyor.

Tarımda yeterlilik teknolojiye bağlı

ATO Başkanı Sinan Aygün, Türk tohumculuğunun kendi çeşitlerini  geliştirmesi ve gelişmiş ülkelerle rekabet edebilmesi için, üreticisinden  ihracatçısına kadar tüm kesimlerin bir araya gelerek tohumculuğu desteklemesi  gerektiğini söyledi. Dünyada verimli üretim arayışlarının tohumdan başladığına  dikkat çeken Aygün, “Tarımda yeterlilik artık toprağa değil, teknolojiye bağlı.  Tarımda, tohumculuktan başlayarak AR-GE çalışmalarını desteklemek, tohumluğa para  saymak yerine teknolojiye yatırım yapmak gerekiyor” dedi.

Diyarbakır karpuzu Amerikan tohumluğuna yenildi       �

ATO’nun araştırmasına göre, çiftçilerin, uzun yola dayanıklı ve kısa  sürede meyve veren tohumları tercih etmesi, Diyarbakır karpuzunun ABD’den ithal  tohumluğa yenilmesine yol açtı. Üretici ve tüketici tercihlerindeki değişiklik  karpuzda da yaşanınca Diyarbakır karpuzu, sadece Dicle nehri kıyısındaki Erimli,  Sivritepe, Güzel, Develi gibi birkaç yüz dönümlük kısıtlı alanda yetişir oldu.