Türkiye'ye yardım onaylandı

ABD kongresinin üst kanadı Senato ve alt kanadı Temsilciler Meclisi, Türkiye'ye 1 milyar dolar yardımı da içeren yaklaşık 80 milyar dolarlık ek savaÅŸ bütçesi tasarılarını kabul etti.Â

ABD Savunma Bakanlığı'nın, iki ay içinde Amerikan ordusunun ek bütçeye ihtiyacı olacağını bildirmesinden sonra kongre, geç saatlere kadar gerçekleÅŸtirdiÄŸi oturumlarda, Senato'da 93'e karşı 0, Temsilciler Meclisi'nde ise 414'e karşı 12 gibi ezici bir çoÄŸunlukla kabul edildi.Â

Türkiye'ye yardım konusunda Senato'da hiçbir sıkıntı yaÅŸanmazken, Temsilciler Meclisi'nde, bazı milletvekillerinin engel çıkarma çabaları da yapılan oylamalarla reddedildi.Â

ABD BaÅŸkanı George Bush'un Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice ve ABD DışiÅŸleri Bakan Yardımcısı Richard Armitage, Türkiye'ye yardım konusunda engel çıkarılmaması için Temsilciler Meclisi tahsisler komitesi baÅŸkanı, Cumhuriyetçi Parti Florida milletvekili Bill Young'a birer mektup yazarak destek istedi.Â

Bu mektuplarda, ABD'nin stratejik müttefiki Türkiye ile iliÅŸkilerinin zarar görebileceÄŸi uyarısında bulunularak, Ankara'nın, ABD'ye hava sahasını açarak destek verdiÄŸi hatırlatıldı. Armitage mektubunda, ''Türkiye'den, tam iÅŸbirliÄŸinden daha az bir iÅŸbirliÄŸi görmemize yönelik hayal kırıklığımız, güçlü, ekonomik olarak istikrarlı, demokratik bir Türkiye'nin, Ä°slam dünyasına model oluÅŸturacağı gerçeÄŸini deÄŸiÅŸtirmiyor'' ifadesini kullandı.Â
Temsilciler Meclisi'ndeki görüşmelerde, Cumhuriyetçi Parti Colorado milletvekili Marilyn Musgrave, ''Türkiye, mevcut durumda bizibaÅŸarısızlığa uÄŸrattı. EÄŸer Türkiye ABD'nin taleplerini yerine getirseydi ve tam destek verseydi pek çok hayat kurtulacaktı'' iddiasında bulundu.Â

Cumhuriyetçi Parti California milletvekili Randy Cunningham, Türkiye'ye 1 milyar dolar ayrılması talebinin, Bush'un bütçe tasarısından çıkarılması yönünde bir talepte bulundu. Ancak Cunningham'ın bu talebi, ezici bir çoÄŸunlukla reddedildi. Cunningham, dün de, Temsilciler Meclisi tahsisler alt komitesinde, Türkiye'ye 1 milyar dolar verilmemesi için bir deÄŸiÅŸiklik önerisinde bulunmuÅŸ, alt komite de bu isteÄŸi oy çokluÄŸuyla reddetmiÅŸti. Randy Cunningham, bugünkü oturumdaki konuÅŸmasında da, Türkiye'nin, ABD'nin asker konuÅŸlandırma ve üs taleplerine olumlu yanıt vermediÄŸini ve bu yüzden Amerikan askerlerinin çok can kaybı vereceÄŸini iddia ederek, ''Bu durumda Türkiye'yi ödüllendirmenin anlamı yok'' dedi.Â

Cumhuriyetçi Parti Kentucky milletvekili Ed Whitfield ise Cunningham'a karşı, Türkiye'yi savundu. Whitfield, Türkiye ile ABD'niniliÅŸkilerinin önemine iÅŸaret etti.Â

Temsilciler Meclisi'nde Türkiye'nin konu olduğu başka bir değişiklik tasarısı da Demokrat Parti Oregon milletvekili Peter DeFazio'dan geldi. DeFazio, ek bütçe tasarısı için verdiği değişiklik teklifinde, Türkiye'ye ayrılan 1 milyar dolarlık hibenin 207 milyon dolarının, ABD ulusal muhafızlar kitle imha silahlarıyla savaş destek timine ayrılmasını istedi. Bu öneri, Temsilciler Meclisi'nde 313'e karşı 112 oyla reddedildi.  
   Â
TÜRKİYE'YE ÖVGÜ  
     
Değişiklik önerisinin oylamasından önce Türkiye'yi en ateşli savunan, ABD kongresinde ''Türk dostluk grubunun'' kurucularından  Demokrat Parti Florida milletvekili Robert Wexler oldu. Wexler, ''Türkiye, 50 yıldır, Kore Savaşı'ndan, Afganistan'daki Sürekli Özgürlük Operasyonu'na ABD ile omuz omuza durdu. Irak'a Özgürlük operasyonunda da Türkiye, ABD'ye hava sahasını açtı. Toprakları ve ekipmanının, yakıt ve insani yardım ulaştırılmasına izin verdi'' dedi.

Robert Wexler, Türkiye'ye yardımın kesilmesi fikrini büyük hata olarak nitelendirerek, ÅŸunları söyledi:Â

''Kimse yanılmasın, Türkiye bizim ortağımız ve dostumuz. Körfez Savaşı'nda bize verdiÄŸi destek yüzünden ekonomik olarak sıkıntı çeken Türkiye'ye yardımı kesme fikri, sığ görüşlü, büyük bir hata. Türkiye bir demokrasi ve Müslüman dünyasına model. Güçlü, güvenli, ekonomik olarak istikrarlı bir Türkiye, sadece Amerika'nın deÄŸil, bütün dünyanın güvenlik ve istikrarının geleceÄŸinin çıkarınadır. Bu kavÅŸaktaTürk-Amerikan iÅŸbirliÄŸi seçenek meselesi deÄŸil, elzemdir. ABD ile Türkiye arasındaki iÅŸbirliÄŸi, Saddam sonrası Irak'ta barışın sürekliliÄŸini saÄŸlamak ve terörizme karşı savaşımızı kazanmak için ÅŸarttır.''Â

Wexler ayrıca, kuzey cephesinin Türkiye'den açılmaması yüzünden Amerikalıların kanının döküleceÄŸi yönündeki tezlere karşı, böyle bir sonuca varmanın çok yanlış olduÄŸunu söyledi.Â

Türkiye'ye ayrılan 1 milyar dolarlık hibenin kullanımı, ABD Başkanı Bush'un inisiyatifinde olacak. Amerikan yönetiminin, Irak savaşı yüzünden ekonomik kayba uğradığını kabul etmesi durumunda bu para Türkiye'ye aktarılabilecek. Türkiye isterse bu parayı, 8.5 milyardolara kadar kredi veya kredi garantisi olarak da kullanabilecek.  
   Â
BÜTÇEDEN GENEL NOTLAR 
     
Bush'un bütçe kalemleri içinde Irak'a karşı savaÅŸ dışında, müttefiklere yardım ve ulusal güvenlik konuları da yer alıyor. Beyaz Saray'ın, bütçenin daha fazla ÅŸiÅŸirilmemesi yönündeki uyarılarına karşın hem Temsilciler Meclisi, hem de Senato, zor durumdaki havayolu sektörüne yardım için 3 milyar dolar daha tasarıya ekledi.Â

Temsilciler Meclisi, yine Beyaz Saray'ın uyarılarına karşın, Almanya, Fransa, Rusya ve Suriyeli inÅŸaat ÅŸirketlerini, Irak'ta savaÅŸ sonrası ihalelerden pay almamaları yönündeki bir deÄŸiÅŸikliÄŸi kabul etti. Aynı yönde Senato'da sunulan deÄŸiÅŸiklik tasarısı, karşı yönde çok sayıda konuÅŸmanın yapılması üzerine geri çekildi.Â

Temsilciler Meclisi ve Senato'nun gelecek hafta toplanacak uzlaÅŸmakomitesinde, Almanya, Fransa, Rusya ve Suriye inÅŸaat ÅŸirketlerine yasak getirilmesi yönündeki deÄŸiÅŸikliÄŸin çıkarılması bekleniyor. ABD kongresindeki tutum, bu ülkelerin, BM Güvenlik Konseyi'nden Irak'a savaÅŸ tasarısı çıkarmaya çalışan Bush yönetimine karşı durmalarından kaynaklanıyor. Bush, bütçenin, 11 Nisan'da kongre Paskalya tatiline girmeden önce kabul edilmesini bekliyor. BaÅŸkan Bush onayladıktan sonra tasarı yasalaÅŸacak.Â

Temsilciler Meclisi ve Senato, rekor sayılabilecek bir sürede tasarıyı bir gün içinde görüşüp, deÄŸiÅŸiklik önerilerini oyladıktan sonra kabul etti. Bush, bütçe tasarısını kongreye geçen hafta vermiÅŸti.Â

Senato, 78.2 milyar dolarlık bir bütçe kabul ederken, Temsilciler Meclisi 77.9 milyar dolarlık bir bütçeyi onayladı. UzlaÅŸma komitesi, kongrenin iki kanadındaki farklılıkları tek metinde birleÅŸtirecek. Ancak bu ayarlamanın, Türkiye'ye etkisi olmayacak.Â

Bütçenin yaklaşık 62.4 milyar doları savaÅŸ masrafları için, 8 milyar dolar Irak savaşında ABD'ye yardım eden ülkelere dış yardım için, 4.7 milyar dolar ülke güvenliÄŸinin artırılması ve 3 milyar dolarda havayolu sektörü için ayrıldı.Â