Türkiye tehlikeli kimyasalların ticareti anlaşmasını 19 yıl sonra onayladı

İstanbul, 11 Nisan (DHA) – Belirli tehlikeli kimyasalların ticaretini düzenleyen uluslararası anlaşma olan Rotterdam Sözleşmesi’nin onayına ilişkin tasarı, sözleşme düzenlendikten 19 yıl sonra 158. ülke olarak Türkiye'de de yasalaştı.

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) böcek ilacı zehirlenmesi ve diğer tehlikeli kimyasalların ticaretindeki potansiyel zararlardan insanları ve çevreyi korumayı amaçlayan uluslararası Rotterdam Sözleşmesi’ni Türkiye’nin geçtiğimiz hafta onaylamasını memnuniyetle karşıladı.

Onayı düzenleyen yasa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalandı ve geçen hafta Resmi Gazete’de yayımlandı.

“Bazı Tehlikeli Kimyasallar ve Böcek İlaçlarının Uluslararası Ticaretinde Ön Bildirimli Kabul Usulüne Dair Rotterdam Sözleşmesi” taraf ülkeler arasında belirli tehlikeli kimyasalların uluslararası ticaretinde paylaşılmış sorumluluğu ve işbirliği çabalarını destekliyor. Sözleşme çiftçiler ve çocukları da kapsayan korunmasız grupların böcek ilacı zehirlenmesine karşı korunması ve sosyal sürdürülebilirliğine katkıda bulunuyor.

Rotterdam Sözleşmesi bunların yanı sıra bu tür kimyasalların çevreyle uyumlu bir biçimde kullanılmalarına kimyasalların özelliklerine ilişkin bilgi alışverişini kolaylaştırarak, ithalatı ve ihracatıyla ilgili ulusal karar verme sürecini oluşturmayı sağlayarak ve bu kararları taraflara duyurarak destek veriyor.

Rotterdam Sözleşmesi’nin sekretaryası FAO ve BM Çevre Programı tarafından ortaklaşa yürütülüyor.

FAO’nun Ankara’da bulunan Orta Asya Alt Bölge Ofisi Bitki Üretimi ve Korunması Yetkilisi Hafiz Muminjanov “Rotterdam Sözleşmesi böcek ilaçlarını da içeren tehlikeli kimyasalların ticaretinde bilgi paylaşımına dair uluslararası bağlayıcı bir anlaşma. Bu böcek ilaçları bitki haşeratı ve hastalıklarını kontrol etmek amacıyla çiftçiler tarafından Türkiye ve bölgede geniş şekilde kullanılıyor.

Rotterdam Sözleşmesi’nin Türkiye hükümeti tarafından onaylanması böcek ilaçlarını da içeren oldukça tehlikeli kimyasalların bilgilerinin düzenlenmesi, çevresel sürdürülebilirlik ve güvenilirliğin başarılması ve insan sağlığının garanti altına alınmasına yönelik kesinlikle büyük bir adım. Tüm bunlar zaten Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin ana hedeflerini oluşturuyor” dedi. 

Muminjanov diğer ülkeleri bu yönde cesaretlendirmesi açısından Türkiye’nin onayının önemini vurgulayarak ekledi, “Bu, bölgedeki diğer ülkelerin Türkiye’nin girişimin yakın zamanda takip etmeleri için iyi bir örnek; özellikle de onay süreçleri devam eden Azerbaycan ve Tacikistan için.”
Sözleşmenin metni 10 Eylül 1998’de Hollanda’nın Rotterdam kentindeki konferansta kabul edilirken 24 Şubat 2004’te yürürlüğe girdi.

Sözleşme Türkiye tarafından 10 Eylül 1998 tarihinde PIC Sözleşmesi Diplomatik Konferansı’nda imzalanırken onaya dair kanun tasarısı 2010 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sevk edildi. Türkiye’nin onayıyla sözleşmeyi onaylayan ülkelerin sayısı 158’e yükseldi.

Rotterdam Sözleşmesi herhangi bir yasak getirmezken tehlikeli kimyasalların ticareti hakkında karar vermeyi iyileştirmeye yardım etmek amacıyla bilgi paylaşım mekanizmalarını teşvik ediyor. Sözleşme üye hükümetlere bilgi paylaşımı yoluyla potansiyel tehlikeler hakkında birbirlerini uyarmasını ve bu kimyasalları gelecekte ithal etmeyi isteyip istemedikleri konusunda bilgili kalmalarını sağlıyor.

İhraç bildirim provizyonları ve kimyasalların standart şekilde etiketlenmesi ile Rotterdam Sözleşmesi tehlikeli kimyasalların uluslararası ticaretini daha şeffaf ve suiistimal edilmesini daha zor hale getiriyor. İthal eden ülkeler belirli bir kimyasalı kabul etmeme kararı aldığı zaman ihraç eden ülkeler bu ihraç ürünlerinin ülkeden çıkmamasını garanti altına almakla sorumlular. Bu şekilde Sözleşme üye hükümetlere kimyasal yönetim kapasitesini geliştirme ve insan sağlığı ile çevreyi koruma konularında destek veriyor.