Tunus’ta kanlı Yasemin Devrimi

GEÇEN ay üniversite mezunu seyyar satıcı Muhammed Bouazizi’nin zabıtanın müdahalesinden sonra kendini yakmasıyla başlayan ve internette “Polise yasemin verelim” sloganıyla yayılan protestolar dün akşam meyvesini verdi.
Devlet Başkanı Zeynel Abidin Bin Ali (74), olayların başlamasından sonra ilk kez televizyona çıkarak halka hitap etti ve 2014’te aday olmayacağını söyledi. Tunuslularca Yasemin Devrimi’nin sonucu olarak yorumlanan duygusal konuşmasında başkan, muhalefetin bile beklemediği şeyler söyledi. Medya, internet ve siyasette özgürlük sözü de veren Bin Ali, güvenlik güçlerine de “Göstericilere ateş açmayın” emri verdi. “Tunusluları anlıyorum. Onların taleplerini anlıyorum” diyen Tunus lideri ayrıca ekmek, süt ve şeker gibi temel ihtiyaç maddelerinin fiyatının da düşürüleceğini söyledi. Bin Ali’nin 75 yaşından büyüklere başkan adaylığı tanımayan anayasayı değiştirerek yeniden aday olacağı belirtiliyordu.
Muhalefet: Beklemiyorduk
Konuşmadan sonra Tunuslular başkentteki sokağa çıkma yasağına rağmen sokaklara döküldü. Kornalarla ve milli marş söyleyerek yeni durumu kutlayan Tunusluların Bin Ali lehinde tezahürat yaptığı da görüldü. Ana muhalefet lideri Necib Çebi, Bin Ali’nin kendilerinin bile ummadığı şeyler söylediğini belirterek şimdi somut adımlar beklediklerini vurguladı.
Hükümet karşıtı protestolarda görgü tanıkları ve insan haklarına göre dün itibariyle son 24 saatte ülke çapında 10 kişi öldürüldü. Başkent Tunus’un 500 km güneyindeki Duz kentinde 5, batıdaki Degueche’de 3 kişi vurularak öldürüldü. Başkentin varoşlarında ise sokağa çıkma yasağına rağmen gece süren çatışmalarda iki kişi hayatını kaybetti.

İsyan niye tam da şimdi patladı

- Üniversite mezunlarının yüzde 55’inden fazlasının işsiz olduğu Tunus’ta, insanlar sosyal adaletsizliğe, rüşvet skandallarına ve genç nüfus içindeki işsizliğin yaygınlığına karşı tepkili.
- Askeri darbeyle iktidara gelen Zeynel Abidin Bin Ali 23 yıldan beri ülkeyi demir yumrukla yönetiyor. Çok sayıda muhalifi hapseden ve medya üzerinde sıkı kontrol uygulayan ve yolsuzluklara karışan Bin Ali’nin 2014’te yeniden aday olmayı düşünmesi halkı çileden çıkardı.
- Bin Ali rejiminde sivil polis sokaklarda herkesi dinliyor. Fransız gazeteleri bile “sakıncalı” sayfaları koparıldıktan sonra dağıtılıyor. Medya sürekli Cumhurbaşkanı Bin Ali ve ailesini övüyor.
- Tunus’taki karışıklığın gözden kaçan bir etkeni de Wikileaks belgeleri. 2008’de ABD’nin Tunus elçiliğinden çekilen mesajda Devlet Başkanı Bin Ali ve ailesinin “mafya tarzı” bir yolsuzluk ağı kurduğundan bahsediliyordu. Belgelerde Devlet Başkanı Bin Ali’nin eşi Leyla’ya devlet arazisi bahşettiği, damadına banka verdiği, bir başka damadına konak verdiği gibi iddialar yer alıyordu.

Hedef Bin Ali yönetimi

Başkent Tunus’un varoşlarında hükümet binaları da saldırılardan nasibini aldı. Dünyadaki Tunus diasporası ise ülkelerinde yaşananları dikkat ve endişeyle izledi. Avrupa’nın çeşitli yerlerinde düzenlenen protestolarda Devlet Başkanı Zeynel Abidin Bin Ali hedef alındı.