Hakem odasından canlı görüntüler de paylaşılsın
VAR kayıtlarını açıklama kararı alan TFF’den eski bir hakem olarak bir ricam var.
TFF, hakemin VAR tarafından izlemeye davet edildiği pozisyonların kayıtlarını sesli ve görüntülü olarak kamuoyu ile paylaşılması kararını aldı. Lakin VAR konusundaki kavganın temeli, VAR’ın neden müdahale etmediğine dair merak uyandıran pozisyonlar. Yoksa, VAR’ın müdahale ettiği ihlallerdeki gerekçeyi, hakem VAR monitöründe incelerken, ekrandaki tekrarlarında futbolseverler anlayabiliyor.
Bu uygulamaya Avrupa’da geçen tek ülke İspanya. LaLiga yönetimi, Ocak 2024’ten itibaren hakem-VAR konuşmalarının yayınlanması konusunda federasyonla anlaştı. Futbol kültürü, medenilik, seyirci profili ve yaklaşımı, saha içi oyuncu davranışları gibi temel konularda gayet iyi bir ligle kıyaslama yapmak hatalı olur. Zemini bozuk, ekonomisi kontrolsüz, seyircisi çirkin tezahürat uzmanı, başkanı hakem döven, oyuncusu hakemi aldatma bağımlısı bir zihniyet asla İspanya’da yok.
Kısacası, polislik yapıp sembolik ceza kesen değil, dünyanın izlediği ligi daha iyi hale getirmek için çalışan yönetim anlayışı var. Avrupa’nın diğer liglerinde de skandal kararların anlaşılamadığı spesifik durumlarda VAR kayıtları açıklandı (Premier Lig gibi). Hatta VAR’ın neden çağırmadığına dair örnekleri de paylaşarak.
KAYITLARI AÇIKLAMAK TEMEL SORUNLARA ÇARE Mi?
BU sezonun ilk 3 haftasında, hakem tartışmaları dahi başlamadan, çirkin ve kötü tezahürat, taraftar olayları, müsabaka talimatına aykırılıklar nedeniyle Süper Lig ve 1. Lig’den 51 kulübün ceza aldığı bir futbol iklimi olabilir mi? Sadece 3 haftada 2. kez ceza alan kulüpler oldu (Bakınız PFDK kararları). TFF’nin 8 kulübün zemini için uyarı vermesi dahi 26. haftayı buldu.
Sanıyor musunuz ki ligin kalan diliminde kulüplerin sahasını kapattırabilecekler? Önceki yıllarda da benzer manzaralar. Hal böyleyken yıllarca temel sorunların sümen altı edilerek, problemi sadece hakemmiş gibi yansıtan tepkilere TFF’lerin çanak tutmasıyla bugünlere geldik.
Sayın Mehmet Büyükekşi de göreve geldiğinden bu yana temel dertlere dokunan değil, hakem odaklı yaklaşımlarla dikkat çeken başkan profili gösterdi. Yapay zeka ataması, çift gözlemci, psikoteknik test, yabancı hakem/VAR, üniversite öğrenci anketi, özerk VAR kadrosu, hakemlere para cezası gibi dünyada benzeri olmayan uygulamalarla ‘güvensizliği’ pekiştiren uygulamalar yaptı. Pek çoğundan ‘U’ dönüşü yapıldı.
Abdülkadir Ömür asist yaptı, Hull City kazandıHAKEM MiLLETiNi ÇÖZEMEDİM BUYRUN SiZ ÇÖZÜN
Gerçekleşen VAR müdahalelerinin açıklanmasını ‘şeffaflık’ olarak nitelendirmek ülke futbol ikliminde inandırıcı değil. Tek anlamı; “Hakemlikle ilgili denemediğim seçenek kalmadı, sorunlar düzelmedi, hakem millletini de çözemedim, ben çok iyi yönetiyorum ve elimden geleni yapıyorum ama hakemler böyle, konuşmaları da dinleterek biraz daha yatak odasını açıyorum.”
Sayın Mehmet Büyükekşi, 23 yılda 20 MHK değişen bir ülkede sorunun bireysel olarak hakemler değil, sistem olduğunu doğru tespit etmeyip; kulüp gazı almayla, hakemleri sahipleniyor gibi gözüküp hiç güvenmediğinizi sergileyen tavırlarınızla, kamuoyunun önüne atan planlarla çözüm ararsanız daha kötü günler bizi bekler. Hele ki hakem denince toplumsal paranoyaya sahip bir ülkede durum iyice vahim hale gelebilir.
Hakem kadromuzun tecrübe yaşı düşük. VAR’da 4-5 isim dışında çok yeniler var. Avrupa’nın 5 büyük ligi bile bu istikrarı sağlayamadı.
THY: TÜRK HAKEM YOLLARI
Sürecin tek olumlu tarafı, Türk Hava Yolları’nın eğitimcileriyle yapılan ‘VAR dilini’ standardizasyona sokma çalışması. Malumunuz dünyada mesleki jargonu en iyi kullananlar pilotlardır. Kokpitteki kontroller ve konuşmalar evrenseldir. Robotlaşmışcasına gözü kapalı uygulanır. Allah korusun, gözardı edilecek bir kalem, uçağın düşmesine neden olabilir. VAR’a bu melekeleri aşılamak çok daha kıymetli. VAR’daki olası yanlış anlaşılma da sonuca tesir eden vahim hatalara neden olabiliyor. En canlı örneği 30 Eylül 2023’teki Tottenham-Liverpool maçında yaşandı. Konuk takımdan Luis Diaz’ın golü VAR’ın sözlerini yanlış anlayan hakem tarafından ofsayt gerekçesiyle iptal edilmişti. Oyun başlamış olduğundan geriye dönülemedi.
PARANOYAKLAR ÇOĞALACAK
VAR odasındaki konuşmaların açıklanacak olması hakemleri tedirgin edecektir. Seri ve doğru karar verme konsantrasyonu dışında, bir de konuşmalarına dikkat etmek zorunda kalacaklar. Farklı bir açı isteyecek, VAR ile hakem tartışacak, teknik bir soru olacak, yoruma dayalı durumlarda hakemi davet edecek gibi.
Kulüpler veya taraftar nezdinde yeni saldırı konuları doğacak. Hatta “İlla kararı değiştirtmek için uğraşıyor” diyen paranoyakların sayısı artacak.
AAA, CAMBAZA BAK!
Türk futbolunun majör sorunlarının yeni gündemi ‘yayın ihalesi ve ligimizin değersizliği’. VAR kayıtlarının açıklanması, yabancı gözlemci gibi konular açıkcası “Aaa, cambaza bak!” diyerek sorun yumağıyla dolu odağı kaydırmaktan, kalan 13 haftada futbol dünyasını eğlendirmekten başka bir sonuç doğurmaz. Eski bir hakem olarak 2 ricam var:
1- Kulüplere verilen cezaların indirildiği kurul toplantılarından birkaç örneğin TFF YouTube kanallarında yayınlanması,
2- Hakem odasına yayıncı kuruluş kamerasının konup canlı yayınlanması. Arz ederim...
