Prof. Akbay: Hava kirliliğine çözüm, Avrupa Karbon Piyasalarına uyumdur

Adem YAZICI/ANKARA, (DHA) - TÜRKİYE'nin, Çankırı dışında 80 ilindeki hava kirlilik düzeyinin, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) normal kabul ettiği değerlerin çok üzerinde çıkması üzerine çözümün, Avrupa Karbon Piyasalarına uyum olduğuna dikkat çekildi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşegül Akbay, "Hava kirliliğiyle mücadelede görünen tek uluslararası çözümün, Avrupa Karbon Piyasaları uyumdur" dedi.

Dünya Sağlık Örgütü'nün, hava kirliliği için 'görünmez katil' tanımını kullandığı hatırlatan Prof. Dr. Akbay, 7 milyondan fazla insanın ölümünden hava kirliliğinin sorumlu tutulduğunun belirtildiğini söyledi. Örgütün verilerine göre, akciğer kanserine bağlı ölümlerin yüzde 36'sının, KOAH'a bağlı ölümlerin yüzde 35'inin, inmeye bağlı ölümlerin yüzde 34'ünün ve kalp hastalıklarına bağlı ölümlerin de yüzde 24'ünün sorumlusunun yine hava kirliliği olduğuna dikkat çekildi. Ölçümlerde, Dünya sağlık Örgütü'nün standart değerlerine göre, Türkiye'de hava kirlilik oranının yıllık ortalamasının normal değerlerin altında kalan, havası temiz tek ilin ise Çankırı olduğunun ortaya çıktığı kaydedildi.

Prof. Dr. Ayşegül Akbay, hava kirliliğine çözümün, Avrupa Karbon Piyasalarına uyum olduğunu vurguladı. 80 ilde hava kirliliğinin, sınır değerlerinin aştığının belirtilmesi üzerine Akbay, dikkatleri yeniden 'Karbon Piyasaları' uygulamalarına çekti. Prof. Akbay, şunları söyledi:

"Avrupa Emisyon Ticareti Sistemi (EU ETS)' karbon emisyonları ve iklim değişikliğiyle mücadelede Avrupa Birliği'nin dünyada ilk kez uygulamaya geçirmeye çalıştığı bir sistemdir. Bu sisteme göre, çeşitli yapıların atmosfere saldığı sera gazı miktarlarına belli limitler getirilmekte ve bu limitlerin toplam sınırları giderek aşağıya çekilmektedir. Emisyon hakları, uluslararası bir kredi değişim sistemine uyarlanarak, kirletme hakkı alınıp satılabilmekte, az kirletenler atık haklarını çok kirletenlere satabilmektedirler. Az kirletenlerin kazandıkları nakitse, temiz Karbon teknolojilerine yatırıma dönüştürülebilmektedir. EU ETS'de 2013-2020 dönemi, 3. Faz uygulama dönemi olarak tanımlanmıştır"

TEMİZ KARBON TEKNOLOJİLERİ ÖZENDİRİLECEK

Bu dönemde, tüm Avrupa hava sahası için belli bir tek sınır değer tespit edileceğini belirten Akbay, "Kredi satış yöntemleri netleştirilecek, daha çok gaz için sınır değerler görüşülecek, sisteme yeni dahil olacak kuruluşlara bir miktar yeni değişim kredisi tahsis edilecek ve temiz karbon teknolojileri özendirilecektir. Sistemin ölçüme dahil ettiği başlıca gazlar ve sektörler; karbon dioksit (enerji ve ısıtma, rafineriler, demir-çelik, aluminyum, metal, çimento, kireç, cam, seramik, kağıt, karton, asit ve kimyasal üretimi), nitröz oksit, perflorokarbonlar'dır. Ayrıca, havacılık sektörü de sisteme dahil edilmeye çalışılmaktadır" dedi.

KARBON PİYASASINA UYUMDA ÇOK GEÇ KALINDI

Beklentilere göre, 2020 yılında emisyonların yüzde 21, 2030 yılında yüzde 43 aşağıya çekileceğini kaydeden Prof. Akbay, şunları söyledi: "Dünyanın ilk ve en büyük Karbon piyasasına uyum için Türkiye çok geç kalmıştır. 10 yıldır açık bulunan Çevre başlığında, Karbon piyasası ile ilgili ciddi bir çalışma ve açıklama yapılmamıştır. Hava kirliliğiyle mücadelede görünen tek uluslararası çözüm olan Avrupa Karbon Piyasaları konusunda, Çevre Bakanı Mehmet Özhaseki ve Sağlık Bakanı Recep Akdağ'dan daha fazla insiyatif bekliyoruz" 

FOTOĞRAFLI