Ermeniler Türklere şans vermeli

Dergi geçtiğimiz hafta ABD Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nden 1915 olaylarının “soykırım” olarak tanınması yönünde çıkan kararın Ermeniler için yıllardır süren mücadelelerinde bir zafer anı olduğunu, Türkiye’yi ise öfkelendirdiğini hatırlattı. Beyaz Saray ise bu öfkeden alacağı zararı en aza indirmeye çalışıyor.

Ancak bu sefer Türkiye ve ABD arasındaki Ermeni meselesiyle ilgili anlaşmazlık geçmişe kıyasla daha derin görünüyor. Oylamanın ABD ile müttefiki arasındaki ilişkilerin gergin olduğu bir döneme denk gelmesi işleri daha da karıştırıyor.

Türkiye İran’a yaptırımlara destek vermek konusunda gönülsüzlük gösteriyor, vatandaşlar arasında Amerikan karşıtlığı gittikçe yükseliyor hatta bazı Türkler Başkan Barack Obama’nın 2008 yılında bir senatörken ifade ettiği “Ermeni soykırımı bir iddia değil, yaygın olarak belgelenmiş bir olgudur” görüşünü hala taşıdığını düşünüyor.

Economist, iki ülke arasında yaşanacak uzun dargınlık sürecinden sonra muhtemelen Türkiye’nin Washington büyükelçisini geri göndereceğini ve Beyaz Saray’ın Temsilciler Meclisi üyelerini genel kurul oylamasında tasarının kabul edilmemesi için ikna etmeye çabalayarak Türkiye-ABD ilişkilerinin daha fazla bozulmasını engellemeye çalışacaklarını ifade etti.

PLANLI BİR EYLEM Mİ, İHMALKARLIK MI? 

Dergi, “Soykırım tartışmalarını bastırmak ve gerçekleri anlatmak isteyenleri cezalandırmak yerine Anadolu topraklarında işlenen günahları kabul edecek kadar milli onur sahibi bir Türk lider olabilecek mi?” sordu.

Türkiye’de bazı insanların böyle bir liderin Ermenistan’la ilişkileri çözebileceğinin farkına vardığını belirten Economist, “Türkiye’nin kongredeki oylamanın minik detaylarıyla ilgili bu kadar hassas davranması gücünü değil güçsüzlüğünü gösteriyor. 1915 olaylarının araştırılması için atılan gerçek, samimi bir adım dışında hiçbir şey iftiracıları susturmayı başaramaz.

“Ermeni tehcirinin sonuçlarının korkunç olduğu tartışılamaz. Ama tarihçiler bu yaşananların devletin bir planı sonucu mu yoksa ihmalkarlıktan mı kaynaklandığına karar verebilir” ifadelerini kullandı. Dergi Türkiye’nin arşivlerini tarihçilere açarak eleştirilere cevap verebileceğini belirtti.

Ermeniler için atalarının kaderini kabul ettirmek kutsal bir amaç. Dolayısıyla ABD’deki silah şirketlerinin ihracatı riske girer diye Ermenilerin iddialarını bir kenara atmalarını beklemek saçmalık olur. Dahası Ermeniler 1915’te yaşananların ne olduğunun siyasetçiler yerine tarihçilere bırakılmasını da istemiyor.

KONGRE KARARI MİLLİYETÇİLERİN ELİNİ GÜÇLENDİRİYOR

Ancak Economist, “Ermeniler, Ankara’nın 1915 olayları hakkında araştırma yapılmasına izin vermesini istiyorsa, yürüttükleri kongre kampanyası üzerinde tekrar düşünmeli” diyerek Türk toplumunun Cumhuriyet’in ilanından bu yana gerçekleri hiç bu kadar ciddiyetle tartışmadığına dikkat çekti.

Bu gelişmeler Hrant Dink gibi yazarlar, gazeteciler ve vatandaşlar sayesinde yaşandı ancak ABD Kongresi’nden gelen baskının Türkiye’deki milliyetçilerin elini güçlendirerek süreci geri döndürebilir.

Economist, “Türkiye’de totaliter bir rejim hüküm sürüyor olsaydı Ermeni sorunu tartışılmazdı. Ancak Türkiye mükemmel olmasa da bir demokrasi olduğu için Türklere geçmişleriyle yüzleşmeleri için şans verilmeli” ifadelerini kullandı.

Dergi, Ermenilerin, Türklere ne düşünmeleri gerektiğini söyleyeceklerine, yetkilileri Türkiye’de yapılacak bir incelemeye teşvik etmeleri gerektiğini savundu ve şu notu düştü: “Daha güçlü bir Türk demokrasisi düşüncesi bazı Ermenilerin aklını karıştırabilir, ancak bu onları özlemini çektikleri dürüstlüğe kavuşturmanın en iyi yolu olabilir.”