Kitapları bakın kimler yakmış

VİZONTELE’nin en hüzünlü sahnelerinden biriydi 12 Eylül’de darmadağın edilen köydeki o sevimli kütüphane...Her yere saçılmıştı kitaplar.Raflarından hoyratça indirilmiş, sayfaları kopartılmış, odanın dört bir yanına savrulmuşlardı.Tarihte kitapların başına bunlar hep gelmiş.Yerlere atılmaktan, çiğnenmekten öte yakılmışlar yüzyıllar boyunca.Fransa’da geçtiğimiz günlerde piyasaya çıkan ‘Yanan Kitaplar’ kimlerin, hangi toplumların kitapları yakarak yok ettiklerini konu alıyor.Kitabın yazarı Lucien X. Polastron adında eski bir gazeteci.İnsanlık tarihinde ilk yakma olayı, milattan önce 14. yüzyılda.Firavun Akhenaton Teb’de kendisinden önce kaleme alınmış olan yazılı belgeleri kendi siyasi düşüncesine yol açmak için yaktırıyor. Kendi kütüphanesini oluşturduğunda aynı şey başına geliyor.Bu kez Teb’li rahipler kütüphanesini yakıyor.Milattan önce 625 yılında benzer bir olayda Asur Kralı Assurbanipal’in kütüphanesi yakılıp yıkılıyor.25 asır sonra İngilizler Asurlu kralın kütüphanesini ortaya çıkarıyorlar; yazılı metinlerin ve kitapların bir bölümü British Museum’a gidiyor. Bunların arasında ünlü Gılgamış Destanı’nın da olduğu anlaşılıyor.Peki İskender’in komutanlarından Ptolemeus tarafından kurulan ve yaklaşık 700 bin kitabı barındıran ünlü İskenderiye Kütüphanesi’ni kim yakmış?İşte bu noktada tarihçiler arasında fikir birliği yok.Kütüphanenin milattan önce 48 yılında İskenderiye açıklarındaki donanmayı ateşe vermiş olan Roma Diktatörü Sezar’ın emriyle yakıldığı görüşü yaygın.Ancak kütüphanenin daha önce tahrip edilmiş olduğu iddiası da var.Selahaddin Eyyübi de kitap düşmanı.Kahire’de Fatimilerin kütüphanesini askerlerinin parasını ödemek için yağlamadığı söyleniyor.Aynı dönemlerde Bağdat’ta Dicle’ye atılan kitapların miktarı o kadar fazlaymış ki, nehrin suları kimi zaman mürekkep nedeniyle kapkara kesilirmiş.İstanbul da kitap tahribatından nasibini almış bir şehir.1204 yılında Haçlı seferleri sırasında, dünyanın en büyük kütüphanesi yağmalanmış ve kitapları ne yapacağını bilemeyen cahil güruh bunları mızraklarının ucuna geçirip şehri turlamış. Engizisyon döneminde İspanya kitapların meydanlarda yakıldığı bir ülke. Asya da bu konuda masum değil.Çin’de örneğin Kin adındaki imparator, Konfüçyüs’ten Taoculuğun kurucusu Lao-Tseu’ye kadar Çin felsefesinin altın dönemini yansıtanların tüm eserlerini tahrip ediyor.Daha sonra Çin’de tarihi metinleri, kitapları yağmalayanlar Batılılar.Rusların, Fransızların ve İngilizlerin elinde 3. yüzyıldan kalma Çin kitapları var. Çin bugün kendisi için çok kıymetli bu eserleri geri istiyor.Bunları kimsenin geri vermeye niyeti yok ama belli olmaz dünyanın en büyük güçlerinden biri olma yolundaki Çin günün birinde pek de zorlanmadan istediklerini geri alabilir.Fransız Devrimi sırasında da Louvre’da ve bazı kamu binalarında kütüphanelerin yakıldığı biliniyor.Hitler, Pol Pot bildik başka kitap düşmanları.Her türlü basılı malzemeden nefret eden Pol Pot döneminde Kamboçya’da bir tek kitap kalmamış.Yakın tarihe göz atarsak en son kitap yağmalaması Bağdat’ta.Polastron’a göre, Bağdat’taki Petrol Bakanlığını sıkı sıkı koruyan Amerikalılar Milli Kütüphane’nin yağmalanmasına ses çıkartmamışlar.Bağdat Müzesi’nin yağmalanmasına ses çıkartmadıkları gibi.