'Bu bir bataklık ve içerisi timsahlarla dolu, çıkış neredeyse yok’

Metamfetamine kurban giden yakın arkadaşının son anlarını Ece (27) Instagram sayfasında şöyle anlatıyordu: “Çocukluk arkadaşım kafasına sıkıp intihar etti. Ertesi gün cenazesi otopsiden geldi. Cenaze namazını kıldık ve gömdük. Ölüsünü gören ilk kişi babasıydı. İki ay önceye kadar dükkânı, arabası vardı... Hâlâ daha evinden bağırma, ağlama sesleri geliyor. Bir insanın kendine yaptığını tüm dünya bir araya gelse yapamazmış...” A.K. (24) ise dört ay metamfetamin kullanmış ve kurtulmuş gençlerden biri. “Bir nevi intihar aracı” diye tanımlıyor bu zehri. Öleceğini anladığında önce telefon hattını, peşinden çevresini değiştirerek sporla tutunmuş hayata... İnternette başka bir forumda Krakz5 takma adlı kullanıcıysa metamfetaminin ne kadar tehlikeli bir madde olduğunu şu sözleriyle özetliyor: “Eğer içmeden burayı okuyan varsa, sakın lütfen kendine bunu yapma! Ben yaptım, benim gibiler yaptı ama sen yapma! Yaşaman gereken, seni mutlu edecek hiçbir şey yok o maddede. Sadece pişmanlık. Kaşıntı, acıyan gözler, acıktığını fark etmediğin miden, sana kalan boş bir cüzdan, bozulan sinir, paranoya ve sonunda intihar girişimi. Sakın doz önemli demeyin, denemeyin, uzak durun!”

İnternette arama yaptığınızda bu maddeyi daha önce kullanmış ya da hâlâ kullanmaya devam edip kurtulmaya çalışan birçok insanın yardım çağrılarına denk geliyorsunuz. Bir o kadar çok çağrı da bağımlıların yakınlarına ait. Eşi için, sevgilisi için, çocuğu için, kardeşi için bir çıkış yolu arıyorlar.

Metamfetamin kullanımı Türkiye’de de hızla yayılıyor. Öyle ki geçen hafta İstanbul’da düzenlenen bir uyuşturucu operasyonunda, çete üyeleri polis ekibine silahla ateş açtı. Yaşanan çatışmada polis memuru Hakan Telli şehit olurken polis memuru Ahmet Yasin Çevik ağır yaralandı. Kullananları adeta zombiye dönüştürdüğü söylenen bu zehrin, paranoya ve şizofreni gibi ruhsal çöküntünün yanı sıra dişleri çürütüp döktüğü, kişiyi ölüme götürdüğü diğer bilinen etkileri arasında. Kısa sürede hayatları altüst eden bu maddenin bir dönem esiri olmuş kişilerle ve onların yakınlarıyla konuştuk. 18 yıl bağımlı yaşadıktan sonra Bağımsız Yaşam Derneği’ni kuran ve artık bağımlılara danışmanlık veren Yücel Kuran da kısaca ‘met’ diye bahsedilen bu maddeyi anlattı.

İstanbul met kullanımında Avrupa’da 10’uncu sırada

Türkiye’de giderek büyüyen metamfetamin tehdidi, yapılan operasyonlarda ele geçen miktarlara da yansıdı. İstanbul’da 1 Ocak’tan bu yana 24 bin 539 narkotik operasyonu düzenlendi. Bu çalışmalarda 8,5 ton uyuşturucu madde, 2,5 milyon adetten fazla da uyuşturucu hap ele geçirildi. Ağustosa kadar geçen 7 aydaki uyuşturucunun 5 ton 657 kilosunun metamfetamin olması tehlikenin büyüklüğünü gösteren bir veri oldu. Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi’nin (EMCDDA) 2022 raporuna göre, İstanbul metamfetamin kullanımında Avrupa’daki 106 merkez arasında 10’uncu sırada.

‘Eridim, yüzümde yaralar oluşmaya başladı, göz altlarım çöktü’

Bağımsız Yaşam Derneği’nde beş yıldır eğitmen olarak çalışan T. K. yıllarca metamfetamin kullandıktan sonra bırakan genç bir adam. Uyuşturucuya ilk kez 17 yaşında esrar içerek başlıyor. Mahalledeki ‘abileri’nin yanında önce bir-iki duman derken sonra haftada iki-üç sigara içmeye gidiyor iş. Derken ekstazi denen hapla tanışıyor. Gün geçtikçe hap da ona yetmemeye başlıyor ve kullanmadığı hiçbir madde kalmıyor. Ta ki bir gün arkadaş ortamında Furkan isimli bir tanıdıklarının masaya met getirmesine kadar. T. K. ilk defa böyle bir madde duyduğunu söylese de ısrarcı olan arkadaşını kırmıyor ve ‘bir kereden bir şey olmaz’ düşüncesiyle deniyor. Ve bu maddeden kurtulması tam 10 yılını alıyor. Gitmediği klinik, yatmadığı hastane, uygulamadığı ilaç tedavisi kalmıyor. Artık intihar etmeyi düşünürken babası onu Bağımsız Yaşam Derneği’ne götürüyor...

T. K.’yla telefonda görüştüğüm 45 dakika boyunca anlattıklarına hem çok üzüldüm hem de inanmakta güçlük çektim. Devamını gelin kendisinden dinleyelim:

Lüks mağazacılık sektöründe satış sorumlusu olarak çalışıyordum. Hayatım da yolundaydı, sosyal çevrem ve aile ilişkilerim iyiydi. Önce esrarla başladım, sonra hep daha fazlasını aradım. Met ile tanıştıktan sonra eski hayatımdan geriye bir şey kalmadı.

Denediğim ilk günün akşamı tekrar aynı çocuğu arayıp buluşmak istedim. Geri kalan tüm günlerim o maddeyi kullanmakla geçti. Evdekiler durumumdan şüphelenmeye başladığında, Kumbağ’a tatile gittiğimi söylerdim. Bir keresinde Kumbağ’da otelde bir oda kiraladım ve bir hafta boyunca balkonda oturup met içtim. Birkaç kez yemek yemek için odadan dışarı çıktım, ayağımı suya bile sokmadım.

Bağımlıların üstü başının eski, pis ve yırtık pırtık olduğunu düşünürdüm hep, o yüzden kendime hiç bağımlıymışım gibi gelmiyordum. Sonrasında yattığım hastanelerde, gittiğim doktorlarda jilet gibi giyinmiş, ciddi kariyerli, bağımlılıktan kurtulmaya çalışan insanlarla karşılaştım.

Birkaç kez kullandıktan sonra bu madde beyninizi ele geçiriyor. Dinlendiğimi, herkesin hakkımda konuştuğunu ve hatta İHA’lar (insansız hava aracı) ve SİHA’lar (silahlı insansız hava aracı) aracılığıyla takip edildiğimi düşünüyordum. Takip edilmemek için telefonumun kamerasını bantla kapamıştım.

Zamanla çok kilo kaybı yaşadım. Beş gün hiç uyumazdım. Ağzıma iki tane meyve atıp hayatıma devam ediyordum. Günlerce acıktığımı fark etmiyordum bile. Sonunda vücudum bitap düşüyordu ve bayılıp iki-üç gün boyunca uyuyordum. Eridim, yüzümde yaralar oluşmaya başladı, göz altlarım çöktü. Annemin o dönem bakışlarına oturan kederi şimdi hatırlıyorum.

Bir gece yine odamın balkonunda karşı evlerden bir pencereye takıldım. Sebebi perdelerinin bir defa kıpırdamasıydı. Beni izlediklerinden emindim. Gece 3’te baltayı belime koyup mahalleye indim ve tek tek herkesin zilini çalıp bağırarak olay çıkardım. Kafayı taktığım penceredekiler dışarı çıkmayınca sabaha kadar sokakta oturdum. Sabah bir kadın ve çocuk çıktı cama. Artık yavaş yavaş ayılmıştım. Kadın “Kocam evde yok, işte” dedi ama inanmadım. Yukarı çıkıp evi kontrol etmek istedim. Eğer çıksaydım neler yaşanacağını düşünmek dahi istemiyorum.

Ailem tedavi olmam için çok çabaladı. Güzel yaklaştılar, olmadı; bağırdılar, olmadı. Bağımlı olmadığımı iddia ediyordum. Bir gün yine ablalarımdan biri beni Edirne’ye götürdü. Bir tedavi merkezi varmış. Otobüsteki bir adama kafaya taktım ve sivil polis olduğuna inandım. Otobüsten indim. Peşimden inen ablamın herkesin içinde boğazına sarıldım. Bir şekilde kurtuldu ve artık yeter diyerek bastı gitti. Beş parasız Edirne’de köprü altında yattım.

Buna fakir kokaini derler. Fiyatı çok ucuz olduğundan ulaşmanız da haliyle kolay oluyor. 32 yaşımdayım ve beş yıldır hiçbir şey kullanmıyorum. Hâlâ arada aklıma geldiği oluyor ama iradem artık çok sağlam. Bir kereden bir şey olmaz demeyin, bir duman dahi almayın. Bu bir bataklık ve içerisi timsahlarla dolu, çıkış neredeyse yok.

‘Kendime geldiğimde elimde bıçakla sokakta koşuyordum’
E. Y. (24)-Eski bağımlı

“Ben bir metamfetamin kullanıcısıydım ve bu uyuşturucunun halüsinasyonlar ve paranoit düşüncelere neden olduğunu bizzat yaşadım. Kullanımım arttıkça gerçeklikle bağımı kaybettim ve hayal dünyasında yaşıyormuş gibi hissettim. Bu süreçte halüsinasyonlarım beni kontrol eder hale geldi ve zaman zaman gerçeklikle arasındaki farkı ayırt edemiyordum. Bir gün kullandığım zaman başka bir kişiyi öldürdüğümü hayal ettim. Kendime geldiğimde elimde bıçakla sokakta koşuyordum. Allah’tan kimseye zarar vermemiştim. O gün benim dönüm noktam oldu.”

‘Kars’ın bir köyünden genç bir kızın met kullandığını öğrendiğimde şaşırdım’
Yücel Kuran Bağımlılık danışmanı, Bağımsız Yaşam Derneği’nin kurucusu

Met uyarıcı bir uyuşturucu ancak diğer uyarıcı maddelere benzemiyor çünkü kullandığınız zaman 2-3 gün uyku uyuyamıyorsunuz. 11-12 gün uyuyamayan danışanlarım var. En belirgin özelliği uyutmamak.

İkinci en belirgin özelliğiyse inanılmaz derecede paranoyak düşünceler yaratması. Karım beni aldatıyor diyen var, halüsinasyon görenler var. Bu düşünceler ve halüsinasyonlar şiddet ve hatta cinayet gibi sonuçlara sebep oluyor. Met kullanan bir çocuk, annesini uzaylı zannettiği için kafasını kesti.

Sürekli takip edildiklerini düşünüyorlar. Met içenlerin yüzde 80’i kimlik kartındaki çipi söküp atıyor, çünkü takip edildiğini düşünüyor. Çoğu telefon kullanmıyor. Duvarlarının içinde ses kayıt cihazları olduğunu zannediyorlar. Bağımlılık üç seneyi geçince derilerini yolmaya başlıyorlar çünkü deri altlarında dinleme cihazı olduğunu düşünüyorlar. Derilerini yola yola, kendilerini parçalayarak ölüme sürüklüyorlar. Met gerçekten insanları zombileştiriyor.

Bu tasarım bir uyuşturucu. İçiyorsunuz ama ilk zamanlar karşınızdaki kimse kullandığınızı anlamıyor. Gözleriniz kızarmıyor, sendelemiyorsunuz ve herhangi bir sarhoşluk belirtisi vermiyorsunuz. Karşıdan bakıldığında başlarda asla kimse uyuşturucu kullandığınızı anlamıyor.

Kars’ın bir köyünden genç bir kız “Abi bana yardım et” diye mesaj attı. Met kullandığını öğrendiğimde çok şaşırdım. Bu tür uyuşturucular büyük şehirlerde olur; Anadolu’ya, hele ki köylerine ulaşmaz. “Burada içmeyen yok” dedi kız bana. Anadolu’nun köylerine dahi yayılmış durumda çünkü fiyatı ucuz ve artık bonzai gibi merdiven altı olarak da ülkemizde üretiliyor. Artık en ucuz ve kullanması en kolay madde.

Kişiye göre değişir ama üç yılın üzerinde kullanım devam ettiyse kişide psikoz, bipolar gibi ek tanılar oluşuyor. Kişi madde bağımlılığından kurtulsa bile başka duygudurum bozukluklarıyla uğraşmak zorunda kalıyor. Hayatı normal insanlar gibi muhakeme edemiyor. Dolayısıyla diğer uyuşturucuları bırakmaktan yüzde 70 daha zor oluyor metamfetaminden kurtulmak.

Met kullanan biriyle yaşadığınızdan şüpheleniyorsanız o evde kesinlikle kalmamanız gerekiyor. Eğer böyle bir şüpheniz varsa kesinlikle o kişiden ve o evden uzaklaşın. Halüsinasyon gördükleri için ve paranoyak düşüncelerinden dolayı bir süre sonra insanlara fiziki olarak zarar vermeye başlıyorlar. Yakınları, Alkol ve Madde Tedavi Merkezi (AMATEM), Çocuk ve Ergen Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi (ÇEMATEM) ve bizim gibi derneklere başvurabilir.

‘Dolandırıcılarla işbirliği yaptığımı düşünmüş’
Adını vermek istemeyen bağımlı yakını (28)

10 yıllık beraberlik sonunda eşimle evlendim ve evliliğimin ilk zamanlarında uyuşturucu kullandığını anladım. Kullandığı madde metamfetaminmiş. Önce bana bunun zararlı olmadığını, bırakacağını hatta azalttığını söyledi. Meğer arttırıyormuş. İlk zamanlarda uyku uyumaması dışında halinde, tavrında çok büyük değişimler yoktu. Tabii o arada altınlarım gitmiş; hepsini bozdurmuş ve bir sürü de borca girmiş. Sonralarında o nazik ve kibar insan gitti, bana karşı sinirli, bağıran bir adam geldi. Onu aldattığımı düşünmeye başladı. Önce beni suçluyor, sonra ayıldığında ağlayarak özürler diliyordu. Süreç içinde intihar girişiminde de bulundu. Meğer yaklaşık üç yıldır kullanıyormuş. Artık fiziken şiddet göreceğimi anladığımda ailemin yanına yerleştim. Hem benim ailem hem onun ailesi tedavi olması için çok dil döktük. Ama ikna olmadı. Dolandırıcılarla işbirliği yaptığımı düşünüp beni zihninde en büyük düşmanı haline getirmişti. Yaşadım diye anlattığı şeyler akıl alır gibi değildi, hayaller görüyordu. Eşimi çok seviyordum, hatta bir çocuğumuzun olmasını çok istemiştik ama nasip ya iyi ki olmamış. Şu an boşanma aşamasındayız, o da bir süredir tedavi görüyor ama bana sorarsanız yine de kullanmaya devam ediyor. Yolunda giden hayatımız bir anda mahvoldu, bu met denilen madde hem eşimi hem de hepimizi bitirdi.