Sonbaharı doludizgin yaşamak için...

Tiyatro

Sahnelerde hangi oyunlar var? (Bahar Çuhadar)

ŞAHLARI DA VURURLAR/ORTAOYUNCULAR
1980’lerin tiyatro gündemine damgasını vuran, Ferhan Şensoy’un efsanevi üretimlerinden olan oyun pandemi engeliyle yapamadığı 40’ıncı yıl yeniden gösterimini İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında gerçekleştirecek. 11 Kasım’da, Ses Tiyatrosu’nda. İran Devrimi üzerinden zihin açıcı bir Türkiye okuması...

DÜNYA YERİNDEN OYNAR/DASDAS
Şebnem İşigüzel’in yazdığı, Mert Fırat’ın yönettiği müzikli oyun, özgürlükleri için yan yana duran yedi kadının mücadelesini tanıdık ezgilerle aktaracak. Sahnede Alara Canay, Emine Doruk/Gökşen Ateş, Melisa Akman, Özge Borak, Özge Fışkın, Rana Büyükyılmaz, Su Sonia olacak. Bu akşam 20.30’da.

SİDİKLİ KASABASI MÜZİKALİ/ZORLU PSM
Broadway’in sistemi hicveden ve ‘genç’ denilebilecek bu meşhur eğlenceli müzikali, Kayhan Berkin’in yönetiminde ekimde sahnede. Usta isimler Settar Tanrıöğen ve Füsun Demirel de kadroda.

FAIRFLY/GALATAPERFORM
Çağdaş Avrupa tiyatrosunun dikkat çeken isimlerinden Joan Yago’nun kaleminden günümüz iş dünyasındaki acımasız rekabete, start-up’lar ve girişimcilik kültürüne ironik bir bakış... Mark Levitas’ın yönetiminde Atakan Akarsu, Begüm Akkaya, Tuğçe Altuğ ve Barış Gönenen’i buluşturan oyun 5 Ekim Çarşamba 21.00’de DasDas Açık Sahne’de.

HAYAT, SENİ ÇOK SEVİYORUM
MODA SAHNESİ
28 yıldır hapishanede tutulan şair ve yazar İlhan Sami Çomak hapishanenin özgürlüğü yok eden sınırlarını, bu kez oyunla ortadan kaldırıyor. Seyirci, Çomak’ın çocukluğuna, gençliğine, Bingöl’e, İstanbul’a, tutuklanışına, yargılanışına gidecek, ‘müebbetlere’ rağmen umuda selam verecek. Kemal Aydoğan’ın yönetimindeki oyun bu ay itibariyle sahnede.

ACINDIRMA PROPAGANDA BİRİMİ
OYUN ATÖLYESİ
Kosovalı Arnavut yazar Yeton Neziray’ın otoriter yönetimlerle toplum arasındaki ilişkiyi mizahi bir tonla eleştirdiği oyunu Muharrem Özcan’ın yönetiminde; Mustafa Kırantepe, Hasibe Eren, Onur Özaydın ve Ezgi Coşkun’un performanslarıyla ekimde sahnede.

1984/NİLÜFER KENT TİYATROSU
George Orwell’in kült romanı ‘1984’e Robert Icke ve Duncan McMillan’ın getirdiği sahne uyarlaması... Bu ay itibariyle sahnede.

NASIL BİLİRDİNİZ/YERSİZ KUMPANYA
Güray Dinçol’un heyecan verici reji kafasıyla Elif Ongan Tekçe’nin kaleminin birleşiminden bir kadın öyküsü... Prömiyer ay sonunda.

ALELADE ÂŞIKLARDAN FARKIMIZ
İKSV&BKM
Özen Yula’nın kaleminden edebiyatımızın büyük ismi Sabahattin Ali ve eşi Aliye Ali’nin aşkları ve evlilikleri üzerine müzikli bir oyun. İKSV’nin 50’nci yıl kutlamaları kapsamında... Oyuncular şimdilik sürpriz, prömiyer aralık başı.

Konser

Tolga Akyıldız’ın önerileri

Hayat Ağacı
Fazıl Say, Refik Anadol, Jamal Aliyev
16 Eylül, Zorlu PSM
Turkcell Sahnesi
Zorlu PSM’nin 10’uncu yılına özel konser. Refik Anadol da bir veri heykeli tasarladı.

Blind Fest: Balthazar, Dolu Kadehi Ters Tut, Perdenin Ardındakiler, The Away Days
16 Eylül, Parkorman Asmalımescit’te eski Babylon binasında açılan yeni mekân Blind’ın festival çıkarması.

Güneş
7 Ekim, Dorock XL Taksim
25 Ekim, Dorock XL Kadıköy
Çarpıcı altyapıları ve hızla viral olan şarkılarıyla Güneş, Türk rap kadınlarının lideri olarak sahnede mutlaka izlenmeli...

Kardeş Türküler
22 Ekim, İBB Harbiye Cemil
Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu
Kardeş Türküler’in şarkıları ve konserlerinde hissettirdiği güçlü duygular hafızalardan silinmeyecek bir deneyimdir.

Kings Of Convenience
30 Eylül-1 Ekim, Zorlu PSM Turkcell Sahnesi
Dingin vokal ve gitarlarıyla özgün ve akustik ruhlu bir dünya yaratan Norveçli
folk-pop ikilisi kaçmaz.

Sofi Tukker
30 Eylül, KüçükÇiftlik Park
1 Ekim, ODTÜ Vişnelik Mezunlar Derneği Çim Amfi Grammy adayı da olmuş, New York’lu popüler ikili jungle pop bayrağını hakkıyla taşıyor.

Meltem Fıratlı’nın önerileri

Paul Kalkbrenner
10 Eylül, Parkorman
2020’de COVID-19 yüzünden son anda İstanbul performansını iptal edip hayranlarını hayal kırıklığına uğratan Paul Kalkbrenner’e kavuşacağız.

LP
24 Eylül, Maximum
Uniq Açık Hava
26 Eylül, İzmir Arena Söz sihirbazı LP’nin konseri öncesinde kapının önünde kuyrukların oluşması beni hiç şaşırtmayacak.

Carl Cox
24 Eylül, Volkswagen Arena
Techno ve house müziğin yaşayan efsanesi Carl Cox heyecan verici ‘Hybrid Live’ adlı performansıyla sahnede olacak.

Travis
19 Ekim, Zorlu PSM
İskoç rock grubu Travis ne zaman ülkemize gelse şarkılarını dev bir hayran korosuyla seslendiriyor.

32. Akbank Caz Festivali
24 Eylül-9 Ekim, İstanbul
Festivalde Portico Quartet, Abdullah İbrahim, Ravi Coltrane, Oded Tzur Quartet ve HÜM konserleri gerçekleşecek.

Müzik

* ‘Fossora’, Björk (30 Eylül)
İzlandalı müzisyen 5 yılın ardından albüm çıkarmaya hazırlanıyor. Hatta ilk tekli ‘Atopos’ geçen günlerde yayımlandı. Yeni albümün misafir vokalleri arasında müzisyenin oğlu Sindri ve kızı Isadora da var.
* ‘Kaş II’, Yüzyüzeyken Konuşuruz
(30 Eylül)
Yerli müzik sahnesinin sevilen gruplarından Yüzyüzeyken Konuşuruz yeni albümü Sony Music etiketiyle yayımlayacak.
* ‘Return of the Dream Canteen’,
Red Hot Chilli Peppers (14 Ekim)
En son nisanda ‘Unlimited Love’ adında bir albüm yayımlayan grup hız kesmiyor. Yeni albümün ilk teklisi ‘Tippa My Tongue’u geçen ay yayımlandı. 14 Ekim’de 17 şarkıdan oluşan yeni albümleri ‘Return of the Dream Canteen’i yayımlamaya hazırlanıyor.
* ‘The Car’, Arctic Monkeys (21 Ekim)
Grubun 7’inci albümü... Solist Alex Turner’ın yazdığı 10 yeni şarkı dinlenebilecek.
* ‘Midnights’, Taylor Swift (21 Ekim)
Swift, MTV Video Müzik Ödülleri’nde 10’uncu albümünün çıkış tarihini vererek herkesi şaşırtmıştı. Albüm gecenin bir vakti yazılan şarkılardan oluşuyor.
* ‘Kağıttan Kaptanlar’, Birsen Tezer
(Ekim sonu)
Bu yaz iki tekli yayımlayan Tezer, yeni albümünün de hazırlıklarının sürdüğünü müjdelemişti. Albümden sonra canlı performanslar başlayacak.
* ‘Profound Mysteries III’, Röyksopp (18 Kasım)
Norveçli elektronik müzik ikilisi Röyksopp 8 yıl aradan sonra art arda şarkılar paylaşıyor, albüme hazırlanıyor.

Sinema

* ‘Cennete Bilet’ (Ticket to Paradise)
16 Eylül
Evlenmek üzere olan kızlarına engel olmak için aralarındaki eski meseleleri rafa kaldıran boşanmış bir çiftin verdiği mücadele...
Julia Roberts ve George Clooney başrolde.
* ‘Aşk, Mark ve Ölüm’ 23 Eylül
60’lı yıllarda Almanya’ya giden gurbetçilerin, kültürel bir sığınak olarak gördükleri müziğin nasıl inşa edildiğine, ne tür reflekslerle ortaya çıktığına, hangi yıldızlarla kitlelere ulaştığına dair... Cem Kaya imzalı...
* ‘Yalnız Bir Evin Kahkahası’
(The Good House) 30 Eylül
Kasaba sakinlerinin bütün sırlarına vâkıf bir kadın, çok içtiği gerekçesiyle kızlarının onu rehabilitasyona göndermeleriyle kendini yalnız hisseder. Yöreye yeni taşınan zengin bir kadınla arkadaş olur ve hayatı renklenir.
* ‘Kadın Kral’ (The Woman King) 14 Ekim
1800’lerde Afrika’daki Dahomey Krallığı’nı büyük bir beceriyle koruyan ve tamamı kadınlardan oluşan Agojie adlı askeri birliğin öyküsü. Birliğin yöneticisi General Nanisca’yı Viola Davis canlandırıyor.
* ‘Black Adam’ 21 Ekim 5 bin yıl sonra mezarından kalkan ve dünyadaki adaleti sağlamaya çalışan, antik tanrıların güçlerine sahip bir süper kahramanın hikâyesi. DC karakteri olan ‘Black Adam’ı Dwayne Johnson canlandırıyor. Yönetmense Jaume Collet-Serra...
* ‘Bandırma Füze Kulübü’ 21 Ekim
ABD ve Sovyetler Birliği arasındaki uzay rekabeti kızışadursun, 1957’de Bandırma’da bir grup lise öğrencisi Rusların Sputnik adlı aracını örnek alarak kendi imkânlarıyla uzaya bir roket göndermek amacıyla ‘Bandırma Füze Kulübü’nü kurar. Bu oluşumun öyküsünü anlatan, Ömer Faruk Sorak’ın yönettiği yapımda Alina Boz, Deniz Can Aktaş ve Erkan Kolçak Köstendil başrollerde.
* ‘Black Panther: Yaşasın Wakanda’
(Black Panther: Wakanda Forever) 11 Kasım
Kral T’Challa’nın ölümünün ardından bir grup kahraman topraklarına göz diken ‘dış güçler’e karşı mücadeleye soyunurken Wakanda Krallığı için de yeni bir yol haritası izlemeye karar verirler.

Film festivalleri

* Adana Altın Koza Film Festivali, 12-18 Eylül m Filmekimi, 7-16 Ekim m Ayvalık Uluslararası Film Festivali, 16-21 Eylül (Bkz: Sayfa 2) m Antalya Altın Portakal Film Festivali, 1-8 Ekim
* Ankara Film Festivali, 3-11 Kasım

Sergi
Görülecek çok eser çok
Ayşegül Sönmez

*IN SITU, Macar sanatçı ve mimarlardan oluşan bir sanat grubu. Tuna Nehri üzerindeki bir adayı merkez alan topluluk, düzenledikleri sempozyumlarda doğa sanatı ve sahaya özgü sanat yapıyor. Macar Kültür Merkezi’ndeki ‘Tuna Nehri’nin Adalar Bölgesinden Sahaya Özgü Sanat’ sergisini çok merak ediyorum. 16 Eylül-13 Kasım tarihleri arasında 17. İstanbul Bienali paralel etkinliği olarak İstanbul Macar Kültür Merkezi’nde görülebilir.
* Yine bir Macar asıllı, New York’ta yaşayan Agnes Denes’in ‘Yaşayan Piramit’ sergisi... Agnes Denes henüz iklim krizi demediğimiz 1960’lardan beri doğa için üreten bir sanatçı. Onunla birlikte Boğaz’a karşı toprakla haşır neşir olmak iyi gelecek. Denes’in mekâna özgü eseri ‘Yaşayan Piramit’, 13 Eylül 2022-23 Ocak 2023 tarihleri arasında Sakıp Sabancı Müzesi’nde.
* ‘Emanet Zemin’, Gözde İlkin’in artSümer’deki 5’inci solo sergisi. Gözde, bezle, dikişle izler bırakarak galeride neler ortaya koyacak, çok merak ediyorum. Sergi,
14 Eylül - 12 Kasım tarihleri arasında.
* ‘Yerin Tahribi Arşı Deldi’ sergisi... Küratörü Mardinli sanatçı Hesen Chalak. Hesen’i bu yıl Mardin Bienali’ne paralel olarak yaptığı solosuyla tanıdım ve çok etkilendim. Özellikle mitolojik öyküleri saplantısal bir formda şahsileştirmesi dikkatimi çekti. Şimdi küratör olarak hangi isimleri seçtiğini merak ediyorum. Ayrıca Mardin’den İstanbul’a
farklı hevesler taşıyacağını düşünüyorum.
14 Eylül-25 Ekim tarihleri arasında The Wall Art Gallery’de ziyaret edilebilir.
* ‘Obsidyen’, 212 Photography İstanbul’un ana sergileri ve 17. İstanbul Bienali’nin paralel etkinlikleri arasında... Devin Oktar Yalkın’ı yakından tanımak için sabırsızlanıyorum.
4 Ekim-12 Kasım arasında Evin Sanat Galerisi’nde.

Seyahat
Güz renklerinin peşinde...
Saffet Emre Tonguç

* İstanbul’da gezilecek çok yer var
Dünyadaki en eski mabetlerden biri olan Ayasofya, Bizans sarayları ve Osmanlı sultanlarına yüzyıllarca ev olan Topkapı, şehrin her dönem buluşma merkezi olan Hipodrom veya şimdiki adıyla Sultanahmet Meydanı... Ayrıca İstiklal Caddesi, Boğaz, Kadıköy Çarşı ve Prens Adaları... Heybeliada ve Burgazada’nın sokaklarında kaybolmak size İstanbul’da olduğunuzu unutturacak.
* Biraz uzaklaşmak için...
Tavsiyem Trakya bağ rotası üzerindeki durakları keşfetmeniz. Tertemiz havaya uyanmak ve bağların arasında keyifli bir yürüyüş yapmak ruhunuzu yenileyecek. Bağbozumu mevsiminde yapılan etkinliklere katılmayı ihmal etmeyin. Yine bu bölgede longoz ormanları son dönemlerde oldukça popüler. Kırklareli’ne bağlı Kıyıköy sonbaharın az bilinen ama en sakin adreslerinden...
* Doğa etkinlikleri için bir cennet
Küre Dağları Milli Parkı’nın yüzde 70’ten fazlası dağlık ve ormanlık Kastamonu’nun. Bu da şehri doğa yürüyüşleri, dağ ve kaya tırmanışları, atlı sporlar, safari ve bisiklet turları gibi doğa etkinlikleri için bir cennet haline getiriyor. Endemik bitkileri, ev sahipliği yaptığı hayvan çeşitliliğiyle fotoğraf sanatçılarının da ilgisini çekiyor.
* Yakışmayan mevsim yok
İlk sıra kesinlikle sonbaharın ama aslına bakarsanız Yedigöller’in yakışmadığı mevsim yok. Bolu’ya 42 km uzaklıktaki bu doğa harikası sonbaharda renk cümbüşü! Sarılar yeşile, kırmızılar turuncuya karışıyor... Başınızdan yağmur misali yaprak yağıyor.
* Tamamı sit alanı
Safranbolu, tepelerin arasına kurulmuş, arnavutkaldırımlı bir kasaba. Ahşap yığma evleri ve anıtsal yapılarıyla bütünü SİT Alanı ilan edilen nadir kentlerden biri. 1994’te de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kabul edildi. Osmanlı evleri, tarihi çarşısı, yemyeşil doğası, çeşit çeşit lokumları ve birbirinden lezzetli yemekleri var.

Kitap
Sayfaların arasında kaybolacağız
Doğan Hızlan

* ‘Güzin Dino Anlatıyor’, Bahriye Çeri, YKY
Türk edebiyatının Avrupa’daki temsilcilerinden Güzin Dino’yla 2002’de yapılmış bir nehir söyleşi. Güzin Dino, Abidin Dino’yla birlikte geçirdiği 50 yılı anlatıyor.
* ‘Çember Apartmanı’, Defne Suman, Doğan Kitap
Tarlabaşı’nda yaşayan bir Rum ailesinin 1950’lerden bugüne hikâyesi...
* Dünya Edebiyatları Üzerine Diyaloglar, Ayfer Tunç-Murat Gülsoy, Can Yayınları
Edebiyatımızın önemli isimlerinden Ayfer Tunç ve Murat Gülsoy’un 2013’ten bu yana ‘Diyaloglar’ adı altında gerçekleştirdikleri kitap sohbetleri sözden yazıya dönüşüyor. ‘Dünya Edebiyatları Üzerine Diyaloglar’, edebiyatseverlerin büyük ilgiyle takip ettiği buluşmaların video kayıtlarından derlenerek hazırlandı.
* ‘Âşıklar Cemi’, Haydar Ergülen, İthaki Yayınları
Şair Haydar Ergülen’in ozanlara kendi penceresinden bakışı.
* ‘Tolstoyevski Muamması’, Pierre Bayard, Çev: Ani Haddeler, Everest Yayınları
Pierre Bayard’ın yaklaşık 20 yıllık çalışmasının ürünü olan ‘Tolstoyevski Muamması’, iki büyük Rus yazarı tek isimde bütünleştirip eserleri arasında özgün bir bağ kuruyor.

Hürriyet Kitap Sanat’tan tavsiyeler...

PLASTİK SANATLAR

*17. İstanbul Bienali
17 Eylül’de açılıyor. 500’ün üzerinde katılımcının projeleri şehirde 50’nin üzerinde mekâna yayılacak. 20 Kasım’a kadar ücretsiz olarak ziyaret edilebilecek.
* Contemporary İstanbul
17-22 Eylül tarihleri arasında Haliç’teki Tersane İstanbul’da düzenlenecek.
558 sanatçının 1.476 eseri sergilenecek.
* ‘Ben Kimse. Sen de mi Kimsesin?’ Meşher
Yurtiçi ve yurtdışından toplam 44 sanatçının 120’ye yakın eserinden oluşan sergi Antik Yunan mitolojisindeki Ekho ve Narkissos’un karşılıksız aşk hikâyesinden hareketle kurgulandı.
* ‘Hayat, Ölüm, Aşk ve Adalet’
Yapı Kredi Kültür Sanat
Güncel sanat sergisi farklı coğrafyalarda yaşanan adaletsizliklere aşk, umut ve direnişle bakmayı öneriyor.

EDEBİYAT

* ‘Uzak Dağlar ve Hatıralar’ Orhan Pamuk, YKY Orhan Pamuk’un resimli ve özel hatıra defterlerinden seçmeler... Bu kitap
Pamuk’un Türk okurlarınca bilinmeyen, günce tutan ressam yanını ve günlük hayatıyla şaşırtıcı hayallerini okura ulaştıracak.
* ‘Dul Bayan Basquiat’, Jennifer Clement Çev: Avi Pardo, Siren Yayınları Kitap, ressam Basquiat ve bir dönem beraber yaşadığı Suzanne Mallouk’un ilişkisini konu alırken 80’lerin New York avangart yaşamından baş döndürücü kesitler sunuyor.
*‘Boş Dolaplar’, Arnie Ernaux, Çev: Siren İdemen, Can Yayınları Ernaux’nun ilk kitabı, yazarın çocukluğundan, geçmişinden, ondan kopuşundan, kürtajdan ve içsel hesaplaşmalarından söz ediyor.