Türkiye’ye insan hakları eleÅŸtirisi

Merkezi New York’ta bulunan Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü (Human Rights Watch) hazırladığı son raporda, 1990'lı yıllarda göçe zorlanan Kürtlerin durumuna iliÅŸkin Türkiye'ye eleÅŸtiriler yöneltiliyor.’Hala kritik- Türkiye'de iç göçe maruz kalan Kürtlerin 2005 yılındaki durumuna bakış’ baÅŸlığını taşıyan raporda, hükümetin taahhütlerinin büyük bir bölümünü yerine getirmediÄŸi, performansının zayıf kaldığı belirtiliyor. Ancak, örgüt son dönemde atılan adımların olumlu olduÄŸunu da vurguluyor. Raporda, Avrupa BirliÄŸi üyelik sürecindeki Türkiye'ye, ‘yerlerinden edilen binlerce Kürdün geri dönüşünü saÄŸlamakta yetersiz kaldığı’ suçlaması var. Hükümetin taahhütlerinin büyük bir bölümünü yerine getirmediÄŸi, performansının zayıf kaldığı belirtiliyor. 37 sayfalık raporda, Türkiye'deki reform sürecine atıfta bulunuluyor, ancak, ‘refomlar, 1990'lı yıllarda Türkiye'de iç göçe maruz kalmış olan 378 bin insana yardımcı olamadı’ ifadesi yer alıyor. Türk hükümetinin Avrupa BirliÄŸi'ne sunduÄŸu ‘köye dönüş’ projesiyle ilgili istatistiklerin de gerçekleri yansıtmadığı, istatistiklerin aksine Kürtlerin üçte birinin deÄŸil, çok azının terk ettiÄŸi bölgelere döndüğü vurgulanıyor. İnsan Hakları Ä°zleme Örgüt, geri dönüşü engelleyen etkenleri de şöyle sıralıyor: - Köylüler dönmekte isteksiz, zira evleri tahrip edilmiÅŸ durumda ve güvenlik durumu yetersiz.  - Dönenlerin çoÄŸu ilkel barınaklarda, elektrik, telefon, eÄŸitim ya da saÄŸlık hizmetleri olmaksızın yaşıyor. - Onarım ya da tarımsal faaliyetlerin yeniden baÅŸlatılması için yardım olanakları ya çok az ya da hiç yok.  Raporda, ayrıca, hala silahsızlandırılmayan korucuların köylerine geri dönenlere yönelik saldırılardan sorumlu olduÄŸu iddia ediliyor. Düzenli kolluk kuvvetlerinin de saldırılara karıştığı öne sürülüyor. 58 bin köy korucunun hala devletten maaÅŸ aldığı da vurgulanarak, bu kiÅŸilerin silahsızlandırılması isteniyor. TÃœRKÄ°YE'NÄ°N ÇABASI DA VURGULANIYOR Türkiye'nin son dönemde yerlerinden edilen Kürtlerin geri dönüşü için daha yapıcı bir tutum içine girdiÄŸi de rapordaki ifadeler arasında yer alıyor.  Raporda, Türkiye'nin köye dönüş ve rehabilitasyon projesi için bir kurum oluÅŸturacağına ve köy korucularını silahsızlandıracağına dair planlarına atıf yapılıyor. ‘Türkiye, devletlerarası kurumlarla çalışmalarını paylaÅŸacağını açıkladı ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler Kalkınma Programı da Türkiye ile iÅŸbirliÄŸi yapacağını duyurdu’ deniliyor. Ancak, Ä°nsan Hakları Ä°zleme Örgütü, yine de uygulamanın önemine iÅŸaret ediyor ve son 10 yılda birçok projenin parasızlık ve siyasi destek eksikliÄŸi yüzünden terk edildiÄŸini vurguluyor. Raporda, Avrupa BirliÄŸi ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler kurumlarına da Türkiye'yi yakından izlemeleri çaÄŸrısı yapılıyor. RAPOR DOÄžRUDAN GÖRÜŞME YÖNTEMÄ°YLE HAZIRLANDI 2004 kasım ve aralık aylarında Diyarbakır ve Bingöl yöresinde yüz yüze görüşme yöntemiyle hazırlanan raporda, özellikle geçen yıl sonunda Meclis'ten geçen ‘topluma kazandırma’ yasasının önemine dikkat çekiliyor. ‘Hükümetin baÅŸarısı yasanın uygulanmasına baÄŸlı’ ifadesinin yer aldığı raporda, karar verici merci konumundaki komisyonların bağımsızlığının artırılması ve çalışmalarının zamanında, adil ve tutarlı olmasının saÄŸlanması isteniyor. Ayrıca, komisyonların kararlarının denetleneceÄŸi bağımsız bir temyiz organı oluÅŸturulması talep ediliyor. (CNN Türk) Â