Tunceli'yi karıştıran heykel

Tunceli'nin tek meydanı olan Cumhuriyet Meydanı'na dikilen ‘İnsan Hakları Anıtı’ndaki kadın figürünün, aynı yerde 4 yıl önce 7 askeri şehit eden 29 askeri de yaralayan PKK'lı ilk ‘canlı bomba’ Zeynep Kınacı'yı sembolize ettiği iddiası tartışmaya neden oldu.

BUNDAN 4 yıl önce, Tunceli Cumhuriyet Meydanı'nda bayrak töreni için toplanan 60 kişilik askeri birliğe karşı düzenlenen hain bombalı saldırıda şehit düşen askerlerin yakınları başta olmak üzere bir çok kişi, askerlerin şehit edildiği alana böyle bir anıt dikilmesinin ‘artniyet’ taşıdığını düşünüyor. Anıtı dikenler ise kararın önceden alındığını, anıtın saldırıdan 5 ay sonra dikilmesinin ise ‘tesadüf’ olduğunu ileri sürüyor.

Zeynep Kınacı adlı kadın terörist, 30 Haziran 1996 Pazar günü Tunceli'de Cumhuriyet Meydanı'na bayrak töreni için gelen 60 kişilik birlik hazırlık yaparken, hamile kıyafeti giyerek onlara yaklaştı ve üzerindeki patlayıcıları infilak ettirdi. Terörist Zeynep Kınacı'nın parçalanarak öldüğü eylemde 6 asker Cumhuriyet Meydanı'nda 1 asker de hastanede şehit düştü. Yaralanan 29 asker de tedavi gördükten sonra sağlıklarına kavuşturuldu.

5 AY SONRA DİKİLDİ

Tüm ülkeyi yazsa boğan bu olayın üzerinden 6 ay geçtikten sonra 10 Aralık 1996'da, katliamın gerçekleştirildiği Cumhuriyet Meydanı'na 2.5 metre boyunda, dünyayı temsil eden bir çember içine oturmuş, elinde barış güvercini bulunan bir kadın figürünün bulunduğu anıt dikildi. İnsan Hakları Anıtı adı verilen anıt dikildi. Dünya İnsan Hakları Günü'nda dikilen anıta ilk tepki o zaman geldi. Katliamdan henüz 5 ay geçmişken dikilen bu anıttaki kadın figürünün, PKK'lı Zeynep Kınacı'yı temsil ettiği belirtildi. Dönemin İçişleri Bakanı Meral Akşener bu iddialar üzerine dönemin Tunceli Valisi Atıl Üzelgün'ü telefonla arayarak, ‘‘Bir teröristin anıtını dikmişsiniz’’ diyerek tepkisini dile getirdi. Anıtın açılışında bulunan Vali Üzelgün ise böyle bir anıt dikilmesinin 1995 yılında planlandığını, ancak yapımının geciktiğini, katliamdan sonrda dikilmesinin ise kötü bir tesadüf olduğunu söyledi.

TARTIŞMA BİTMİYOR

Tunceli'de askerlerin şehit edildiği Cumhuriyet Meydanı'na dikilen bu anıta tepkiler bugün bile devam ediyor. Eylemde şehit düşen ve yaralanan askerlerin yakınları başta olmak üzere birçok kişi, kadın figürünün PKK'lı kadın teröristi temsil ettiği görüşünü savunarak anıtın kaldırılması için girişimlerini sürdürüyor.

Tartışmalı anıtın dikilmesi kararını alan dönemin Tunceli Belediye Başkanı CHP'li Mazlum Arslan ise bu anıtın dikilmesi düşüncesinin İnsan Haklarından sorumlu Devlet Bakanı Algan Hacaloğlu'nun kenti ziyareti sırasında ortaya çıktığını söyledi. Bakan Hacaloğlu kendilerine bir istekleri olup olmadığını sorduğunu kaydeden Arslan, kendilerinin de şiddetin yoğun yaşandığı o dönemde şiddete karşı olunması, insan haklarının ön plana çıkması için bir anıt dikilmesini istediklerini anlattı. Mazlum Arslan, Bakan Hacaloğlu'nun da parasal destek sözü vermesinin ardından Heykeltıraş Metin Yurdanur ile görüşülerek 1995 yılında proje çalışmalarına başladıklarını belirtti.

Anıttaki kadın figürünün ‘canlı bomba’ Zeynep Kınacı'yı çağrıştırdığı eleştirilerine karşı da Mazlum Arslan, ‘‘Kadın barışı, hoşgörüyü simgeler. Dostlukları pekiştirir’’ dedi. Arslan, anıtın açıldığı günlerde de buna karşı çıkıldığını anımsatarak, ‘‘Teröristin andıran bir anıtın dikilmesi bizim ne görevimiz, ne de talebimiz olabilir. Bu olayı yapan bir kadının heykelini dikmemiz söz konusu olamaz. Şiddeti kınıyoruz. Neden heykelini dikelim’’ diye konuştu.

Cumhuriyet Meydanı'nda ‘canlı bomba’ eyleminden sonra tüm Tunceli halkının güvenlik güçlerinin yanında yeraldığını söyleyen Mazlum Arslan, ‘‘Düğünleri bile iptal ettik. Şehitlere sahip çıktığımızı kimse söylemiyo’’ dedi.

Tunceli'deki askeri yetkililer ise herkesin anıta bakış açısının farklı olduğunu, kimin nasıl görmek istiyorsa öyle değerlendirdiğini söylediler

PKK'nın ilk 'canlı bomba' eylemi

TUNCELİ Cumhuriyet Meydanı'nda 30 Haziran 1996 akşamı bayrak indirme törenine katılan 60 askerin arasına dalan, karnına sardığı 30 kilo TNT ve Rus yapımı el bombalarını patlatan 24 yaşındaki Zeynep Kınacı, 7 askerin şehit düşmesine 29'unun da yaralanmasına neden olmuştu.

Eylemden önce kamera karşısına geçen ve görüntüleri Med TV'de yayınlanan Kınacı, ‘‘Ölmek, öldürmek istemiyoruz. Ama özgürlüğümüzü kazanmanın başka yolu yok’’ diye konuşmuştu. PKK'nın Türkiye'de gerçekleştirdiği ‘HAMAS usulü’ eylemden sonra BBC'de konuşan bölücübaşı Abdullah Öcalan bunun bir başlangıç olduğunu söylemişti. Öcalan, bu eylemin Tunceli'deki bir örgüt mensubunun bireysel inisiyatifini kullanarak gerçekleştirildiğini ileri sürerek, ‘‘Bu erken gelen bir eylemdir. Hükümetin programına bakacağız. Erbakan'ın (Dönemin Başbakanı) tavrını öğrenirsek, yeni bir döneme girebiliriz. Erbakan'ın kendine göre olağanüstü hal ve buradaki uygulamalara ilişkin bazı demeçleri vardı. Bunları beklemekte yarar olabilir diye düşünüyoruz’’ diye konuşmuştu. Öcalan, Başbakan Necmettin Erbakan'a mektup veya bir aracı ile mesaj göndermeye çalıştığını eklemişti.