Tüccarları da düşman etti
Güncelleme Tarihi:
Uluslararası kamuoyunda birçok muhatabının sürekli olarak eleştirdiği İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad son olarak uygulamaya koyduğu ekonomik reform paketiyle tüccarları kızdırdı.
Bir süredir hem reformcuların hem de muhafazakarların eleştirilerinin hedefi olan Ahmedinecad şimdi de tüccarları öfkelendirdi. Yeni yaptırımların dünyanın en büyük beşinci petrol üreticisine zarar vermeye başladığı bu dönemde, Ahmedinecad’ın popülist hükümeti ekonomik sorunlarla karşı karşıya.
Yine de Ahmedinecad geçen hafta yaptığı açıklamayla rakip siyasi gruplara gözdağı verdi: “Rejimin sadece bir partisi var, o da velayet.” Dışarıdan gelen baskılara da aynı sertlikle cevap veren İran Cumhurbaşkanı, yaptırımları “zavallı” olarak nitelendirdi ve İran’ın nükleer enerji projelerini sürdürme sözü verdi.
RAND Corporation düşünce kuruluşunun İran uzmanı Alirıza Nadir, “İran’ın zayıf ekonomisi ülke genelinde memnuniyetsizliği alevlendiriyor. Yaptırımlar da ekonomik sıkıntıları güçlendiriyor” dedi.
Ancak Nadir, İran hükümetinin nükleer programının yönünü değiştireceğiyle ilgili bir işaret görmediğini belirtti ve ekledi: “Memnuniyetsizlikle karşı karşıya kalan Ahmedinecad ve Devrim Muhafızları, iş dünyası da dahil toplum üzerindeki baskılarını artırarak, iç ve dış politikada hedeflerine ulaşmaya çalışabilir.”
Hamaney'in ve önde gelen Devrim Muhafızları’nın desteklediği Ahmedinecad, tartışmalı 2009 seçimlerinden sonra yaşanan protestolara çok sert yanıt vermişti. Ancak Cumhurbaşkanı’nın bu politikaları Mir Hüseyin Musevi ve Mehdi Karrubi gibi reform yanlısı adayları susturmayı başaramadı.
Meclis başkanı Ali Laricani gibi muhafazakarlar da Ahmedinecad’ın ekonomi politikalarını şiddetle eleştiriyor. Laricani, geçtiğimiz günlerde İran’ın en üst düzey ismi Hamaney’den Ahmedinecad üzerinde kontrol kurmasını istedi ancak bir sonuç elde edebilmiş gibi görünmüyor.
Bu hafta Tahran’da ve İran’ın başka yerlerinde, devrimin sembolü Ayetullah Ruhullah Humeyni’ye şahla mücadelesinde verdikleri destekle hatırlanan ticaret sektörünün önde gelen isimleri, katma değer vergisinin yüzde 70’e çıkarılmasını protesto etmek için grevler düzenledi.
Hükümet bunun üzerine, bu durumun ülkede yeni bir karışıklık dalgasını başlatabileceği öngörüsüyle geri adım atmak zorunda kaldı. Grevler şimdilik kontrol altına alındı ancak 2008’de olduğu gibi tüccarlar bir kez daha hükümetin vergi politikalarını değiştirmesini sağladı.
Virginia’da bulunan Strayer Üniversitesi’nden Resul Nefisi, “Çok küçük bir olay bile zincirleme bir tepkime yaratabilir. Dolayısıyla hükümet, baskı, tehdit ve sindirme politikalarıyla her türlü huzursuzluğu daha işaretleri belirir belirmez kontrol altına almaya çalışıyor” dedi.
Yükselen vergiler İran’da kamu bütçesini güçlendirmeyi amaçlayan ekonomik reform paketinin bir parçası. Pakette ayrıca sübvansiyon kesintileri uygulanması da öngörülüyor. Nefisi, iş dünyasının yaşadığı memnuniyetsizliği, seçmen tabanı bu grup içinde bulunan ve eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani’ye yakınlığıyla bilinen Mutalefeh Partisi’nin bir kenara itilmesiyle ve pazarcıların ekonomi konusundaki öncelikli yerlerini Devrim Muhafızları’na kaptıracaklarıyla ilgili tedirginlikle açıkladı.
Henüz gelenekselci tüccarlarla, çoğunluğunu öğrenci ve kadınların oluşturduğu, liberal “Yeşil Hareket” arasında çok güçlü bir bağlantı yok. Johns Hopkins Üniversitesi’nden Sosyolog Kevan Harris, böyle bir işbirliğinin sadece reformcuların tüccarları da kapsayacak bir vizyon geliştirmesiyle mümkün olabileceğini belirtti.
Harris, “O zaman bile Musevi yanlılarının savunduğu gibi daha yüksek vergi toplayacak ve sübvansiyonları daha dengeli dağıtacak bir devlet modeli tüccarların geleneksel ‘bırakınız yapsınlar’ anlayışıyla uyum sağlayamayabilir” dedi.